Gerd von Rundstedt
| Gerd von Rundstedt | |
|---|---|
 Gerd von Rundstedt, 1932 | |
| Doğum | 12 Aralık 1875 Aschersleben |
| Ölüm | 24 Şubat 1953 (77 yaşında) Hannover |
| Bağlılığı |
|
| Hizmet yılları | 1892-1945 |
| Rütbesi | Generalfeldmarschall |
| Çatışma/savaşları | I. Dünya Savaşı II. Dünya Savaşı |
| Ödülleri |         |
| İmza | |
 | |
Karl Rudolf Gerd von Rundstedt (12 Aralık 1875; Aschersleben - 24 Şubat 1953; Hannover), Alman subay ve Nazi Almanyası'nın Generalfeldmarschall'i.
Rundstedt, soylu bir Prusya asker ailesinin çocuğu olarak 12 Aralık 1875 tarihinde Almanya’nın Aschersleben kasabasında doğdu. I. Dünya Savaşı'nda General von Seeckt yönetiminde Osmanlı Devletinin Genelkurmayı'nın yeniden örgütlenmesinde görev aldı. Doğu Cephesine çağrıldı ve binbaşı rütbesiyle bir kolordunun kurmay başkanlığını yaptı.
Savaştan sonra orduda kaldı ve öğretmeni Seeckt ile birlikte Wehrmacht'ın yeniden silahlanmasını yönetti. 1932'de Franz von Papen tarafından Berlin garnizonu komutanlığına getirildi ve onun sosyalist Prusya hükümetine karşı yaptığı darbeyi destekledi. Nazi rejimine karşıydı. 1938'de ordu başkomutanı Fritsch'e karşı açılan eşcinsellik suçları davasının aslında bir Gestapo dalaveresi olduğu anlaşılınca emekliye ayrıldı.
Polonya ve Fransa
[değiştir | kaynağı değiştir]Fakat II. Dünya Savaşı başlayınca üstün yeteneklerinden ve büyük saygınlığından yararlanmak isteyen Adolf Hitler onu yeniden göreve çağırdı. Polonya ve Fransa seferlerinde Ordular Grubu A'nın başkumandanı olarak "Blitzkrieg" yıldırım savaşılarını yönetti ve Mareşalliğe yükseltildi.
Barbarossa Harekatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Sovyetler Birliği'ne karşı başlatılan Barbarossa Harekâtı'nda Güney Ordular Grubu'na komuta etti. 1941 güz mevsiminde kalp krizi geçirdiyse de görevini bırakmadı. Kiev ve Kırım'ı aldı ve tüm Ukrayna'yı temizleyip Donets Havzasını ele geçirdi. Kış taarruzuna karşıydı. Ancak Hitler'in verdiği doğrudan emir karşısında taarruza devam etti. Rostov'u aldıktan sonra Kızıl Ordunun karşı taarruzu karşısında Mius Nehri'ne çekilmesini istedi. Ancak Hitler çekilmesini yasaklayınca istifa etti.
Atlantik Duvarı
[değiştir | kaynağı değiştir]Hitler Rundstedt'i Fransa'da Müttefiklerin olası bir istilasına karşı "Atlantik Duvarı" denilen kıyı savunma sistemlerini düzenlemesi için OK West (Batı Başkomutanı) olarak görevlendirdi ve Ordular Grubu D'nin başına getirdi. Batıda bulunan diğer bir ordu grubunun başında ise Erwin Rommel bulunuyordu. Rundstedt ve Rommel çıkartmanın yapılacağı yerin Pas de Calais olacağı konusunda tam bir anlaşma içinde olsalar da çıkartmayı karşılama yöntemi konusunda anlaşmazlığa düştüler. Rommel mobil kuvvetlerin kıyıda beklemesinden ve çıkarma başlar başlamaz karşı taarruza geçmesinden yanaydı. Rundstedt ise birliklerin cephe gerisinde bekletilmesi, böylelikle donanmanın kıyıdaki baraj bombardımanı tehlikesinden kurtarılması ve sonrasında bir karşı taarruz yapılması gerektiğini düşünüyordu. Normandiya'ya yapılan çıkartma başarılı olunca Rundstedt azledildi ve yerine Kluge getirildi. Fakat Hitler Eylül ayında bir kere daha Rundstedt'i Batı Cephesinin başına getirdi. Rundstedt hemen kuvvetleri iki önemli noktaya toplayarak Müttefik ilerleyişini durdurdu.
Wacht am Rhein
[değiştir | kaynağı değiştir]Aralık ayında Hitler'in planladığı Ardenler Taarruzunu uyguladı. Harekât, başta müttefikleri gafil avladıysa da, Amerikalı Orgeneral George S. Patton'ın emrindeki Tank Ordusunu süratle Ardennes bölgesine yöneltip muharebeye katılmasıyla Almanya bu son hücumunda mağlubiyete uğradı. Hitler martta Rundstedt'i bir kere daha görevden azletti. 9 Mart 1945'te Hitler, Rundstedt'i telefonla aradı ve kendisinin yerine Albert Kesselring'i göreve atadığını söyledi. Bu olay 52 yıl sonra Gerd von Rundstedt'in askeri kariyerinin sonu oldu.
11 Mart tarihinde, Rundstedt'in sadakati için Hitler ona teşekkür etti. Rundstedt daha sonra Kassel'deki evine döndü, ama düşman bombardımanı ve Batı Almanya'ya Müttefiklerin ilerlemesi sonucu, daha sonra Weimar'da, Kassel'in güneyinde bir köye ailesini taşımaya karar verdi sonra Bayreuth'a ve nihayet Bad Tölz'e gittiler. Rundstedt'in kalp durumu kötüleşmişti.
Savaştan sonra
[değiştir | kaynağı değiştir]1 Mayıs'ta, Berlin'de Hitler'in intiharından sonra Amerikan güçleri tarafından işgal edilinceye kadar Bad Tölz'de kaldı. O günün akşamı, 36. Texas Tümeni birlikleri tarafından savaş tutsağı yapıldı. Rundstedt başlangıçta Lüksemburg'daki Mondorf-les-Bains'ta bir otelde, ASCHCAN olarak bilinen yüksek rütbeli Alman yetkililerin gözaltına alındığı müttefik tesisinde kaldı. Rütbesi ve sağlık durumu dikkate alınarak, oğlu Hans Gerd ona eşlik etti. Mayıs sonunda Wiesbaden'de bir Amerikan gözaltı merkezine taşındı.
Temmuz ayında Rundstedt, İngiliz gözaltısına teslim edildi. Buckinghamshire Wilton Park'a, sonra kuzey Lancashire Grizedale Salonu'nda, sonra Güney Galler'deki Bridgend Island yakınlarındaki çiftlikte kaldı. Burada kalp durumu daha kötü oldu.
Rundstedt, savaş sırasında kariyeri ve eylemleri hakkında ABD ordusunun sorgulayıcıları tarafından sorgulandı. Bu dönemde üst düzey Alman liderleri Nürnberg Mahkemelerinde savaş suçlarından yargılanıyordu. Rundstedt Müttefik gözaltındaki en üst düzey Alman subayı idi. Mayıs 1946 yılında mahkemeye davet edildi. Island Farm'ı terk ettiğinde, orada tutulan 185 üst düzey subay kendisini selamlamak için dizilmişti. 19 Haziran günü IMT Komisyonunda duruşmaya çıktı.
İngiltere'ye gönderildi ve burada tutuklu olarak 1948'in temmuz ayına kadar tutuldu. Bu süre içerisinde çok sayıda gazeteci ve tarihçiyle röportaj yapıp anılarını paylaştı. Gerd von Rundstedt gözaltından dört yıl sonra serbest bırakıldı, artık özgür bir adamdı, ancak bu ona biraz neşe getirdi.[1] 73 yaşındaydı, zayıf düşmüştü ve sağlığı kötüydü. Evi, parası ve geliri hiç yoktu. Kassel'deki aile evi Amerikalılar tarafından kamulaştırılmıştı ve Saksonya-Anhalt'taki evi Sovyet bölgesindeydi ve el konulmuştu. Karısı Solz'da yaşıyordu, ancak burası Amerika Bölgesindeydi. İngiliz kararıyla serbest bırakılmasından Amerikalılar rahatsızdı ve Almanya'nın Nazilerden arındırma yasaları çerçevesinde hâlen 1. sınıf savaş suçlusu olarak görülüyordu. Aynı şekilde, Kassel'deki bir banka hesabındaki parası, askeri emekli maaşı da 1. sınıf savaş suçlusu sınıflandırması nedeniyle dondurulmuştu. İngilizler, Britanya Bölgesi'nde kalırsa tutuklanmayacağı veya iade edilmeyeceği konusunda güvence vermişlerdi, ancak Amerikalılar böyle bir garanti vermemişlerdi. Basil Liddell Hart'a "Bu benim ve zavallı karım için korkunç bir durum" diye yazdı. "Bu hayatı bir an önce bitirmek istiyorum."[2]
Bu arada, Rundstedt Hannover'de yaşayacak hiçbir yeri olmayan bir hastanedeydi ve Aşağı Saksonya'daki yeni SPD yönetimi, Almanya genelinde ciddi bir barınma sıkıntısı yaşandığı bir dönemde Üçüncü Reich'in eski Mareşallerine yardım etmekle hiç ilgilenmedi. Rundstedt ve eşi Bila, geçici olarak Celle yakınlarında bir yaşlılar evine yerleştirildiler. Rundstedt Ağustos 1951 tarihinde yeni Alman federal hükûmeti kendisine askeri emekli maaşı verdi. Aynı zamanda kızı Ditha, Hannover'de bir daire kiralamayı başardı ve Rundstedt'ler buraya taşındılar.
Rundstedt, hayatının son zamanlarında ilgi çeken bir kişi oldu ve çeşitli yazarlar ve tarihçiler tarafından kendisiyle röportajlar yapıldı. Eski Kurmay başkanı Günther Blumentritt, sık sık onu ziyaret etti ve 1952 yılında çıkan bir derece sempatik olarak gösterildiği biyografisi üzerinde çalışmaya başladı.
1951 yılında 20th Century Fox tarafından kendisine 3.000 Mark ödenen ve Rommel'i anlatan Çöl Tilkisi adlı filmde Leo G. Carroll tarafından sempati ile canlandırılmıştır. Blumentritt ve Basil Liddell Hart, Rundstedts'e hemşirelik bakımı sağlamak için para topladı. Ocak 1952'te eşi Bila kısmen felç geçirdi ve Rundstedt ise zor yürüyebiliyordu. 50 yıllık Eşi Bila, 4 Ekim 1952 tarihinde öldü. Gerd von Rundstedt ise 24 Şubat 1953 tarihinde kalp yetmezliği nedeniyle Hannover'deki evinde öldü. (İkinci Dünya Savaşı başladığında zaten emeklilik çağındaydı.) Stöckener Mezarlığı'na gömüldü.
Değerlendirme
[değiştir | kaynağı değiştir]Müttefik kuvvetleri başkomutanı Dwight Eisenhower, Rundstedt'i II. Dünya Savaşı'nın en yetenekli Alman komutanı olarak gördüğünü söylemiştir. Siyaset dışında kalmayı ve askeri darbelere karşı olmayı kendisine her zaman ilke edinen Rundstedt, bu nedenle 20 Temmuz suikast girişimine de katılmamış, katılanları yargılayan askeri mahkemenin başkanlığını yapmıştır.
Rütbeleri ve tarihleri
[değiştir | kaynağı değiştir]| Rütbe | Nişan | Tarih |
|---|---|---|
| Almanca: Leutnant |  |
17 Haziran 1893 |
| Almanca: Oberleutnant |  |
1 Ekim 1901 |
| Almanca: Hauptmann |  |
24 Mart 1909 |
| Almanca: Major |  |
28 Kasım 1914 |
| Almanca: Oberstleutnant |  |
1 Ekim 1920 |
| Almanca: Oberst |  |
1 Mart 1923 |
| Almanca: Generalmajor |  |
1 Kasım 1927 |
| Almanca: Generalleutnant |  |
21 Mart 1929 |
| Almanca: General der Infanterie |  |
1 Ekim 1932 |
| Almanca: Generaloberst |  |
1 Mart 1938 |
| Almanca: Generalfeldmarschall | |
19 Temmuz 1940 |
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Alman Tarih Müzesi 8 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Messenger, chapter 15
- ^ Messenger 2011, s. 296
- ^ Messenger 2011, ss. 6–13
.svg){kind=small}
