Pekiştirme (dilbilgisi)

Pekiştirme, bir sözcüğe anlamını kuvvetlendirmek için ilaveler yapılması veya sözcüğün tekrarlanmasıdır. Türkçede başlıca beş çeşit pekiştirme vardır.

Sözcüğün ilk hecesi alınıp sonuna "p, m, s, r" ünsüzlerinden biri getirilmesi ile oluşan yeni hece, sözcüğün başına eklenir. "p, m, s, r" harfleri pekiştirme harfleri"dir.

Örnekler:

Kop-koyu
Sim-siyah
Yem-yeşil
Mas-mavi
Dop-dolu
Sap-sarı
Sım-sıkı
Ter-temiz
Bem-beyaz
Kas-katı
Mos-mor

İlk maddeye ek olarak, "p, r, s ,m" harflerinden sonra "e, a" harflerinin getirilmesi ile yeni bir pekiştirme gerçekleşir (bakınız: ses türemesi):

Sağlam >>> Sa-p-a-sağlam
Yalnız >>> Ya-p-a-yalnız

İkilemelerle pekiştirme yapılabilir:

Kara kara bulutlar
Yüce yüce dağlar
Uzun uzun kavaklar
Pırıl pırıl cam

"mi" soru edatı ile pekiştirme yapılabilir:

Güzel mi güzel araba
Hoş mu hoş koku
Geniş mi geniş oda

Kuralsız olarak gerçekleşen pekiştirmeler vardır:

Darmadağın, Karmakarışık

Türkçe dilbilgisi

Fonetik

Sesler	ünlü • ünsüz
Ses uyumları	büyük ünlü uyumu • küçük ünlü uyumu
Ses olayları	hece kaynaşması • kaynaştırma ünsüzü • koruyucu ünsüz • pekiştirme • ses türemesi • ulama • ünlü düşmesi • ünsüz düşmesi • ünsüz benzeşmesi • ünsüz sertleşmesi • ünsüz yumuşaması • ünlü daralması • göçüşme • ünsüz değişmesi

Kök ve ekler

Yapım ekleri	isimden isim yapan ekler • isimden fiil yapan ekler • fiilden fiil yapan ekler • fiilden isim yapan ekler
Çekim ekleri	haber (bildirme) kip ekleri • dilek kip ekleri • ek-fiiller • hâl (durum) ekleri • çoğul ekleri • eşitlik eki • vasıta eki • bildirme eki • ilgi ekleri • ilgi zamiri • iyelik ekleri • koşaç • olumsuzluk eki • şahıs ekleri • soru eki

Kelime bilgisi

Kelime türleri

isim soylu	isim (ad) • sıfat (ön ad) • zarf (belirteç) • zamir (adıl) • bağlaç • edat (ilgeç) • ünlem
fiil soylu	fiil (eylem) • fiilimsi (eylemsi) [isim-fiil (mastar) • sıfat-fiil (ortaç) • zarf-fiil (ulaç)]