Suut Kemal Yetkin
Suut Kemal Yetkin | |
|---|---|
| Doğum | 13 Eylül 1903 Urfa, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 18 Nisan 1980 (77 yaşında) Ankara, Türkiye |
| Milliyet | Türk |
| Eğitim | Paris Üniversitesi |
| Meslek | Yazar, akademisyen, üniversite idarecisi, siyasetçi |
| Siyasi parti | Cumhuriyet Halk Partisi |
| Ebeveyn(ler) | Saffet Kemaleddin Yetkin[1] |
Suût Kemaleddin Yetkin[2] (d. 13 Eylül 1903,[1] Urfa, Osmanlı İmparatorluğu - ö. 18 Nisan 1980, Ankara, Türkiye[3]), Türk akademisyen, edebiyatçı, denemeci, üniversite idarecisi.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Babası Urfa Halvetî Dergâhı Post-nişîni Şeyh Abdulkadir Efendi'nin oğlu Saffet Kemalettin Yetkin'dir.[1] Suut Kemal Yetkin'in annesi Hafize Hanım'dır.[1] Ailenin ikinci çocuğu olan Suut Kemal Yetkin'in ablası Zehra Hanım, kendisinden küçük kardeşleri ise Kadri Kemal Bey ve Sıdıka Hanım'dır.[1] İki kez evlenen Suut Kemal'in ilk eşi Fehamet Hanım'la olan evliliğinden bir erkek çocukları olmuş, fakat bu çocuk fazla yaşamamıştır.[1] İkinci evliliğini 1932'de öğretmen Adalet Hanım ile yapmıştır.[1] Bu evlilikten 2 Ocak 1936'da Gülmen Yetkin doğmuştur.[1] Ailenin tek çocuğu olan Gülmen Hanım, 1959'da Prof. Dr. İlhan Öztrak ile evlenmiş, 1962'de Kemal adını verdikleri bir oğulları olmuştur.[1]
İlk öğrenimini İstanbul'da ve orta ile lise eğitimini Galatasaray Lisesi'nde yapmıştır. 1925 yılında liseden mezun olmuş ve o yıl dış ülkelerde eğitim yapmak için devlet bursu yarışmasını kazanıp Fransa'ya gönderilmiştir. Fransa Sorbon Üniversitesi'nde Felsefe eğitimi görmüştür. 1928 yılında Rennes Üniversitesi'nde deneysel psikoloji üzerine incelemeler yapmıştır.[4] 1930 yılında Türkiye'ye dönüş yaptıktan sonra çeşitli liselerde ve öğretmen okullarında öğretmenlik yapmıştır. 1934'te yeni kurulmakta olan Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'ne Estetik ve Sanat Tarihi doçenti olarak tayin edilmiştir. 1939'da Milli Eğitim Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel müdürlüğü görevinde bulunmuştur.[5]
1939'da siyasi hayata geçmiştir. TBMM VII. Dönem ve TBMM VIII. Dönem Cumhuriyet Halk Partisi Urfa Milletvekilliği yaptı. 1950 seçimlerinde seçilemedi. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nde İslam Sanatları profesörü olarak akademik hayata tekrar geri dönmüştür.[5]
1959-1963 yılları arasında Ankara Üniversitesi Rektörlüğünde bulunmuştur. İki kez Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi dekanlığı yaptı.[5]
Hacettepe Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü kurucularındna olup bu bölüm başkanlığı yaptı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi kuruluşu sırasında "Güzel Sanatlar" Kürsü profesörü olarak bu bölümün kurulmasını sağlayıp güzel sanatlar eğitimine katkı yaptı. 1972'de bu görevden yaş haddinden emekli oldu.
Suut Kemal Yetkin, 18 Nisan 1980'de Ankara'da kalp krizinden dolayı yetmiş yedi yaşında hayatını kaybetmiştir. Mezarı Cebeci Asri Mezarlığı'ndadır.[1]
Yazın yaşamına Suut Saffet takma adıyla şiir ve mensur şiirler yazarak başlamıştır.. İlk düz yazısı 1923'te Servet-i Fünûn dergisinde çıkmıştır. Aynı yıl "Sı'r-i Leyâl" adli şiir kitabı yayınlandı. "Sanat ve Edebiyat" adlı bir dergi çıkardı. Estetik, sanat, felsefe, resim konularındaki yapıtları hazırlayıp estetik ve güzel sanatlar konusunda özgün düşünceler geliştirdi. Bu konularda deneme türünde yapıtlar verdi. Edebiyatın türlü konuları üzerinde özlü düşüncelerini kaleme alan deneme turunun en başarılı temsilcilerinden oldu. Suut Kemal Yetkin, bu türden yazılarım "Görüş", Varlık, Türk Dili, Hisar dergilerine gönderdi.[5]
Bazı eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Şiir Üzerine Düşünceler
- Günlerin Götürdüğü
- Yokuşa Doğru
- Düşün Payı
- Edebiyat Üzerine
- Yarına İnanmak
- Yazılanı Yaşama
- Canım Kitap
- Büyük Tedirginler (Mustaripler)
- Estetik (1931)
- Metafizik (1932)
- Sanat Felsefesi (1934)
- Filozof ve Sanat (1935)
- Ahmet Haşim ve Sembolizm (1938)
- Edebî Meslekler (1941)
- Estetik Dersleri Cilt:1 Estetik Tarihi (1942)
- Sanat Meseleleri (1945)
- Sanat Tarihi (1945)
- Leonardo da Vinci'nin Sanatı (1945)
- İslâm Mimarisi (1954)
- Büyük Ressamlar (1955)
- Baduleaire ve Kötülük Çiçekleri (1967)
- Türk Mimarisi (1970)
- Estetik Doktrinler (1972)
- İslâm Ülkelerinde Sanat (1974)
- Barok Sanat (1976)
- Estetik ve Ana Sorunlar (1979).
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g h i j Sözlüğü, Türk Edebiyatı İsimler. "Suut Kemal Yetkin". teis.yesevi.edu.tr. 31 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2021.
- ^ "TBMM Albümü 1. Cilt (1920-1950)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 6 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Kasım 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 2 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Nisan 2016.
- ^ "Suut Kemal Yetkin Kimdir? Hayatı ve Eserleri - Bkmkitap". Erişim tarihi: 21 Kasım 2024.
- ^ a b c d "Suut Kemal Yetkin" (İngilizce). kulturturizm.gov.tr. 12 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2014.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ankara Üniversitesi Ankara.edu.tr resmi websitesinde "Rektörlerimiz : Ord.Prof.Dr.Suut Kemal Yetkin (22.06.1959 - 4.11.1963)" maddesi. Online:[1]2 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
| Akademik görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Zihni Erençin |
Ankara Üniversitesi Rektörü 22 Haziran 1959 - 4 Kasım 1963 |
Sonra gelen: İhsan Doğramacı |
| Otorite kontrolü |
|
|---|
- Ankara Üniversitesi rektörleri
- 1903 doğumlular
- Şanlıurfa ili doğumlular
- 1980'de ölenler
- Ankara ilinde ölenler
- Türk edebiyat akademisyenleri
- TBMM 7. dönem Şanlıurfa milletvekilleri
- TBMM 8. dönem Şanlıurfa milletvekilleri
- TBMM Millî Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu
- Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi Türk Grubu
- Kültür Haftası kişileri
- Cumhuriyet Halk Partisi mensubu siyasetçiler
- UNESCO Türkiye Millî Komisyonu Başkanvekilleri
- Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi dekanları
- Paris-Sorbonne Üniversitesinde öğrenim görenler
- Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi öğretim üyeleri
- Paris Üniversitesinde öğrenim görenler
- Türk siyasetçiler