Pelvik ağrı
| Pelvik ve perineal ağrı | |
|---|---|
 | |
| Endometriozisi gösteren (H&E boyanmış) bir Mikrograf; endometriozis, kadınlarda kronik pelvik ağrının yaygın bir nedenidir. | |
| Sıklık | 43% dünya çapında[1] |
Pelvik ağrı pelvis bölgesinde görülen ağrıdır. Akut ağrı, kronik ağrıya göre daha yaygındır.[2] Ağrı altı aydan uzun sürerse, kronik pelvik ağrı olarak kabul edilir.[3][4] Hem erkek hem de kadın pelvisini etkileyebilir.
Yaygın nedenler arasında kadınlarda endometriozis, bağırsak yapışıklıkları, irritabl bağırsak sendromu ve interstisyel sistit bulunur.[5][6] Anormal psikonöromüsküler işlevden kaynaklanan Pelvik taban disfonksiyonu gibi tam olarak anlaşılamamış bazı durumlar da neden olabilir.
Ağrının ortaya çıkışında ve düzenlenmesinde sinir sisteminin rolü ele alınmıştır.[7] PPsikolojik etkenlerin önemi, hem ağrının birincil nedeni olarak hem de ağrı deneyimini etkileyen bir unsur olarak tartışılmaktadır. Diğer kronik sendromlarda olduğu gibi, biyopsikososyal model ağrının fiziksel nedenlerini psikolojik ve sosyal etkenlerle bağdaştırmanın bir yolunu sunmaktadır.[8]
Terminoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Pelvik ağrı, aşağıda listelenen birçok nedene sahip olabilen genel bir terimdir.
Alt kategori terimi olan ürolojik kronik pelvik ağrı sendromu (UCPPS), erkek ve kadın pelvisine ilişkin ''ürolojik'' ağrı sendromları üzerine yürütülen araştırmalarda kullanılan şemsiye bir terimdir.[9] UCPPS terimi özel olarak kronik prostatit/kronik pelvik ağrı sendromunu (CP/CPPS) ve kadınlarda interstisyel sistit veya ağrılı mesane sendromunu (IC/PBS) ifade eder.[10]
Nedenler
[değiştir | kaynağı değiştir]Genital ağrı ve pelvik ağrı çeşitli rahatsızlıklardan, suçlardan, travmalardan, tıbbi tedavilerden, fiziksel hastalıklardan, ruhsal hastalıklardan ve enfeksiyonlardan kaynaklanabilir.
Kadınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kadınlarda pelvik ağrıya pek çok farklı durum neden olabilir:
- Gebelikle ilişkili
- Pelvik kuşak ağrısı
- Ektopik gebelik —rahim dışında yerleşen gebelik.[11]
- Jinekolojik (daha yaygından daha az yaygına)
- Dismenore — adet döneminde görülen ağrı.
- Endometriozis — rahim iç tabakasına ait dokunun rahim dışında bulunmasına bağlı ağrı.[12]
- Pelvik inflamatuar hastalık —enfeksiyonların yol açtığı hasara bağlı ağrı.[13]
- Adenomyozis — Adenomyozis,, rahmin iç yüzeyini oluşturan (endometriyum) hücrelerin, rahim duvarını oluşturan (miyometriyum) hücreler içinde anormal yerleşimiyle karakterize bir tıbbi durumdur; bunun sonucunda rahimde kalınlaşma ortaya çıkar.
- Pelvik konjesyon sendromu, pelvik ven yetmezliği olarak da bilinir ve alt karın bölgesindeki damarların genişlemesinden kaynaklandığına inanılan uzun süreli bir rahatsızlıktır.
- Polikistik over sendromu — PKOS, üreme çağındaki kadınlarda en sık görülen endokrin bozukluktur.
- Yumurtalık kistleri — Yumurtalıkta büyük ve ağrılı bir kist oluşabilir ve rüptüre olabilir.
- Asherman sendromu (AS ), rahim içinde ve/veya rahim ağzında skar dokusu (yapışıklıklar) gelişimiyle ortaya çıkan edinsel bir durumdur.
- Over torsiyonu — yumurtalığın kanlanmasını bozacak şekilde dönmesidir (yalnızca tek tarafta ağrı).
- Pudendal sinir sıkışması (PNE ), Alcock kanalı sendromu olarak da bilinir; Pudendal sinirin (Pelviste yer alır) Alcock kanalı içinde sıkışması ya da kompresyonu ile seyreden nadir bir kronik ağrı nedenidir.
- Abdominal
- Bel ağrısı hematüri sendromu.
- Proktit — anüs ya da rektumun enfeksiyonu veya inflamasyonu.
- Kolit — kalın bağırsağın enfeksiyonu veya inflamasyonu.
- Apandisit — appendiksin inflamasyonu veya enfeksiyonu.
Tanı
[değiştir | kaynağı değiştir]Kadınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kronik ağrı sendromlarında görünür bir patolojinin olmaması, psikolojik açıklamalar aramanın ya da hastanın ağrısının gerçekliğini sorgulamanın dayanağı olmamalıdır.[14] Bunun yerine, zihin-beden etkileşiminin önemini kabul eden psikofizyolojik bir bakış açısıyla kronik ağrının karmaşıklığına yaklaşmak esastır. Araştırmalar, özellikle Limbik sistem üzerinden işleyen mekanizmaların ağrı duyumu üzerinde etkili olabildiğini ve bunun miyofasiyal ağrı başta olmak üzere bazı ağrı fenotiplerini nasıl etkilediğini, Nöroloji ve Psikofizyoloji alanlarındaki bulgularla daha iyi açıklamıştır.[15]
Erkekler
[değiştir | kaynağı değiştir]Erkeklerde kronik pelvik ağrıda standart, tek bir tanısal test yoktur; tanı çoğu zaman diğer hastalıkların dışlanması ile konur.[16]
Tedavi
[değiştir | kaynağı değiştir]Pudendal sinir, Üst hipogastrik pleksus ve Ganglion impar hedeflenerek uygulanan sinir bloklarının, konservatif tedaviye yanıt vermeyen belirli pelvik ağrı tiplerinde etkili olduğu gösterilmiştir.[17]
Pelvik ağrı için Nöromodülasyon uzun süredir potansiyel bir seçenek olarak araştırılmaktadır. Klasik Omurilik stimülasyonu (dorsal kolon stimülasyonu), özellikle pelvik bölgede ağrının yaygın ve çok odaklı dağılımı nedeniyle tutarsız sonuçlar vermiştir; ağrılı alanların tamamını etkileyememe ve spinal kord üzerinde hedeflenecek en uygun seviyeye ilişkin fikir birliği olmayışı, başarısızlık oranlarını artıran başlıca nedenlerdir.[18] Pelvik bölgenin inervasyonu esas olarak sakral köklerden kaynaklansa da, yalnızca spinal kord düzeyine odaklanan yaklaşımlar bazı olgularda yetersiz kalabilmektedir; muhtemelen Sempatik sinir sistemi üzerinden işleyen yolların katkısı buna örnek gösterilmektedir.[19] Buna karşın, omuriliğin orta-yüksek torasik seviyelerini hedefleyen stimülasyonlarda olumlu sonuçlar bildirilmiştir.[20] Daha yeni bir yaklaşım olan dorsal kök ganglionu (DRG) stimülasyonu, sinir sisteminin birden fazla bölümünü eşzamanlı etkileyebilme olanağı sayesinde pelvik ağrıda umut verici sonuçlar göstermiştir. Özellikle cerrahi sonrası ağrı, Endometriozis ilişkili ağrı ve pudendal nöralji gibi “bilinen neden”e sahip olgularda etkili olduğu bildirilmiştir.[21][22]
“Noninvaziv” oldukları düşüncesiyle pelvik ağrı için önerilen bazı “alternatif” tedaviler vardır; ancak bunlar kanıta dayalı tıp tarafından desteklenmemektedir. Diazepam fitilleri, ilacın ağrı bölgesine yakın uygulanmasıyla daha büyük etki sağlanacağı inancına dayanarak pelvik ağrısı olan hastalara önerilmiş eski bir yaklaşımdır.[18] Ancak bu hipotez geçersizdir; çünkü benzodiazepinler GABA reseptörü üzerinde etki gösterir ve bu reseptör merkezi sinir sisteminde bulunur, lokal olarak etki etmez. Bu nedenle ilacın uygulama yolu ne olursa olsun, etki gösterebilmesi için merkezi sinir sistemine ulaşması gerekir; rahatsızlık bölgesine “daha yakın” verilmesi ne daha fazla ne daha az etkilidir.[23] Ayrıca benzodiazepinlerin pelvik ağrıda etkili olduğu gösterilmemiştir ve bağımlılık potansiyeli nedeniyle son derece dikkatle kullanılmalıdır. Benzer şekilde, hidrodiseksiyon da pelvik ağrı için önerilen bir diğer yöntemdir; ancak kullanımını destekleyecek herhangi bir kanıt yoktur.[24] Yöntemi savunanlar, ultrason eşliğinde küçük miktarlarda sıvı enjekte edilerek bitişik dokuların olası bir sıkışmış sinirden “uzaklaştırılabileceğini” öne sürer; ancak in vivo dokular genellikle yabancı sıvıyı hızla absorbe eder ve dakikalar ila günler içinde eski konumuna döner, bu nedenle bu varsayım doğru değildir.
Vibratörlerin bazı pelvik ağrı durumlarında yararlı olabileceğine dair ön bulgular bildirilmiştir.[25][26]
Kadınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Brçok kadın, fizyoterapiden, antiinflamatuvar ilaçlardan, hormonal tedavisinden ya da nörolojik ajanlardan yarar görümektedir. Histerektomi zaman zaman uygulanabilir; ancak nöropatik ağrı tedavisinde sıklıkla etkili olmadığı için yalnızca son çare olarak düşünülmelidir.[27]
Erkekler
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış Bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuyruk sokumu ağrısı (koksiks ağrısı, koksidinia)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Brown, CL; Rizer, M; Alexander, R; Sharpe EE, 3rd; Rochon, PJ (March 2018). "Pelvic Congestion Syndrome: Systematic Review of Treatment Success". Seminars in Interventional Radiology. 35 (1). ss. 35-40. doi:10.1055/s-0038-1636519. PMC 5886772
. PMID 29628614.
- ^ "Acute Pain vs. Chronic Pain: Differences & Causes". Cleveland Clinic. Erişim tarihi: 23 Nisan 2022.
- ^ Gupta, Nishant (2022), "Chronic Pelvic Pain", StatPearls, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, PMID 32119472, 23 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi23 Nisan 2022 Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım);
|ad=ve|soyadı=eksik (yardım) - ^ "Chronic pelvic pain" (PDF). ACOG. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2014.
- ^ Moore, Jane; Kennedy, Stephen (1 Haziran 2000). "Causes of chronic pelvic pain". Best Practice & Research Clinical Obstetrics & Gynaecology (İngilizce). 14 (3): 389-402. doi:10.1053/beog.1999.0082. ISSN 1521-6934. PMID 10962633.
- ^ Ortiz, DD (1 Haziran 2008). "Chronic pelvic pain in women". American Family Physician. 77 (11): 1535-42. PMID 18581833.
- ^ Moore, J.; Kennedy, S. (June 2000). "Causes of chronic pelvic pain". Baillière's Best Practice & Research. Clinical Obstetrics & Gynaecology. 14 (3): 389-402. doi:10.1053/beog.1999.0082. PMID 10962633.
- ^ Meints, S.M.; Edwards, R.R. (20 Aralık 2018). "Evaluating Psychosocial Contributions to Chronic Pain Outcomes". Progress in Neuro-psychopharmacology & Biological Psychiatry. 87 (Pt B): 168-182. doi:10.1016/j.pnpbp.2018.01.017. ISSN 0278-5846. PMC 6067990 . PMID 29408484.
- ^ Clemens, J. Quentin; Mullins, Chris; Ackerman, A. Lenore; Bavendam, Tamara; van Bokhoven, Adrie; Ellingson, Benjamin M.; Harte, Steven E.; Kutch, Jason J.; Lai, H. Henry; Martucci, Katherine T.; Moldwin (March 2019). "Urologic chronic pelvic pain syndrome: insights from the MAPP Research Network". Nature Reviews. Urology. 16 (3): 187-200. doi:10.1038/s41585-018-0135-5. ISSN 1759-4820. PMC 6800057 . PMID 30560936.
- ^ "A Comprehensive Review of the Diagnosis, Treatment, and Management of Urologic Chronic Pelvic Pain Syndrome". Curr Pain Headache Rep. 24 (6). May 2020. doi:10.1007/s11916-020-00857-9. PMID 32378039.
- ^ "Ectopic Pregnancy: Symptoms, Causes, Treatments & Tests". Cleveland Clinic. 10 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2022.
- ^ Janssen, E. B.; Rijkers, A. C. M.; Hoppenbrouwers, K.; Meuleman, C.; d'Hooghe, T. M. (2013). "Prevalence of endometriosis diagnosed by laparoscopy in adolescents with dysmenorrhea or chronic pelvic pain: A systematic review". Human Reproduction Update. 19 (5): 570-582. doi:10.1093/humupd/dmt016. PMID 23727940.
- ^ "Pelvic inflammatory disease (PID) - Symptoms and causes". Mayo Clinic (İngilizce). Erişim tarihi: 23 Nisan 2022.
- ^ Institute of Medicine (US) Committee on Advancing Pain Research, Care (2011). Introduction (İngilizce). National Academies Press (US). 6 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2025.
- ^ Golanska, Paulina; Saczuk, Klara; Domarecka, Monika; Kuć, Joanna; Lukomska-Szymanska, Monika (23 Temmuz 2021). "Temporomandibular Myofascial Pain Syndrome—Aetiology and Biopsychosocial Modulation. A Narrative Review". International Journal of Environmental Research and Public Health. 18 (15): 7807. doi:10.3390/ijerph18157807. ISSN 1661-7827. PMC 8345811 . PMID 34360099.
- ^ Zhang, Jianzhong; Liang, ChaoZhao; Shang, Xuejun; Li, Hongjun (31 Ocak 2020). "Chronic Prostatitis/Chronic Pelvic Pain Syndrome: A Disease or Symptom? Current Perspectives on Diagnosis, Treatment, and Prognosis". American Journal of Men's Health. 14 (1): 1557988320903200. doi:10.1177/1557988320903200. ISSN 1557-9883. PMC 7256330 . PMID 32005088.
- ^ "Pudendal Nerve Block". Pudendal nerve block in StatPearls. National Library of Medicine. 30 Mayıs 2023. PMID 31855362.
- ^ a b Capra, P.; Perugini, P.; Bleve, M.; Pavanetto, P.; Musitelli, G.; Rovereto, B.; Porru, D. (2013). "Innovative Approach for Interstitial Cystitis: Vaginal Pessaries Loaded Diazepam—A Preliminary Study". Journal of Pharmaceutics. 2013: 386546. doi:10.1155/2013/386546. ISSN 2090-9918. PMC 4590789 . PMID 26555976.
- ^ Hunter, Corey W.; Stovall, Brad; Chen, Grant; Carlson, Jonathan; Levy, Robert (Mart 2018). "Anatomy, Pathophysiology and Interventional Therapies for Chronic Pelvic Pain: A Review". Pain Physician. 21 (2): 147-167. doi:10.36076/ppj.2018.2.147. ISSN 2150-1149. PMID 29565946.
- ^ Hunter, C; Davé, N; Diwan, S; Deer, T (Ocak 2013). "Neuromodulation of pelvic visceral pain: review of the literature and case series of potential novel targets for treatment". Pain Practice. 13 (1): 3-17. doi:10.1111/j.1533-2500.2012.00558.x. PMID 22521096.
- ^ Hunter, Corey W.; Yang, Ajax (January 2019). "Dorsal Root Ganglion Stimulation for Chronic Pelvic Pain: A Case Series and Technical Report on a Novel Lead Configuration". Neuromodulation: Journal of the International Neuromodulation Society. 22 (1): 87-95. doi:10.1111/ner.12801. ISSN 1525-1403. PMID 30067887.
- ^ Hunter, Corey W.; Falowski, Steven (3 Şubat 2021). "Neuromodulation in Treating Pelvic Pain". Current Pain and Headache Reports. 25 (2): 9. doi:10.1007/s11916-020-00927-y. ISSN 1534-3081. PMID 33534006.
- ^ Griffin, Charles E.; Kaye, Adam M.; Bueno, Franklin Rivera; Kaye, Alan D. (2013). "Benzodiazepine Pharmacology and Central Nervous System–Mediated Effects". The Ochsner Journal. 13 (2): 214-223. ISSN 1524-5012. PMC 3684331 . PMID 23789008.
- ^ "Hydrodissection - Science or Science Fiction". Ainsworth Institute (İngilizce). 23 Mart 2021. 23 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2022.
- ^ Rodriguez Martinez, JE; López Martínez, MC; Martínez Mas, J; Conesa Peñalver, MdlM (1 Nisan 2022). "Preliminary Results From a Multicenter Study on the Use of a New Device for the Treatment of Genito Pelvic Pain Disorders". The Journal of Sexual Medicine. Proceedings of 22nd Annual Fall Scientific Meeting of SMSNA (İngilizce). 19 (4, Supplement 1): S103-S104. doi:10.1016/j.jsxm.2022.01.220. ISSN 1743-6095.
- ^ Dubinskaya, Alexandra; Horwitz, Rainey; Shoureshi, Poone; Anger, Jennifer; Scott, Victoria; Eilber, Karyn (May 2022). "Mp38-16 is It Time for FPMRS to Prescribe Vibrators?". Journal of Urology (İngilizce). 207 (Supplement 5). doi:10.1097/JU.0000000000002592.16. ISSN 0022-5347. 2 Ağustos 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi15 Ağustos 2025.
- ^ "Predictors of hysterectomy use and satisfaction". Obstet Gynecol. 115 (3): 543-51. March 2010. doi:10.1097/AOG.0b013e3181cf46a0. PMID 20177285.
| Sınıflandırma |
|---|
