Robert Bárány
Robert Bárány | |
|---|---|
 Robert Bárány | |
| Doğum | 22 Nisan 1876 Viyana, Avusturya |
| Ölüm | 8 Nisan 1936 Uppsala, İsveç |
| Mezun olduğu okul(lar) | Viyana Üniversitesi |
| Ödüller | Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü 1914 |
| Kariyeri | |
| Dalı | Tıp |
| Çalıştığı kurumlar | Uppsala Üniversitesi |
| İmza | |
 | |
Robert Bárány (22 Nisan 1876 - 8 Nisan 1936) Avusturyalı otolojisttir.[1][2] Kulaktaki vestibüler sistemin fizyoloji ve patolojisi üzerine yaptığı çalışmaları sayesinde 1914 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü aldı.[3]
Biyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Barany, Avusturya'nın Viyana şehrinde doğdu. Bir bilim insanının kızı olan Maria Hock ve banka yetkilisi ve gayrimenkul yöneticisi olan Macar Yahudi Ignaz Barany'nin altı çocuğundan en büyüğü idi.
1900 yılında Viyana Üniversitesi tıp fakültesinden mezun oldu. Barany Viyana'da bir doktor olarak çalışırken hastalarının baş dönmesini rahatlatmak için onların iç kulaklarının içine sıvı enjekte ediyordu. Enjekte edilen sıvı çok soğuk olduğunda hastalarında vertigo ve nistagmus (istemsiz göz hareketi) deneyimliyordu. Sıvıyı ısıttığında hastalarda ters yönde nistagmus oluştuğunu gördü. Barany bu deneyimiyle endolenfanın serin iken batan ve sıcak iken yükselen bir özelliği olduğunu ve böylece endolenfanın akış yönünün vestibüler organa proprioseptif sinyalleri sağladığını teorize etti. Kalorik reaksiyon olarak adlandırdığı bir dizi deney ile gözlemlerine devam etti. Yaptığı gözlemler ve araştırmalar sonucu vestibüler organ hastalıklarının cerrahi tedavisini mümkün kıldı. Barany bununla beraber beyincik işlevi ve denge kontrolünün diğer yönlerini de araştırdı.
Sivil bir cerrah olarak I. Dünya Savaşı sırasında Avusturya ordusuna hizmet ederken Rus ordusu tarafından esir alındı. 1914 yılında kendisine Nobel Ödülü verildiğinde Barany bir Rus savaş kampında esirdi. İsveç Prensi Carl ve Kızıl Haç tarafından Rusya ile yürütülen diplomatik müzakereler sonucu 1916 yılında serbest bırakıldı. Ödül törenine 1916 yılında katılabildi.
1917 yılından ölümüne dek Uppsala Üniversitesi'nde profesör olarak çalıştı. Uppsala'da altmışıncı doğum gününe kısa bir süre kala 1936 yılında öldü.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Britannica ansiklopedisi 02.02.2012 tarihinde erişilmiştir". 31 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2012.
- ^ Fred Ashley White (15 Nisan 2009). Physical Signs in Medicine and Surgery: An Atlas of Rare, Lost and Forgotten Physical Signs (İngilizce). Museum Press Books. 9781441508287.
- ^ Eastern Europe: an introduction to the people, lands, and culture Volume 1 - Page 394 Richard C. Frucht - 2005 " Hungarian or Hungarian-Born Winners of the Nobel Prize The physicist Fülöp Lénárd was the recipient of the Nobel Prize in 1905 for his work on cathode rays. Róbert Bárány received the 1914 Nobel Prize in Physiology and Medicine "
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Robert Bárány – Biography4 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Nobelprize.org
