Nevis
 | |
 | |
| Coğrafya | |
|---|---|
  | |
| Koordinatlar | 17°09′00″K 62°35′00″B / 17.15000°K 62.58333°B |
| Takımadası | Küçük Antiller |
| Denizi | Karayip Denizi (Atlas Okyanusu) |
| Yüzölçümü | 93 km2 |
| Zirve | Nevis Peak 985 |
| Siyasi | |
| Adadaki ülke(ler) | |
| Yerleşim yerleri |
|
| Demografi | |
| Nüfus | 12.106 (2.006)[1] |
| Nüfus yoğunluğu | 130 kişi/km2 |
Nevis, Karayipler'deki Küçük Antiller'in kuzeyinde bulunan ada. Saint Kitts adasıyla birlikte Saint Kitts ve Nevis'i oluşturmaktadır. Adanın batı tarafında Karayip Denizi ve doğusu Atlas Okyanusu'na bakmaktadır. Adanın 350 km doğu-güneybatısında Puerto Rico adası ve 50 km batısında Antigua adası bulunur. Adanın alanı 93 km² olup nüfusu 2006 itibarıyla 12,106 kişidir. Adanın başkenti Charlestown kentidir.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Siyasi olarak bağımsız Saint Kitts ve Nevis Federasyonu'nu oluşturan iki ada (St Kitts ve Nevis) birbirinden yaklaşık 3.22 km uzunlukta "Narrows (Dar Boğaz)" adı verilen sığ bir boğaz ile ayrılmaktadır. Nevis'in ortasında konik şekilli 895 m yüksekliği olan "Nevis Peak" adı verilen bir volkanik zirve bulunmaktadır. Bu yanardağın tarihsel dönemlerde patlama yaptığı gözümlenmemiştir ama eteklerinde bulunan aktif ateş ve duman fışkırtan fümeroller ve sıcak şu kaynakları bu yanardağın daha sönmüş olmadığına işaret etmektedir.
Adanın batı ve kuzey deniz sahilleri, adanın meydana gelmesine neden olan yanardağın volkanik kül ve lavadan oluşan kayalık kenarlarından aşağı akan dereler bulunmaktadır. Adanın sahilleri kumsallık olup bu kumlar zirveden inen dereler tarafından sahile getirilmiş siyah ve kahverengi kumlarla ölü deniz mercanlarından oluşmuş beyaz kumların karışığıdır. Adanın etrafında nispeten yavaş meyille volkanik koniye yükselen 1 km genişliğinde düzlük halinde bir sahil şeridi bulunmaktadır. Bu sahil düzlüğü şeridinde birçok taze tatlı su kaynakları bulunduğu gibi, özellikle batı kıyılarda volkanik asıllı, kükürtlü, içilemeyecek sıcak su kaynakları da bulunmaktadır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Nevis Adası Avrupalılar gelmeden önce 2000 yıl Arawak veya Karib adı verilen yerli Amerikalılar tarafından yerleşirmişti. Yerli Amerikalılar bu adaya "Oualie (Güzel Sullar)" adını vermekteydiler. Nevis adası Kristof Kolomb tarafından ilk defa 1493'te keşfedildi. 1498'de bu adaya da çıkan Kristof Kolomb adaya "Saint Martin" ismini verdiği ama sonradan bu ismin günümüzde Hollanda idaresinde bulunan "Sint Maarten" adasına kaza eseri verildiği bildirilmektedir.[2]
Adanın günümüzdeki ismi, bu adayı idareleri altına alan İspanyol'ların adanın ortasında bulunan Nevis Peak zirvesinin çok zaman bulutlarla kaplı olmasını sanki bir mucize olmuş gibi Tropiklerde üstüne kar yağmış bir zirveye benzetmelerinden ortaya çıkmıştır. Katolik İspanyollar 4. yüzyılda Roma'ya kar yağmasını bir mucize olarak bilmekte; bu mucizeye "Nuestra Señora de las Nieves (Karların Bizim Meryem Anası)" adı vermekte idiler ve bu adada volkan tepesinin üzerindeki bulutların zirveye kar yağmış görüntüsü vermesi dolayısı ile adaya bu mucizenin ismini vermişlerdi. Bu adaya ilk yerleşen İngilizler adayı "Dulcina (Tatlı Ada)" olarak isimlendirilmişlerdi. Ama yine de eski İspanyol ismi İngilizler tarafından ağızda gevelenerek "Nevis" ismine dönüştürülmüştür.[2]
Adada hiçbir İspanyol yerleşkesi kurulmamıştır ama bunun aksine İspanyollar adadaki yerli Amerikalıları köle yaparak adadan alıp günümüzde Venezuela'da bulunan "Cubagua" sahillerinde inci avcıları olarak kullanmışlardır. Bu nedenle sonradan adaya gelen İngilizler adada gayet az sayıda Amerikalı yerli bulmuşlardır. Bu adada yerleşme kurmamakla beraber İspanyollar bu adanın (ve diğer Küçük Antiller adalarının) üzerindeki egemenliğin kendilerine ait olduğuna dair iddialarını en son olarak 1670 Madrid Antlaşması'na kadar devam ettirmişlerdi.[2]
İspanyolların bu ada üzerinde egemenliklerine rağmen bu ada Kuzey Amerika kolonilerine gene İngiliz ve Hollanda gemileri tarafından şu iaşesi için çok popüler karaya çıkma noktası olmuştu. Örneğin 1603'te İngilizlerin sonradan kaybolan ilk Amerika kolonisi olan Roanoke Kolonisi yerleşkesinden kaçabilenleri toplamak için Virginia'ya gitmekte olan kaptan Bartholomew Gilbert bu adaya gelip "lignum vitae" adı verilen ve çok değerli tahtası olan ağaçları kesip bu ağaçlardan 20 ton keresteyi gemisine yüklemiştir. İngilizlerin Virginia'da ilk devam eden kolonisi olan Jamestown'ı kurmaya giden Kaptan John Smith ilk önceden Nevis uğramış ve adada kısa müddet kalmıştır.[2]
30 Ağustos 1620'de İngiltere Kralı I. James bu adayı İngiliz egemenliği altına alarak bu adada koloniler kurma imtiyazını bir Berat ile Carlisle Kontuna vermiştir. 1628'de ilk Avrupa yerleşkesi, önce Saint Kitts'den 80 kolonici ve sonra ek olarak Londra'dan Barbuda'ya gönderilen ama bu adaya yerleştirilen 100 kolonici Avrupalı ile Nevis'e gelen Anthony Hilton tarafından kuruldu. Anthony Hilton Nevis Adası'nın ilk İngiliz valisi olarak atandı. İngiliz koloniciler bu adada şeker kamışı plantasyonları kurup çok iyi kaliteli şeker üretmeye koyuldular.[2]
1670'te İspanya ve İngiltere arasında yapılan "Madrid Antlaşması" ile adanın egemenliği resmen İngiltere'ye geçti. Ada bir İngiliz kolonisi merkezi oldu ve Karayiplerde bulunan "İngiliz Donanması Merkezi (Admirality Court)" da bu adada kuruldu. Kral I. Charles'dan imtiyazlı olarak tekel köle ticareti şirketi olarak kurulan "Kraliyet Afrika Şirketi (Royal African Company)"'nin Amerika'ya gelen tüm gemileri ilk defa Nevis adasına uğramaktaydılar.
Ada bu dönemde çok kârlı bir ticaret ve nakliyat sistemi olan üç köşeli ticaret'in Karayipler merkezi oldu. Nevis Adası'nın şeker kamışı ve şeker üreten İngiliz plantasyon sahipleri çok geçmeden bu tarlalarda çalıştırmak üzere ucuz iş gücü olarak Afrika asıllı siyahi köle kullanmaya başladılar. 1676-1730 döneminde Küçük Antiller adaları için Batı Afrika'dan getirilen Afrikalı köle ticaretinin merkezi Nevis adası oldu. Bu dönemde adaya Afrika'dan 6000-7000 kadar Afrikalı köle getirilip buradan diğer Karayipler adalarına dağıtıldı.[2]
1671'de (Barbados'tan nakledilerek) İngilizlerin Rüzgâraltı Adaları adını verdikleri İngiliz Küçük Antilleri kolonilerinin idare merkezi oldu. Bu dönemde ada önemli bir savunma merkezi oldu. Bu dönemde ada "Karayiplerin Kraliçesi" olarak anılmaya başlandı. Bu başkentlik görevini askeri nedenlerle merkezin 1698'de Antigua adasına nekledilmesine kadar sürdürdü.
17. yüzyıl sonlarında Nevis büyük bir şeker üreticisi oldu. Nevis'deki şeker üretimi günümüzde şeker üretici ada olarak bilinen Jamaika adası üretiminden daha büyüktü. 1700'de o dönemdeki Britanya İmparatorluğu içinde şeker üretiminin %20'si Nevis adasında yapılmakta idi.[3]
Nevis adasındaki şeker plantasyonlarında çalışanlar önce uzun dönem işçi kontratları imzalamaya zorlanan alt sınıftan beyaz Britanya adaları mensupları 1650'lı yıllarda İngiltere'de ücretlerin azalıp ada dışına göç için "teşvikler" de azalınca plantasyon sahipleri gittikçe Afrika'dan getirilmiş siyah ırktan köleler kullanmaya başladılar ve plantasyon işçilerinin büyük çoğunluğunu köleler ve aileleri olmaya başladı. 17. yüzyıl sonunda Nevis'de nüfus çok küçük sayıda zengin bir şeker plantasyonu sahibi elit, bu elitin kıyılarında bulunan küçük sayıda fakir beyazlar, gayet büyük çoğunlukta olan ya yeni getirilmiş ya da adada doğmuş siyah ırktan köleler ve oran ve sayıları bilinmeyen çoğu dağa ve ormanlara kaçmış eski köleler ve yerli Karayıp Amerikalılar halkı melezi olan "maroon" adı verilen bir gruptan oluşmaktaydı. Adanın nüfusunun %90'i siyah ırktandı. "Maroon" adı verilen kaçmış kölelerden oluşan nüfus adanın beyaz ırklı idarecilerine karşı devamlı bir sivil direniş sağlamışlardı.[2]
Nevis'te ve Karayip adalarında İngiliz ada kolonilerin yüksek serveti Briutanya, İspanya ve Fransa arasında Karayiplerde savaşlara neden oldu. 17. yüzyılda Saint Kitts'de yerleşmiş olan Fransızlar', yerli Karayip Amerikalıları da kullanarak Nevis'e bir sıra hücumda bulundu. Örneğin 1667'de Nevis'e çok büyük sayıda kanoya binmiş Karayip Amerikalı yerlilerini hücumu adanın tarihinde önemli yer almaktadır. Nevis'e yerleşmiş olan İngilizlerin mektupları ve hatıraları Karayip Amerikalı yerlilerden korkularını ve onlara karşı nefretlerini açıklayan pasajlarla doludur. Bu yerli İngilizler, ada resmi Britanya idaresinden özel izin almadan, 1674'te ve 1689'da Dominika ve Saint Vincent adasında yaşayan Karayipli Amerikalı yerlilerin köylerin hücumlar tertip etmişlerdir.[2]
Ayrıca Britanya idaresi bu hücumlara karşı adayı savunmak için Charlestown'da büyük bir kale ve ada etrafında daha ufak müstahkem mevkiler yaptırmıştır. Bununla yetinmeyen Britanya hükûmeti yörel idaresi Nevis adası ve etrafındaki denizleri korumak için üç korsana özel korsanlık beratı vermiş ve onların korsanlık hareketlerini böylece resmen kabul etmiştir. Bundan sonra Nevis adası Karayip Denizi'nde bir korsan merkezi de olmuştur.[2]
1706'da "Pierre Le Moyen d'İberville" adlı günümüzdeki Louisiana'nın kurucusu olan Kanadalı Fransız, Nevis'de bulunan ve Fransızların Karayip Denizi'ndeki gemilerine hücum eden korsanların yatağını ele geçirmek için Nevis'e bir hücum planlamış ve uygulamıştır. Nevis'e çıkartma yapan D'İberville adada bulunan İngiliz yerel güçlerini oradan püskürtüp atmış ve plantasyonları yakıp yıkmıştır. Fransızlara karşı savunma Afrikalı köleler tarafından organize edilmeye başlandığı için D'Iberville adadaki köle yerleşkelerine büyük zararlar vermiş ve eline geçirdiği 3400 kadar köle Afrikalıyı toplayıp Fransızlar elinde bulunan Martinik adasına götürüp orada esir pazarlarında satmıştır. Fakat 1000 kadar silahlı köle askerî gücü 18 gün sonra D'İberville ve Fransızları adadan atmayı başarmıştır.[2]
D'İberville'in bu hücumundan sonra adanın şekere dayanan sanayi çökmüştür. O zamana kadar adada bulunan nüfusun besin ihtiyaçları diğer Kuzey Amerika Ingiliz kolonilerinden ithalle karşılanmaktaydı. Plantasyon kârları düşünce adaya yapılan besin ithalatı, adanın kölelerinin temel besin ihtiyacını karşılayamaz olmuştu. Plantasyon sahipleri köleleri kendi kaynakları ile besleyemeyecek hale geldiklerini iddia ederek plantasyon arazilerini küçük parsellere bölerek köle ailelerine kendilerini besleyebilecek tarım yapmak üzere dağıtıp güya kölelerini açlıktan kurtarmışlardı. 1776-1783 döneminde İngiliz Kuzey Amerika kolonilerinin bağımsızlık savaşı sırasında besin ithalatı yapılmadığından Nevis'de yaklaşık 330-400 köle ve köle ailesi mensubunun kıtlık ve açlıktan dolayı öldükleri belgelenmiştir.[2]
1 Ağustos 1834'te Britanya İmparatorluğu içinde kölelik yasak edilmiştir. Ama o zaman kadar köle olanlar azat edilmeleri için 4 yıl yine köle gibi "çıraklık" adı altında çalışma zorunluğu altına konuldular. Nevis'in plantasyon sahiplerine, 4 yıl daha "çıraklık" adi ile eski kölelerine kullanmaya devam etmeleri beraber, aynı zamanda kaybettikleri kölelerine karşılık olmak üzere Britanya hükûmeti tarafından £150,000 tazminat ödendi. Örneğin, "Montraverse Plantasyonu" sahibi Pinneys ailesi (günümüzde £1,8 milyon karşıtı olan) £36,396 tazminat istedi ve bu tazminat Britanya hükûmeti tarafından verildi. Siyah ırktan olan 200 yıl kölelik yapmış olan ve o zaman hala da 4 yıl daha "çıraklık" yapmaya zorlananlara tek bir peni bile tazminat verilmedi.[4]
Nevis adasında küçük arazi parsellerinin dağıtılması ve şeker plantasyonlarının kapatılması ve eski kölelerin eski devlet topraklarına yerleşmeleri dolayısıyla 19. yüzyılda adada eski kölelerden, bir tarımcı sınıf ve bunların talebini sağlamak için idareci, tüccar ve teşebbüs sahibi bir orta sınıf ortaya çıktı. Bu gelişme adanın komşusu olan Saint Kitts adasındaki gelişmelerin tersidir. Saint Kitts'de 15 zengin plantasyon ailesi ta 2006'ya kadar sulanabilir arazileri ve şeker plantasyonların ellerinde tutmuşlardır ve bu adada çok büyük bir oranda topraksız ve fakir işçi sınıfı bulunmaktadır.[5]
Nevis adası 1882'de Britanya kolonisi olarak Saint Kitts ve Anguilla adası ile birleştirildi; sonra bu birleşik devlet Britanya'ya "asosiye devlet" oldu ve 1967'de adanın yörel özekliği tanındı. 1971'de Anguilla bu devletten ayrıldı. 19 Eylül 1983'te Saint Kitts ve Nevis Federasyonu bağımsız bir devlet oldu. Fakat Nevis adasında bu federasyondan ayrılmak için epeyce büyük tutan grubu bulunan "federasyondan ayrılma hareketi" bulunmaktadır.
Koloni idaresi Nevis adasına hiç önem vermemeyi bir politika olarak kabul etmişti. Örneğin, bir tropik fırtına sonucu Nevis Hastanesi 1899'da yıkılınca, bu hastane hemen yenilenmediği gibi, 5 yıl sonra koloni valisi Nevis'te hastanesizlikten ölümler olmadığını iddia etmiş; Londra'ya şikayet gidip yeni hastane yapılması için merkezden emir gelince bu yapım 5 yıl sürmüş ve ayrılan fonların çoğunluğu hastane yapımına değil koloni idaresi için yeni resmi bir merkez yapımına sarf edilmiştir. 1954'te ilk defa Nevis'e elektrik jeneratörleri getirilip Charlestown'a elektrik verilmesine rağmen, bu küçük adanın tümünün elektrifikasyonu ancak 1971'de tamamlanmıştır. Bir bakıma Nevis adası, o zaman birlikte olduğu Anguilla adasından daha iyi koloni idaresi görmüştü; çünkü aynı büyüklükte olan Anguilla'da 1967'ye kadar ne tek bir kilometre üzeri kaplı şose yol veya asfalt yol, ne elektrik sistemi, ne de telefon sistemi yapılmıştı.
2000'lı yıllarda Nevis adası nispeten büyük enfrastrüktur yatırımlarına hedef olmuştur. Charlestown limanı derin deniz limanına dönüştürüldü; adanın ana yolu ve çevre yolu genişletilip asfatlandı; adaya hava alanı yapıldı. Adanın eğitimi için okullar büyültülüp yeni öğretim kitapları ve aletleri ile donatıldı.
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]1704'teki D'İberville'in hücumu ve adayı istilası sonucu Nevis'in şeker sanayii harap oldu. İngiltere hükûmeti de hiç yardımda ve borç vermede bulunmadan, ada halkının bir kısm kıtlık ve açlıktan kırılıp göçtü. Karayiplerin şeker kamışından çıkan şeker üzerindeki tekeli Avrupa ve diğer gelişmiş ülkelerde şeker pancarı üretiminin artırılmasıyla kaybolunca, adanın durumu daha da kötüye gitti. Nevis adası Karayipler bölgesinin en fakir adalarından biri oldu. Nevis'in ekonomi ancak 20. yüzyıl sonlarında iyileşmeye koyuldu.
Nevis'in ekonomisinin iyileşmesine başlıca unsur turizmin gelişmesidir. 2003-2004 turist sezonunda Nevis'e 40.000 turist misafir olarak gelmiştir.[6] Adanın ana limanı derin deniz limanı haline getirilmesi adayı Karayipler "cruise" gemilerinin yörüngesi içine alması beklenmektedir. Adada büyük turistik otel yapımı yatırımları da yapılmış ve diğer birçok otel yanında bir 5-yıldızlı otel bile açılmıştır.[7]
Adanın diğer "büyük" ekonomik gelişmesi "offshore" mali ve finans hizmetlerinin gelişmesi olmuştur. Adanın sağladığı bu "hizmet" uluslararası bankalar, vakıf idaresi şirketleri, uluslararası sigorta ve reasürans şirketleri ve yatırım fonları idare şirketleri tarafından kullanılmaktadır. 1998'de Nevis'te 17.500 tane uluslararası şirket kayıtlı olduğu ve 2005'te Nevis Adası Hazine dairesinin bu hizmetlerden elde ettiği hasılanın $94.6 milyona vardığı belgelidir. .[8] 2000'de OECD'nin bir kolu, vergi kaçırımı ve para '"temizlemesi" hakkında hazırladığı bir raporda 35 devletin OECD tarafından kabul edilmiş uluslararası kurallara uymadığı ve OECD ile konuşmalara katılmayı kabul etmedikleri bildirilmiştir ve bu 35 devleti ihtiva eden kara liste başında "Nevis adası" ve "Saint Kitts ve Nevis Federasyonu" bulunmuştur.[9]
Görülecek yerler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Charlestown - Memorial Meydanı etrafında tipik İngiliz Georgian mimarili koloni binaları. Charles Nevis Kalesi.
- Museum of Nevis History (Nevis Tarihi Müzesi) - Adanın tarihine ait ilginç sergiler. AB'nin kuruluş yıllarında önemli politikacı olan Alexander Hamilton'un doğduğu ev. Adanın idari konseyinin eski toplantı merkezi.
- The Bath House (Kaplıca) - 1778'de adada bulunan volkanik sülfürlü sıcak su kaynaklarını kullanmak için yapılmış bir kaplıca oteli. Karayiplerde yapılan ilk tatil oteli olarak isim yapmıştır.
- Yahudi Mezarlığı - En eski mezar 1684'ten kalma olup adaya yerleşen Yahudiler içindir. 17. yüzyıl sonlarında adada yaşayanların %25'inin Yahudi dinli olduğu belirtilmektedir.
- Botanik Bahçesi - Montpelier Plantasyonu yakınında 8 hektar arazide kurulu. Büyük camlı serasında çok tropik ormanı bitkileri ve nadir güzel tropik çiçeklerden örnekler gösterilmektedir.
- Nevisian Heritage village (Nevis Tarihsel Köyü) : Güney'de "Gingerland" mevkiinde açık hava sergisi. Adad bulunmuş olan yerli Karayipler Amerikalıları, koloni döneminde ada zanatkarlarının (örneğin sıkılmış şeker kamışı suyundan alkolik rom içkisi yapanların, deriden sandal şekilli ayakkabı yapıcılarının vb.) yaşantıları sergilenmekte.
Resimler
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Nevis adası- Charlestown çarşı caddesi -
Nevis adası- batıdan Nevis Peak -
Nevis adası- 2005'te yapılan Charlestown sahil yolu -
Nevis adası- "Bath Spring" sıcak su kaynağı -
Nevis adası-Nevis Tarihi Müzesi ve Amerikan Alexander Hamilton'ın doğduğu ev
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Nüfus sayısı kaynağı Maliye Bakanlığı, Nevis Finansman Hizmetleri Geliştirme ve Pazarlama Bölümü, Quickfacts[ölü/kırık bağlantı], erişim 8 Ağustos 2006].
- ^ a b c d e f g h i j k Hubbard, Vincent K. (2002). "Swords, Ships and Sugar: History of Nevis." Corvallis, Oregon: Premiere, ISBN 1-891519-05-0
- ^ Watts, David (1987). The West Indies: Patterns of Development, Culture and Environmental Change Since 1492. Cambridge University Press, 1987, say. 285.
- ^ Goveia, Elsa H. (1965). Slave Society in the British Leeward Islands. New Haven: Yale University Press, 1965. ISBN 0-88258-048-5
- ^ Simmonds, Keith C. (1987). "Political and Economic Factors Influencing the St. Kitts-Nevis Polity: An Historical Perspective". Phylon, C.48 N.4, say. 277–286.
- ^ CIA Factbook[ölü/kırık bağlantı] (2006). Erişim 8 Agustos 2006.
- ^ "Developers pay US$10m ınstallment for Nevis land". Caribbean Net News, 9 Mayıs 2006. Erişim 8 Ağustos 2006.
- ^ "Employment on Nevis increases"[ölü/kırık bağlantı] (2006). Nevis Adası hükümeti basın haberi, Mayıs 2006. Erişim 8 Ağustos 2006.
- ^ Şu makalelere bakınız: BBC 22 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.,Island Sun gazetesi 19 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ve The Royal Gazette[ölü/kırık bağlantı]. Erişim 8 Ağustos 2006.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Saint Kitts ve Nevis Federasyonu
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Nevis Adası İdaresi 7 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Nevis hakkında enformayon (İngilizce)
- Nevis resmi turizm kılavuzu17 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
| ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| ||||||||||||||
