Marlon Brando

Marlon Brando
Marlon Brando
	1955'te Marlon Brando
Doğum	Marlon Brando, Jr.; 3 Nisan 1924; Omaha, Nebraska, ABD
Ölüm	1 Temmuz 2004 (80 yaşında); Los Angeles, Kaliforniya, ABD
Etkin yıllar	1944–2004
Boy	1,75 m (5 ft 9 in)
Evlilik	Anna Kashfi (1957–1959) ; Movita Castaneda (1960–1962) ; Tarita Teriipaia (1962–1972)
Çocuk(lar)	11
İmza

Marlon Brando Jr. (3 Nisan 1924 - 1 Temmuz 2004), Amerikalı oyuncu. Genellikle 20. yüzyılın en büyük sinema oyuncularından biri olarak kabul edilen Brando, 60 yıla yayılan kariyeri boyunca iki Akademi Ödülü, üç Britanya Akademisi Film Ödülü, bir Cannes Film Festivali Ödülü, iki Altın Küre Ödülü ve bir Primetime Emmy Ödülü de dâhil olmak üzere çok sayıda ödül aldı. Brando, Stanislavski oyunculuk sistemini ve metot oyunculuğunu ana akım izleyicilere tanıtan ilk aktörlerden biri olarak anılmaktadır.

Brando, 1940'larda Stella Adler ve Stanislavski'nin sisteminin etkisi altına girdi. Kariyerine, karakterleri ustalıkla yorumladığı için övgüler aldığı sahnede başladı. Broadway'deki ilk çıkışını I Remember Mama (1944) oyunuyla yaptı ve 1946'da Candida ve Truckline Cafe oyunlarındaki rolleriyle Tiyatro Dünyası Ödülleri'ni kazandı. Broadway'e Tennessee Williams'ın İhtiras Tramvayı (1947) oyunundaki Stanley Kowalski rolüyle döndü ve bu rolünü 1951'de Elia Kazan'ın yönettiği film uyarlamasında tekrarladı.

İlk filmini The Men (1950) filminde yaralı bir askeri canlandırarak yaptı ve suç draması Rıhtımlar Üzerinde (1954) filmindeki liman işçisi ve mafya destanı Baba (1972) filmindeki Vito Corleone rolleriyle En İyi Erkek Oyuncu dalında iki Akademi Ödülü kazandı. İhtiras Tramvayı (1951) filmindeki Stanley Kowalski, Viva Zapata! (1952) filmindeki Emiliano Zapata, Julius Caesar (1953) filmindeki Mark Antony, Sayonara (1957) filmindeki hava kuvvetleri pilotu, Paris'te Son Tango (1973) filmindeki Amerikalı gurbetçi ve Kuru Beyaz Bir Mevsim (1989) filmindeki avukat rolleriyle Oscar'a aday gösterildi.

Kariyeri

Küçük yaşta tiyatroya başlamış olan oyuncu, New York'ta Lee Strasberg, Elia Kazan, Stella Adler ve Emir Zahirovic'den senelerce oyunculuk dersi almıştır. Ancak kendi üzerinde en önemli etkiyi Stella Adler'in (dolaylı olarak ünlü Rus tiyatrocu Konstantin Stanislavski'nin) yaptığını ısrarla belirten Brando, Actors Studio'nun kurucularından olmasa da 1952'den itibaren stüdyonun dünya çapında ün kazanacağı dönemde başında bulanan Lee Strasberg'in kendini hocaların hocası gören kibirli tavrı karşısında hep muhalif olmuştur. Oyunculuk hayatı üzerinde, bir zamanlar Henry Fonda'yı sahnelere kazandıran tiyatrocu annesinin etkisi olduğunu da yadsımaz.

"Hâlâ Hollywood'da bulunmamın tek nedeni parayı reddedecek ahlaki cesaretimin olmayışıdır." diyecek kadar cesur, 1972'de Baba filmiyle aldığı Oscar ödülünü reddedecek kadar da asi biriydi. İkinci Oscar'ını kazandığında, Amerika'nın Kızılderililere karşı uyguladığı politikayı protesto etmek için ödülü almaya dahi gelmemiştir. On the Waterfront (Rıhtımlar Üzerinde) ile gösterdiği performansla tüm zamanların en iyi oyuncularından biri olduğunu kanıtladı; ama Brando'nun yakın dostu Elia Kazan'ın da bu başarıda rolü vardı. Elia Kazan film için başta Frank Sinatra ile anlaşmış olmasına rağmen, yapımcı Spiegel'in de etkisiyle Brando'yu başrole koymuştur. Kült filmler arasına giren bir diğer filmi olan "Last Tango in Paris" filminde Bernardo Bertolucci ile çalışmıştır. Filmlerinde kendine has bir tarzı vardı. Repliklerini ezberlemeyi reddederdi, küçük kâğıtlar kullanırdı. Bir filmde sesinin daha boğucu çıkması için yanaklarına pamuklar doldurdu. The Man (1950) filmindeki Ken Wilcheck rolü için haftalarca tekerlekli sandalyeli gazilerle birlikte olmuştu.

Brando ülkesinde Kızılderili ve siyahların hakları için aktif olarak çalışmıştı. Hollywood sinemasının Kızılderililere karşı tutumunu pek çok yollarla protesto etmiş, bu nedenle düşman edinmiştir. Oğlunun cinayet davasında mahkemede kendini 'ateist' olarak tanımlasa da, dini inancı bulunduğunu hayatının akışında pek çok yerde belirtmiş, özellikle Kızılderili manevi inançlarına kendini yakın hissettiğini belirtmiştir. Oğlu Michael Jackson'ın korumalarından biriydi. Uyuşturucudan kurtulmaya çalışan kızı intihar etti. 2001 yılında zatürreden dolayı hastaneye kaldırıldı. Empire dergisinin 'Film Tarihinin 100 Seksi Starı' listesine 14. sıradan seçilmişti.

Filmografi

Film
Yıl	Yapım	Rol
1950	The Men	Kenneth "Ken" Wilcheck/"Bud"
1951	A Streetcar Named Desire	Stanley Kowalski
1952	Viva Zapata!	Emiliano Zapata
1953	Julius Caesar	Mark Antony
1953	The Wild One	Johnny Strabler
1954	On the Waterfront	Terry Malloy
1954	Désirée	Napoleon Bonaparte
1955	Guys and Dolls	Sky Masterson
1956	The Teahouse of the August Moon	Sakini
1957	Sayonara	Maj. Lloyd "Ace" Gruver, USAF
1958	The Young Lions	Lt. Christian Diestl
1960	The Fugitive Kind	Valentine "Snakeskin" Xavier
1961	One-Eyed Jacks	Rio
1962	Mutiny on the Bounty	1st Lt. Fletcher Christian
1963	The Ugly American	Ambassador Harrison Carter MacWhite
1964	Bedtime Story	Freddy Benson
1965	Morituri	Robert Crain
1966	The Chase	Sheriff Calder
1966	The Appaloosa	Matt Fletcher
1967	A Countess from Hong Kong	Ogden Mears
1967	Reflections in a Golden Eye	Maj. Weldon Penderton
1968	Candy	Grindl
1968	The Night of the Following Day	Chauffeur
1969	Burn!	Sir William Walker
1971	The Nightcomers	Peter Quint
1972	The Godfather	Don Vito Corleone
1972	Last Tango in Paris	Paul
1976	The Missouri Breaks	Robert E. Lee Clayton
1978	Superman	Jor-El
1978	Raoni	Anlatıcı
1979	Apocalypse Now	Colonel Walter E. Kurtz
1980	The Formula	Adam Steiffel
1989	A Dry White Season	Ian McKenzie
1990	The Freshman	Carmine Sabatini
1992	Christopher Columbus: The Discovery	Tomás de Torquemada
1995	Don Juan DeMarco	Dr. Jack Mickler
1996	The Island of Dr. Moreau	Dr. Moreau
1997	The Brave	McCarthy
1998	Free Money	Warden Sven "The Swede" Sorenson
2001	The Score	Max
Televizyon
Yıl	Yapım	Rol
1949	Actors Studio	Doctor
1950	Come Out Fighting	Jimmy Brand
1979	Roots: The Next Generations	George Lincoln Rockwell
Klip
Yıl	Yapım	Rol
2001	You Rock My World	The Boss
Video Oyunları
Yıl	Yapım	Rol
2006	The Godfather: The Game	Don Vito Corleone

Kaynakça

Kazan, Elia. Bir Yaşam. Nihal Yeğinobalı (Çev.) (1989) İstanbul:Güneş Yayınları
Brando, Marlon. Annemin Öğrettiği Şarkılar. Gürol Koca (Çev.) (1995) İstanbul:Remzi Kitabevi, ISBN 975-14-0491-6
Grobel, Lawrence. Conversations with Brando. (1999) New York:Cooper Square Press, ISBN 0-8154-1014-X

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Marlon Brando ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.

IMDb'de Marlon Brando

g t d En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü
1928-1940	Emil Jannings (1928) Warner Baxter (1929) George Arliss (1930) Lionel Barrymore (1931) Fredric March / Wallace Beery (1932) Charles Laughton (1933) Clark Gable (1934) Victor McLaglen (1935) Paul Muni (1936) Spencer Tracy (1937) Spencer Tracy (1938) Robert Donat (1939) James Stewart (1940)
1941-1960	Gary Cooper (1941) James Cagney (1942) Paul Lukas (1943) Bing Crosby (1944) Ray Milland (1945) Fredric March (1946) Ronald Colman (1947) Laurence Olivier (1948) Broderick Crawford (1949) José Ferrer (1950) Humphrey Bogart (1951) Gary Cooper (1952) William Holden (1953) Marlon Brando (1954) Ernest Borgnine (1955) Yul Brynner (1956) Alec Guinness (1957) David Niven (1958) Charlton Heston (1959) Burt Lancaster (1960)
1961-1980	Maximilian Schell (1961) Gregory Peck (1962) Sidney Poitier (1963) Rex Harrison (1964) Lee Marvin (1965) Paul Scofield (1966) Rod Steiger (1967) Cliff Robertson (1968) John Wayne (1969) George C. Scott¹ (1970) Gene Hackman (1971) Marlon Brando¹ (1972) Jack Lemmon (1973) Art Carney (1974) Jack Nicholson (1975) Peter Finch² (1976) Richard Dreyfuss (1977) Jon Voight (1978) Dustin Hoffman (1979) Robert De Niro (1980)
1981-2000	Henry Fonda (1981) Ben Kingsley (1982) Robert Duvall (1983) F. Murray Abraham (1984) William Hurt (1985) Paul Newman (1986) Michael Douglas (1987) Dustin Hoffman (1988) Daniel Day-Lewis (1989) Jeremy Irons (1990) Anthony Hopkins (1991) Al Pacino (1992) Tom Hanks (1993) Tom Hanks (1994) Nicolas Cage (1995) Geoffrey Rush (1996) Jack Nicholson (1997) Roberto Benigni (1998) Kevin Spacey (1999) Russell Crowe (2000)
2001-2020	Denzel Washington (2001) Adrien Brody (2002) Sean Penn (2003) Jamie Foxx (2004) Philip Seymour Hoffman (2005) Forest Whitaker (2006) Daniel Day-Lewis (2007) Sean Penn (2008) Jeff Bridges (2009) Colin Firth (2010) Jean Dujardin (2011) Daniel Day-Lewis (2012) Matthew McConaughey (2013) Eddie Redmayne (2014) Leonardo DiCaprio (2015) Casey Affleck (2016) Gary Oldman (2017) Rami Malek (2018) Joaquin Phoenix (2019) Anthony Hopkins (2020)
2021-günümüz	Will Smith (2021) Brendan Fraser (2022) Cillian Murphy (2023) Adrien Brody (2024)
¹ Ödülü Kabul Etmeyenler ² Ölümünden Sonra

g t d En İyi Erkek Oyuncu Altın Küre Ödülü - Drama (Sinema)
1943–1975	Paul Lukas (1943) Alexander Knox (1944) Ray Milland (1945) Gregory Peck (1946) Ronald Colman (1947) Laurence Olivier (1948) Broderick Crawford (1949) José Ferrer (1950) Fredric March (1951) Gary Cooper (1952) Spencer Tracy (1953) Marlon Brando (1954) Ernest Borgnine (1955) Kirk Douglas (1956) Alec Guinness (1957) David Niven (1958) Anthony Franciosa (1959) Burt Lancaster (1960) Maximilian Schell (1961) Gregory Peck (1962) Sidney Poitier (1963) Peter O'Toole (1964) Omar Sharif (1965) Paul Scofield (1966) Rod Steiger (1967) Peter O'Toole (1968) John Wayne (1969) George C. Scott (1970) Gene Hackman (1971) Marlon Brando (1972) Al Pacino (1973) Jack Nicholson (1974) Jack Nicholson (1975)
1976–2000	Peter Finch (1976) Richard Burton (1977) Jon Voight (1978) Dustin Hoffman (1979) Robert De Niro (1980) Henry Fonda (1981) Ben Kingsley (1982) Robert Duvall / Tom Courtenay (1983) F. Murray Abraham (1984) Jon Voight (1985) Bob Hoskins (1986) Michael Douglas (1987) Dustin Hoffman (1988) Tom Cruise (1989) Jeremy Irons (1990) Nick Nolte (1991) Al Pacino (1992) Tom Hanks (1993) Tom Hanks (1994) Nicolas Cage (1995) Geoffrey Rush (1996) Peter Fonda (1997) Jim Carrey (1998) Denzel Washington (1999) Tom Hanks (2000)
2001–günümüz	Russell Crowe (2001) Jack Nicholson (2002) Sean Penn (2003) Leonardo DiCaprio (2004) Philip Seymour Hoffman (2005) Forest Whitaker (2006) Daniel Day-Lewis (2007) Mickey Rourke (2008) Jeff Bridges (2009) Colin Firth (2010) George Clooney (2011) Daniel Day-Lewis (2012) Matthew McConaughey (2013) Eddie Redmayne (2014) Leonardo DiCaprio (2015) Casey Affleck (2016) Gary Oldman (2017) Rami Malek (2018) Joaquin Phoenix (2019) Chadwick Boseman (2020) Will Smith (2021) Austin Butler (2022) Cillian Murphy (2023) Adrien Brody (2024)

g t d En İyi Erkek Oyuncu BAFTA Ödülü
1952-1959	Ralph Richardson İngiliz & Marlon Brando Yabancı (1952) • John Gielgud İngiliz & Marlon Brando Yabancı (1953) • Kenneth More İngiliz & Marlon Brando Yabancı (1954) • Laurence Olivier İngiliz & Ernest Borgnine Yabancı (1955) • Peter Finch İngiliz & François Périer Yabancı (1956) • Alec Guinness İngiliz & Henry Fonda Yabancı (1957) • Trevor Howard İngiliz & Sidney Poitier Yabancı (1958) • Peter Sellers İngiliz & Jack Lemmon Yabancı (1959)
1960-1979	Peter Finch British & Jack Lemmon Foreign (1960) • Peter Finch British & Paul Newman Foreign (1961) • Peter O'Toole British & Burt Lancaster Foreign (1962) • Dirk Bogarde British & Marcello Mastroianni Foreign (1963) • Richard Attenborough British & Marcello Mastroianni Foreign (1964) • Dirk Bogarde British & Lee Marvin Foreign (1965) • Richard Burton British & Rod Steiger Foreign (1966) • Paul Scofield British & Rod Steiger Foreign (1967) • Spencer Tracy (1968) • Dustin Hoffman (1969) • Robert Redford (1970) • Peter Finch (1971) • Gene Hackman (1972) • Walter Matthau (1973) • Jack Nicholson (1974) • Al Pacino (1975) • Jack Nicholson (1976) • Peter Finch (1977) • Richard Dreyfuss (1978) • Jack Lemmon (1979)
1980-1999	John Hurt (1980) • Burt Lancaster (1981) • Ben Kingsley (1982) • Michael Caine / Dustin Hoffman (1983) • Haing S. Ngor (1984) • William Hurt (1985) • Bob Hoskins (1986) • Sean Connery (1987) • John Cleese (1988) • Daniel Day-Lewis (1989) • Philippe Noiret (1990) • Anthony Hopkins (1991) • Robert Downey Jr. (1992) • Anthony Hopkins (1993) • Hugh Grant (1994) • Nigel Hawthorne (1995) • Geoffrey Rush (1996) • Robert Carlyle (1997) • Roberto Benigni (1998) • Kevin Spacey (1999)
2000-2019	Jamie Bell (2000) • Russell Crowe (2001) • Daniel Day-Lewis (2002) • Bill Murray (2003) • Jamie Foxx (2004) • Philip Seymour Hoffman (2005) • Forest Whitaker (2006) • Daniel Day-Lewis (2007) • Mickey Rourke (2008) • Colin Firth (2009) • Colin Firth (2010) • Jean Dujardin (2011) • Daniel Day-Lewis (2012) • Chiwetel Ejiofor (2013) • Eddie Redmayne (2014) • Leonardo DiCaprio (2015) • Casey Affleck (2016) • Gary Oldman (2017) • Rami Malek (2018) • Joaquin Phoenix (2019)
2020-2039	Anthony Hopkins (2020) • Will Smith (2021) • Austin Butler (2022) • Cillian Murphy (2023) • Adrien Brody (2024)
Tam liste • (1952–1959) • (1960–1979) • (1980–1999) • (2000–2019)

g t d Cannes Film Festivali En İyi Erkek Oyuncu Ödülü
1946-1959	Ray Milland (1946) Edward G. Robinson (1949) Michael Redgrave (1951) Marlon Brando (1952) Charles Vanel (1953) Spencer Tracy/Bolşaya Semya'daki performansıyla (1955) John Kitzmiller (1957) Paul Newman (1958) Bradford Dillman/Dean Stockwell/Orson Welles (1959)
1960-1979	Anthony Perkins (1961) Dean Stockwell/Jason Robards/Ralph Richardson/Murray Melvin (1962) Richard Harris (1963) Antal Páger/Saro Urzì (1964) Terence Stamp (1965) Per Oscarsson (1966) Oded Kotler (1967) Jean-Louis Trintignant (1969) Marcello Mastroianni (1970) Riccardo Cucciolla (1971) Jean Yanne (1972) Giancarlo Giannini (1973) Jack Nicholson (1974) Vittorio Gassman (1975) José Luis Gómez (1976) Fernando Rey (1977) Jon Voight (1978) Jack Lemmon (1979)
1980-1999	Michel Piccoli (1980) Ugo Tognazzi (1981) Jack Lemmon (1982) Gian Maria Volonté (1983) Alfredo Landa/Francisco Rabal (1984) William Hurt (1985) Michel Blanc/Bob Hoskins (1986) Marcello Mastroianni (1987) Forest Whitaker (1988) James Spader (1989) Gérard Depardieu (1990) John Turturro (1991) Tim Robbins (1992) David Thewlis (1993) Ge You (1994) Jonathan Pryce (1995) Pascal Duquenne/Daniel Auteuil (1996) Sean Penn (1997) Peter Mullan (1998) Emmanuel Schotte (1999)
2000-günümüz	Tony Leung Chiu-Wai (2000) Benoît Magimel (2001) Olivier Gourmet (2002) Muzaffer Özdemir/Mehmet Emin Toprak (2003) Yūya Yagira (2004) Tommy Lee Jones (2005) Jamel Debbouze/Samy Naceri/Roschdy Zem/Sami Bouajila/Bernard Blancan (2006) Konstantin Lavronenko (2007) Benicio del Toro (2008) Christoph Waltz (2009) Javier Bardem/Elio Germano (2010) Jean Dujardin (2011) Mads Mikkelsen (2012) Bruce Dern (2013) Timothy Spall (2014) Vincent Lindon (2015) Shahab Hosseini (2016) Joaquin Phoenix (2017) Marcello Fonte (2018) Antonio Banderas (2019) Caleb Landry Jones (2021) Song Kang-ho (2022) Koji Yakusho (2023) Jesse Plemons (2024) Wagner Moura (2025)

g t d En İyi Erkek Oyuncu New York Film Eleştirmenleri Birliği Ödülü sahipleri
1935–1950	Charles Laughton (1935) Walter Huston (1936) Paul Muni (1937) James Cagney (1938) James Stewart (1939) Charlie Chaplin (1940) Gary Cooper (1941) James Cagney (1942) Paul Lukas (1943) Barry Fitzgerald (1944) Ray Milland (1945) Laurence Olivier (1946) William Powell (1947) Laurence Olivier (1948) Broderick Crawford (1949) Gregory Peck (1950)
1951–1975	Arthur Kennedy (1951) Ralph Richardson (1952) Burt Lancaster (1953) Marlon Brando (1954) Ernest Borgnine (1955) Kirk Douglas (1956) Alec Guinness (1957) David Niven (1958) James Stewart (1959) Burt Lancaster (1960) Maximilian Schell (1961) verilmedi (1962) Albert Finney (1963) Rex Harrison (1964) Oskar Werner (1965) Paul Scofield (1966) Rod Steiger (1967) Alan Arkin (1968) Jon Voight (1969) George C. Scott (1970) Gene Hackman (1971) Laurence Olivier (1972) Marlon Brando (1973) Jack Nicholson (1974) Jack Nicholson (1975)
1976–2000	Robert De Niro (1976) John Gielgud (1977) Jon Voight (1978) Dustin Hoffman (1979) Robert De Niro (1980) Burt Lancaster (1981) Ben Kingsley (1982) Robert Duvall (1983) Steve Martin (1984) Jack Nicholson (1985) Bob Hoskins (1986) Jack Nicholson (1987) Jeremy Irons (1988) Daniel Day-Lewis (1989) Robert De Niro (1990) Anthony Hopkins (1991) Denzel Washington (1992) David Thewlis (1993) Paul Newman (1994) Nicolas Cage (1995) Geoffrey Rush (1996) Peter Fonda (1997) Nick Nolte (1998) Richard Farnsworth (1999) Tom Hanks (2000)
2001–günümüz	Tom Wilkinson (2001) Daniel Day-Lewis (2002) Bill Murray (2003) Paul Giamatti (2004) Heath Ledger (2005) Forest Whitaker (2006) Daniel Day-Lewis (2007) Sean Penn (2008) George Clooney (2009) Colin Firth (2010) Brad Pitt (2011) Daniel Day-Lewis (2012) Robert Redford (2013) Timothy Spall (2014) Michael Keaton (2015) Casey Affleck (2016) Timothée Chalamet (2017) Ethan Hawke (2018) Antonio Banderas (2019) Delroy Lindo (2020) Benedict Cumberbatch (2021) Colin Farrell (2022) Franz Rogowski (2023) Adrien Brody (2024) Wagner Moura (2025)