Türkiye'deki ormanlar
 | Bu maddenin daha doğru ve güvenilir bilgi sunması için güncellenmesi gerekmektedir. Daha fazla bilgi için tartışma sayfasına bakınız. (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Türkiye'deki ormanlar, Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisindeki orman varlığıdır.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]1923'te Cumhuriyet'in kurulmasından önceki orman örtüsü çok iyi bilinmemektedir.[1] İlk büyük ağaçlandırma projesi 1939'da yapıldı.[2]
Yasal durumu
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 169. maddesi uyarınca mülkiyeti devlete aittir ve devlet tarafından yönetilir ve işletilir. Zamanaşımı ile mülk edinilemez ve kamu yararı dışında irtifak hakkına konu olamaz.[3] 6831 Sayılı Orman Kanunu ile kamu yararına kullanımı, süresi vb. durumlar tanımlanır.[4]
Genel bilgiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye'de orman dağılışında en önemli faktör yağış ve nemdir. Yağış miktarı ile orman dağılımı arasında çok sıkı bir ilişki vardır. Karadeniz Bölgesinde yağışın fazla olması sayesinde ormanlar çok iken Güneydoğu ve İç Anadolu bölgelerinde kuraklıktan dolayı ormanlar çok az yer kaplar.
23 milyon hektarlık orman arazisinin; %95'ı koruluk, %5'i baltalık durumundadır.[5]
Orman alanı
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye'deki ormanlık alanın toplamı 22.933.000 ha'dır ve bu da ülke genelinin %29,4'üne denk gelmektedir. Bu alanın %32'sini yapraklı ormanlar, %48'ini iğne yapraklı -ibreli- ormanlar ve %20'sini ise ibreli ve yapraklı karışık ormanlar kaplamaktadır. 2024 yılında toplamda çıkan 3 bin 800 orman yangınında 27 bin hektar alan zarar gördü.[6]
✖Seyrek nüfuslu
▲İnsan eliyle mevcut (sinantropik).
Coğrafi bölgelere göre ormanlık alan dağılımları
[değiştir | kaynağı değiştir]- 2020 yılı itibarıyla orman alanlarının coğrafi bölgelere dağılışı, ormanlık alan ve ağaç serveti dağılımı şu şekildedir:[7]
| Bölge | Orman Varlığı (ha) | % |
|---|---|---|
| Karadeniz | 5.593.342 | 24,4 |
| Akdeniz | 4.371.880 | 19,6 |
| Ege | 3.635.661 | 15,9 |
| İç Anadolu | 3.164.941 | 13,8 |
| Marmara | 2.934.321 | 12,8 |
| Doğu Anadolu | 1.893.722 | 8,3 |
| Güneydoğu Anadolu | 1.339.133 | 5,8 |
| Genel Toplam | 22.933.000 | 100 |
| Yıllar | Toplam Alan (hektar) | Normal Orman Alanı (ha) | Bozuk Orman Alanı (ha) | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 20.199.296 | %100 | 8.856.457 | %44 | 11.342.839 | %56 | |
| 20.763.248 | %100 | 10.027.568 | %49 | 10.735.680 | %51 | |
| 21.188.747 | %100 | 10.621.221 | %50 | 10.567.526 | %50 | |
| 21.678.134 | %100 | 11.558.668 | %53 | 10.119.466 | %47 | |
| 22.342.935 | %100 | 12.704.148 | %57 | 9.638.787 | %43 | |
| 21.678.134 | %100 | 11.558.668 | %58 | 10.119.466 | %42 | |
| Yıllar | Toplam Servet Hacmi (m³) | Normal Kapalı Orman Hacmi (m³) | Boşluklu Kapalı Orman Hacmi (m³) | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 935.512.150 | %100 | 847.033.015 | %90 | 88.479.135 | %10 | |
| 1.200.791.637 | %100 | 1.113.612.229 | %93 | 87.179.408 | %7 | |
| 1.288.124.772 | %100 | 1.199.034.187 | %93 | 89.090.585 | %7 | |
| 1.494.454.538 | %100 | 1.417.482.684 | %95 | 76.971.854 | %5 | |
| 1.494.454.538 | %100 | 1.417.482.684 | %95 | 76.971.854 | %5 | |
| 1.494.454.538 | %100 | 1.417.482.684 | %95,9 | 76.971.854 | %4,1 | |
Ağaç türleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye'nin bitki örtüsünde doğal olarak yetişen 550'ü aşkın ağaç ve çalı bulunur.[8] 2020 itibarıyla bu dağılışta yer alan ilk beş ağaç şu şekildedir:[7]
| Ağaç türü | toplam (ha) | % |
|---|---|---|
| Meşe | 6.747.440 | 29,42 |
| Kızılçam | 5.215.292 | 22,74 |
| Karaçam | 4.199.623 | 18,31 |
| Kayın | 1.878.049 | 8,19 |
| Ardıç | 1.472.988 | 6,42 |
| Genel Toplam | 19.513.392 | 85,08 |
Ormanlardan yararlanma
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye'de ormanlardan orman ve ağaç sanayi ile ekonomik olarak yararlanılır. 2010 yılı orman ürünleri ihracatı 3.15 milyar $'dır. 2000 yılında 11 milyon $, 2010 yılında 14,9 milyon $ ihracat yapan kereste sektörü, 2010'da 132,3 milyon $ ithalat yapmıştır.[9]
Türkiye'deki istihdam oranlarına göre mobilya bölgeleri: İstanbul, Ankara, Bursa, Kayseri, İzmir ve Adana önemli üretim alanlarıdır. Ayrıca Bolu, Eskişehir, Sakarya, Zonguldak, Trabzon, Balıkesir, Antalya, Isparta, Burdur mobilya üretilen diğer alanlardır.[kaynak belirtilmeli]
Yapılan hesaplamaya göre Türkiye ormanları 2019 yılı için 84 milyon ton karbondioksit tutmuştur.[10]:309
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Turkey Forests". web.ogm.gov.tr. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021.
- ^ "General over-view of forest establishment in Turkey" (PDF). Haziran 2017. 26 Nisan 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Anayasa". Anayasa Mahkemesi. 2 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2022.
- ^ "ORMAN KANUNU". www.mevzuat.gov.tr. 2 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2022.
- ^ "Resmi İstatistikler". Orman Genel Müdürlüğü. 17 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021.
- ^ "2024'te orman yangınlarında 27 bin hektar alan zarar gördü". TRT Haber. 26 Aralık 2024. 26 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024.
- ^ a b 2020 Türkiye Orman Varlığı (PDF). Orman Genel Müdürlüğü. Nisan 2021. s. 43. ISBN 978-605-7599-68-1. 28 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Şubat 2022.
- ^ Türkiye'nin Doğal ve Egzotik Ağaç ve Çalıları (PDF), Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, 2018, 13 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)13 Nisan 2025
- ^ "ORMAN ve ORMAN ÜRÜNLERİ SEKTÖR RAPORU" (PDF). Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı. 2012. 30 Mart 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2015.
- ^ "Turkish Greenhouse Gas Inventory report". Türkiye İstatistik Kurumu (İngilizce). Nisan 2021. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Harita
- Orman Genel Müdürlüğü Stratejik Planı
- Global Forest Resources Assessment at Food and Agriculture Organization
- Global Forest Resources Assessment 2020 country report at Food and Agriculture Organization 28 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
