Türkan Akyol

Türkan Akyol
Türkan Akyol
Devlet Bakanı; (Kadın, Aile ve Sosyal Politikalar)
	Görev süresi; 22 Temmuz 1992 - 27 Temmuz 1994
Yerine gelen	Önay Alpago
23. Türkiye Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı
	Görev süresi; 26 Mart 1971 - 13 Aralık 1971
Başbakan	Nihat Erim
Yerine geldiği	Vedat Ali Özkan
Yerine gelen	Cevdet Aykan
12. Ankara Üniversitesi Rektörü
	Görev süresi; 31 Mayıs 1980 - 31 Temmuz 1982
Yerine geldiği	Tahsin Özgüç
Yerine gelen	Tarık Somer
Kişisel bilgiler
Doğum	Peyman Türkan; 12 Eylül 1928; İstanbul, Türkiye
Ölüm	7 Eylül 2017 (88 yaşında); Ankara, Türkiye
Defin yeri	Karşıyaka Mezarlığı, Ankara; 39°59′31″N 32°46′37″E / 39.992°K 32.777°D
Vatandaşlığı	Türkiye
Partisi	Sosyal Demokrasi Partisi ; Sosyaldemokrat Halkçı Parti
Ebeveyn(ler)	Mehmet Rüştü Pekdemir; Remziye Pekdemir
Bitirdiği okul	Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi
Mesleği	Doktor · akademisyen · siyasetçi

Peyman Türkan Akyol^[1] (12 Eylül 1928, İstanbul - 7 Eylül 2017, Ankara), Türk tıp doktoru, akademisyen, siyasetçi, Türkiye'nin ilk kadın bakanı ve Ankara Üniversitesi rektörü.^[2]

Hayatı

Türkan Akyol, 1928′de İstanbul'da doğdu. Babasının kurmay subay olması nedeniyle aile, birçok Anadolu kentinde yaşadı. Bu nedenle ilköğrenimini her yıl Anadolu'nun değişik yerlerinde okuyarak bitirdi. 1944'te girdiği İstanbul, Erenköy Kız Lisesi'nden 1947 yılında mezun oldu.

1947'de Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi'ne girip tip eğitimine başladı. 1953'te Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden mezun oldu. Dahiliye, Göğüs Hastalıkları Uzmanlığı çalışmaları yaptı. 1954'te Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi asistanlık kadrosuna alındı. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretim üyesi olarak 1965'te doçentlik, 1970'te profesörlük unvanlarını aldı. Bu akademik çalışma döneminde yurt dışında da çalışmalar yaptı. 1959-1962 döneminde ABD'de araştırmacı, 1965'te Fransa'da ve sonra da Hollanda'da tıp eğitimi üzerinde kısa süreli çalışmalar yaptı.

12 Mart 1971 Silahlı Kuvvetler muhtırasının ardından 19 Mart'ta Nihat Erim'in kurduğu 33. Hükümeti'ne 25 Mart 1971′de meclis dışından bağımsız olarak Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı olarak atandı. Böylece Türkiye'de bakan olan ilk kadın oldu. 13 Aralık 1971'de bakanlık görevinden istifa ile ayrılıp tekrar Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi'ndeki profesörlük görevine döndü. 31 Mayıs 1980'de Ankara Üniversitesi'ne Rektör seçildi. Böylece Türkan Akyol, Türkiye'deki ilk kadın rektör oldu.

1982 yılında çıkartılan YÖK Kanunu'na en yüksek seviyede olan bir akademik görevli olarak karşı çıktı. Bu nedenle YÖK'ün onayı ile rektörlük görevinden istifa etti. Tekrar Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi'ndeki öğretim üyeliği görevine döndü.

Erdal İnönü’nün daveti ile 1983 yılında Sosyal Demokrasi Partisi (SODEP)'in kurucuları arasına katıldı ve bu partinin Genel Başkan Yardımcılığı görevini yapmaya başladı. 3 Kasım 1985'te Halkçı Parti ve Sosyal Demokrasi Partisi'nin birleşmesi ile kurulan Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) kadrolarına da katıldı. 29 Kasım 1987′de XVIII. Dönem milletvekilliği seçimlerinde İzmir Milletvekili seçildi. Bu dönem sonunda milletvekilliğinden ayrılıp tekrar Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretim üyeliği görevine döndü.

1991 Türkiye genel seçimleri kesin bir parti hükûmeti için çoğunluk sonuç vermedi ve 1995'e kadar Türkiye koalisyon hükûmetleri ile yürütüldü. Türkan Akyol, 22 Şubat 1992′de Erdal İnönü’nün Başkan Yardımcısı olduğu 49. Demirel Hükümetinde (kadın işlerinden sorumlu) Devlet Bakanı olarak dışarıdan atandı. 1993'te Cumhurbaşkanı Turgut Özal ölünce daha önce koalisyonda Başbakan olan Süleyman Demirel Cumhurbaşkanı seçildi. Tansu Çiller'in 50. Hükümeti DYP-SHP koalisyonu olarak kuruldu. Türkan Akyol dışarıdan girip SHP Milletvekili olarak Devlet Bakanı olarak 27 Temmuz 1994 tarihine kadar görev yaptı.

Türkan Akyol, akademik ve siyasi görevleri dışında birçok dernek ve kurumda sosyal faaliyetlerde bulundu. Bunlardan en önemlileri Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) (İngilizce: World Health Organization (WHO)) Avrupa Bölgesi şeref üyeliği ve dört sene yaptığı Sosyalist Enternasyonal Kadın Kolu Başkan Yardımcılığıdır.

Bursa'da 16 Ocak 1995 tarihinde Sağlık Bakanlığı'na bağlı olarak açılan göğüs hastalıkları hastanesine eski sağlık bakanına atfen "Türkân Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi" adı verilmiştir.

7 Eylül 2017'de tedavi gördüğü Hacettepe Üniversitesi hastanesinde 88 yaşında iken hayatını kaybetti.^[3]

Evli ve iki çocuk annesiydi.

Kaynakça

^ "TBMM Albümü 3. Cilt (1983-2010)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).
^ Cerezci, Serap (1 Temmuz 2018). "TÜRKİYE CUMHURİYETİ'NİN İLK KADIN BAKANI PROF. DR. PEYMAN TÜRKAN AKYOL'UN SİYASİ HAYATI". Belgi Dergisi. 2 (16): 820-844. ISSN 2146-4456. 3 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi3 Ekim 2022.
^ "Türkiye'nin ilk kadın bakanı Türkan Akyol yaşamını yitirdi". Cumhuriyet. 7 Eylül 2017. 9 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2017.

Dış bağlantılar

Ankara Üniversitesi resmî websitesi Ankara.edu.tr'de "Rektorlerimiz : Prof. Dr. Türkan Akyol (31.05.1980 – 31.07.1982)" maddesi. Online:[1] 2 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Siyasi görevi
Önce gelen: Vedat Ali Özkan	Türkiye Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı 26 Mart 1971 - 13 Aralık 1971	Sonra gelen: Cevdet Aykan
Akademik görevi
Önce gelen: Tahsin Özgüç	Ankara Üniversitesi Rektörü 31 Mayıs 1980 - 31 Temmuz 1982	Sonra gelen: Tarık Somer

[Cilt3-1] "TBMM Albümü 3. Cilt (1983-2010)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).

[2] Cerezci, Serap (1 Temmuz 2018). "TÜRKİYE CUMHURİYETİ'NİN İLK KADIN BAKANI PROF. DR. PEYMAN TÜRKAN AKYOL'UN SİYASİ HAYATI". Belgi Dergisi. 2 (16): 820-844. ISSN 2146-4456. 3 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi3 Ekim 2022.

[Cumhuriyet-3] "Türkiye'nin ilk kadın bakanı Türkan Akyol yaşamını yitirdi". Cumhuriyet. 7 Eylül 2017. 9 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2017.

[1]

[2]

[3]

g t d Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanları (liste)
TBMM Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Vekilleri (1920-1923)	Abdülhak Adnan Adıvar Refik Saydam Rıza Nur
TC Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanları (1923-1983)	Refik Saydam Mazhar Germen Refik Saydam Hulûsi Alataş Sadi Konuk Behçet Uz Kemali Bayazıt Nihat Reşat Belger Ekrem Hayri Üstündağ Behçet Uz Nafiz Körez Lütfi Kırdar Nusret Karasu Nusret Fişek Salih Ragıp Üner Süleyman Suat Seren Yusuf Azizoğlu Fahrettin Kerim Gökay Kemal Demir Mehmet Faruk Sükan Edip Somunoğlu Vedat Ali Özkan Türkan Akyol Cevdet Aykan Kemal Demir Vefa Tanır Selahattin Cizrelioğlu Kemal Demir Vefa Tanır Celal Ertuğ Cengiz Gökçek Mete Tan Ali Münif İslamoğlu Necmi Ayanoğlu Kaya Kılıçturgay
TC Sağlık Bakanları (1983-günümüz)	Mehmet Aydın Mustafa Kalemli Bülent Akarcalı Cemil Çiçek Nihat Kitapçı Halil Şıvgın Yaşar Eryılmaz Yıldırım Aktuna Rifat Serdaroğlu Kazım Dinç Doğan Baran Yıldırım Aktuna Nafiz Kurt İsmail Karakuyu Halil İbrahim Özsoy Mustafa Güven Karahan Osman Durmuş Recep Akdağ Mehmet Müezzinoğlu Recep Akdağ Ahmet Demircan Fahrettin Koca Kemal Memişoğlu

g t d 33. Türkiye Hükûmeti
1. Erim Hükûmeti (26 Mart 1971 - 11 Aralık 1971)
Başbakan	Nihat Erim
Başbakan Yardımcıları	Sadi Koçaş · Atilla Karaosmanoğlu → Ali Mesut Erez
Devlet Bakanları	Doğan Kitaplı · Mehmet Özgüneş
Gençlik ve Spor Bakanı	Sezai Ergun
Gümrük ve Tekel Bakanı	Haydar Özalp
Adalet Bakanı	İsmail Hakkı Arar
Millî Savunma Bakanı	Ferit Melen
İçişleri Bakanı	Hamdi Ömeroğlu
Dışişleri Bakanı	Osman Olcay
Dış Ekonomik İlişkiler Bakanı	İsmail Hamit Özer Derbil
Maliye Bakanı	Sait Naci Ergin
Millî Eğitim Bakanı	Şinasi Orel
Bayındırlık Bakanı	Cahit Karakaş → Mukadder Öztekin
İmar ve İskan Bakanı	Selahattin Babüroğlu
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı	Türkân Akyol
Ulaştırma Bakanı	Selahattin Babüroğlu → Cahit Karakaş → Haluk Arık
Tarım Bakanı	Orhan Dikmen
Çalışma Bakanı	Atilla Sav
Köyişleri Bakanı	Cevdet Aykan
Sanayi Bakanı	Ayhan Çilingiroğlu
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı	Atilla Sav → Nezih Devres → İhsan Topaloğlu
Kültür Bakanı	Talât Sait Halman
Turizm ve Tanıtma Bakanı	Erol Yılmaz Akçal
Orman Bakanı	Selahattin İnal

g t d 49. Türkiye Hükûmeti
7. Demirel Hükûmeti (20 Kasım 1991 - 25 Haziran 1993)
Başbakan	Süleyman Demirel
Başbakan Yardımcısı	Erdal İnönü
Devlet Bakanları	Ömer Barutçu · Cavit Çağlar · Erman Şahin · Tansu Çiller · Mehmet Kahraman · Orhan Sefa Kilercioğlu · Güler İleri · Gökberk Ergenekon · Ekrem Ceyhun · Mehmet Ali Yılmaz · Mehmet Batallı · Akın Gönen · Türkân Akyol · Şerif Ercan · İbrahim Tez
Adalet Bakanı	Mehmet Seyfi Oktay
Millî Savunma Bakanı	Nevzat Ayaz
İçişleri Bakanı	İsmet Sezgin
Dışişleri Bakanı	Hikmet Çetin
Maliye ve Gümrük Bakanı	Sümer Oral
Millî Eğitim Bakanı	Köksal Toptan
Bayındırlık ve İskan Bakanı	Onur Kumbaracıbaşı
Sağlık Bakanı	Yıldırım Aktuna
Ulaştırma Bakanı	Yaşar Topçu
Tarım ve Köy İşleri Bakanı	Necmettin Cevheri
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı	Mehmet Moğultay
Sanayi ve Ticaret Bakanı	Tahir Köse
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı	Mehmet Ersin Faralyalı
Kültür Bakanı	Fikri Sağlar
Turizm Bakanı	Abdülkadir Ateş
Çevre Bakanı	Doğancan Akyürek
Orman Bakanı	Vefa Tanır

g t d 50. Türkiye Hükûmeti
1. Çiller Hükûmeti (25 Haziran 1993 - 5 Ekim 1995)
Başbakan	Tansu Çiller
Başbakan Yardımcısı	Erdal İnönü → Murat Karayalçın → Hikmet Çetin
Devlet Bakanları	Ali Şevki Erek · Nurhan Tekinel · Salih Sümer · Mehmet Gazioğlu · Türkân Akyol · Esat Kıratlıoğlu · Mehmet Gölhan · Azimet Köylüoğlu · Aysel Baykal · Mehmet Gülcegün · Ahmet Şanal · Nafiz Kurt · Şükrü Erdem · Ziya Halis · Necmettin Cevheri · Güneş Müftüoğlu · Bahattin Alagöz · İbrahim Tez · Onur Kumbaracıbaşı · Aykon Doğan · Mustafa Çiloğlu · Bekir Sami Daçe · Yıldırım Aktuna · Önay Alpago · Cemil Erhan · Erman Şahin · Ayvaz Gökdemir · Fikri Sağlar · Mehmet Ali Yılmaz · Abdülbaki Ataç · Mehmet Kahraman · Algan Hacaloğlu
Adalet Bakanı	Mehmet Seyfi Oktay → Mehmet Moğultay
Millî Savunma Bakanı	Mehmet Gölhan → Nevzat Ayaz
İçişleri Bakanı	Mehmet Gazioğlu → Nahit Menteşe
Dışişleri Bakanı	Murat Karayalçın → Hikmet Çetin → Mümtaz Soysal → Erdal İnönü
Maliye ve Gümrük Bakanı	İsmet Attila
Millî Eğitim Bakanı	Nahit Menteşe → Nevzat Ayaz
Bayındırlık ve İskân Bakanı	Erman Şahin → Fikri Sağlar → Halil Çulhaoğlu → Onur Kumbaracıbaşı → Mustafa Yılmaz
Sağlık Bakanı	Kazım Dinç → Doğan Baran → Rifat Serdaroğlu
Ulaştırma Bakanı	Ali Şevki Erek → Mehmet Köstepen → Nafiz Kurt
Tarım ve Köy İşleri Bakanı	Refaiddin Şahin
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı	Mehmet Moğultay → Aydın Güven Gürkan → Nihad Matkap → Ziya Halis
Sanayi ve Ticaret Bakanı	Hasan Akyol → Mehmet Dönen → Tahir Köse
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı	Veysel Atasoy
Kültür Bakanı	Fikri Sağlar → İrfan Gürpınar → Timurçin Savaş → İsmail Cem → Ercan Karakaş
Turizm Bakanı	Abdülkadir Ateş → Şahin Ulusoy → İrfan Gürpınar → Halil Çulhaoğlu
Çevre Bakanı	Rıza Akçalı
Orman Bakanı	Hasan Ekinci