Tekfir
| İslam |
|---|
| dizisinin bir parçası |
 |
Tekfir (Arapça: تكفير), İslam hukukunda bir Müslümanın başka bir Müslümanı kafir ilan etmesidir. Tekfir eden kişiye mükeffir denilir. Kur'an tarafından doğru görülmezken[1] bir hadis rivayeti ise müslüman bir kişiye tekfir eden kişinin kendisinin kafir olacağını söyler.[2][3]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Geleneksel olarak, bir Müslümanı kafir ilan etmeye yetkili tek grup İslam alimleriydi.[4]
Ancak İslam tarihinde MS 7. yüzyılda ortaya çıkan Hariciler gurubu, hem Sünni hem de Şiilere karşı tekfir yapmış ve yüzyıllar boyunca ilk halifelere karşı isyanın ana kaynağı olmuştur.[5]
20. yüzyılın sonlarına doğru, İslam dünyasındaki bazı kişi ve kuruluşlar, yalnızca sapkın Müslümanlar olarak algıladıkları kişilere değil, aynı zamanda İslami hükûmet ve toplumlara da tekfir suçlamaları uygulamaya başladılar.[6][7][8][9]
Mısırlı İslamcı ideolog Seyyid Kutub, geniş çapta etkili olan Yoldaki İşaretler adlı kitabında, tüm Müslüman dünyasının birkaç yüzyıl önce şeriat kanunlarını kullanmayı bırakarak toplu bir irtidat veya cahiliye durumuna düştüğünü vaaz etti.[6][7] Kutub, Müslüman hükûmet liderlerinin (zalim ve kötü olmakla birlikte) aslında Müslüman değil, İslam'ın dirilişini engelleyen mürtedler olduğu ve onları uzaklaştırmak için "fiziksel güç" kullanılmasını doğruladı.[6][7]
Tekfircilik 20. yüzyılın sonları ve 21. yüzyılın başlarında çok sayıda İslami aşırılık yanlısı, terörist ve cihatçı örgüt tarafından farklı derecelerde sahiplenildi ve uygulandı.[6][7][8][9][10][11]
Tekfir 20. yüzyılın ikinci yarısından beri şeriatı uygulamayan veya "yeterince dindar sayılmayan" "İslam devletlerinin liderlerine karşı şiddeti onaylamak" için de kullanılmaktadır.[8]
Keyfi tekfir uygulaması, Orta Çağ İslam alimleri İbn Teymiyye ve İbn Kesir ve modern İslamcı ideologlar Seyyid Kutub ve Ebul A'la Maududi'nin fikirlerinden yararlanan[7][10][11] Vahhabi - Selefi cihatçı aşırılık yanlısı ve terörist grupların[7][10][12] özellikle El Kaide ve ISIL/ISIS/IS/Daesh'in[6][13] "merkezi ideolojisi"dir.[6][7][9][10]
Tekfircilik Hasan el-Hudeybi (ö. 1977) ve Yusuf el-Karadavi gibi ana akım Müslüman alimler tarafından sapkın olmakla itham edilmiştir.[13]
Yetki ve koşullar
[değiştir | kaynağı değiştir]Meşru otorite ve tekfirin verilmesine izin veren koşullar, Müslüman alimler arasında başlıca çekişme noktalarıdır. Tekfir tipik olarak, suçlanan Müslüman'ın bir eylem veya ifadesinin, onun İslam'ı bilerek terk ettiğini gösterdiği durumlarda uygulanır. Çoğu durumda, bir İslam mahkemesi veya bir dini lider, bir âlim, bir kişi veya grup aleyhine verilen bir tekfir fetvasına dayandırılır.
Gazali "teologları tekfirin verimli bir yol olmadığına ve onu uygularken azami dikkat gösterilmesi gerektiğine" dikkat çeker.[14]
Müslüman din adamları, İslami inançları savunan ve İslam'ın şartlarını yerine getirenlerin aforoz edilmesini genellikle onaylamazlar.[4] Bunun nedeni tekfirin, kişinin öldürülme, mallarına el konulma ve İslami cenaze töreninin reddedilmesine yol açmasıdır.[15]
Ulema, tekfir için sık sık kimin aforoz etme hakkına sahip olduğu, bunun hangi dini kriterlere dayanması gerektiği ve otoritenin fıkıh bilgisinin yeterliliği gibi retorik sorular sorarak itiraz eder.[4]
Bazı Müslümanlar, tekfiri yalnızca vahiy yoluylaMuhammed'in ya da icma yoluyla ümmetin yetkisinde olan bir konu olarak görürler.[16]
Müslümanların tekfir konusundaki isteksizliğine verilen bir örnek, "birçok ana akım Müslümanın" Haricileri tekfir etmeyi reddetmesi gibi El-Ezher Üniversitesi'ndeki yetkililerin, grubun kötü şöhretli vahşetine rağmen IŞİD/IŞİD/DAEŞ'i tekfir etmeyi reddetmesidir.[17] Örnekler
- Suudi kökenli fetva sitesi IslamQA.infoCuma ve Cemaat Namazlarından uzak duran Müslümanları, 19. yüzyılda Arap yarımadasında yaşayan Muhammed ibn Abd al-Wahhab' "onun tevhid tanımına katılmayan Müslümanları sapkın değil, tamamen İslam'ın dışında" görüyordu.
- 1960'ların ortalarında Mısır'da aşırıcılık iddiasıyla hapsedilen İslamcı gençler, Seyyid Kutub'un Kilometre Taşları adlı kitabında ortaya konan, "Müslüman" dünyasında şeriat kanunu uygulanmadığı gerekçesiyle laik rejimin devrilmesi için "Müslüman" toplumdan çekilmeyi tartıştılar. Ancak, bu çekilme toptan mı yoksa "manevi" olarak mı yapılmalıydı konusunda fikir ayrılığına düştüler. Gruplar karşılıklı olarak birbirlerini tekfirlediler, "birbirlerine selam vermeyi reddettiler ve hatta bazen yumruklaştılar".
Klasik İslam'da irtidat
[değiştir | kaynağı değiştir]İslam hukukçuları, küfrü tesis etmek için genel kurallar yerine tekfir suçlaması için gerekçe teşkil eden uzun ifade ve eylem listeleri derlediler.[18]
Şafii okulunun fıkıh 14. yüzyıl el kitabı[19][20] (Reliance of the Traveler) şunları içerir:
- (a) Tanrı'yı simgesel olarak temsil eden herhangi bir görüntünün önünde eğilmek;
- (b) İnançsızlığa niyet etmek;[19][20] (c) "Allah üçün üçüncüsüdür" veya "Ben Allah'ım" gibi sözler söylemek;[19][20] (d) Allah'ın veya İslam Peygamberinin varlığını veya Peygamberin Allah tarafından gönderildiğini sorgulamak, merak etmek, şüphe etmek, alay etmek veya inkar etmek;[19][20] (e) Kuran'ın bir ayetini veya İslam dinini aşağılamak, inkar etmek veya alay etmek;[19][20] (f) İcma tarafından zorunlu kabul edilen bir şeyin zorunlu niteliğini reddetmek;[19][20] (g) Eşyanın Tanrı'nın iradesinden bağımsız bir nedeni olduğuna inanmak[19][20]
(Mecma'ul-anhur'dan seçilmiş özellikler)
- (a) Allah'ı bir kadın veya çocuk olarak tasavvur eden;[21] (b) Ölüm Meleğinin yanlış insanları seçtiğini beyan etmek:[21] (c) Kur'an'ın yaratıldığını iddia etmek, Kur'an'ı tercüme etmek;[21] (d) İslam âlimleriyle alay etmek veya onlara alaycı bir tavırla hitap etmek, şeriat mahkemelerinin geçerliliğini reddetmek:[21] (e) gayrimüslimlere saygı göstermek, Nevruz'u kutlamak.[21]
Sözlü ifadeler alfaz al-kufr olarak bilinir, şunları içerir:
- "Davul sesi eşliğinde Kur'an okuyan kafirdir.
- "Kim: 'Allah'ın Kur'an'da neden şunu veya bunu zikrettiğini bilmiyorum' derse kafirdir."
- "Kim kasten kıbleden başka bir yöne doğru namaz kılarsa kafirdir."
- "Bir kimse ilim meclisinden döndüğünde bir başkası 'bu adam kiliseden geldi' derse, o kimse kafirdir."
- "Bir kadın, âlim kocaya lânet ederse kafir olur"[22]
Gazali, bir Müslüman temel dogmaları reddettiğinde irtidat meydana geldiğini savundu: tevhid, Muhammed'in peygamberliği ve ahiret.[23]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Brown, Michael (2010). Contending with Terrorism. s. 89.
- ^ "Guidelines on takfeer (ruling someone to be a kaafir) #85102". Islam Question and Answer. 7 Temmuz 2007. 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2020.
- ^ Shiraz Maher, Salafi-Jihadism: The History of an Idea, Penguin UK (2017), p. 75
- ^ a b c Karawan, Ibrahim A. (1995). "Takfīr". In John L. Esposito. The Oxford Encyclopedia of the Modern Islamic World. Oxford: Oxford University Press.
- ^ Toshihiko (2006) [1965]. "The Infidel (Kāfir): The Khārijites and the origin of the problem". The Concept of Belief in Islamic Theology: A Semantic Analysis of Imān and Islām. Tokyo: Keio Institute of Cultural and Linguistic Studies at Keio University. ss. 1-20. ISBN 983-9154-70-2.
- ^ a b c d e f Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Poljarevic 2021isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ a b c d e f g Giles, Howard, (Ed.) (October 2019). "Conspiratorial Narratives in Violent Political Actors' Language" (PDF). Journal of Language and Social Psychology. SAGE Publications. 38 (5-6): 706-734. doi:10.1177/0261927X19868494. ISSN 1552-6526. 3 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi3 Ocak 2022.
- ^ a b c Ansari, Hassan; Fierro, Maribel; Schmidtke, Sabine, (Ed.) (2016). "The Sum of its Parts: The State as Apostate in Contemporary Saudi Militant Islamism". Accusations of Unbelief in Islam: A Diachronic Perspective on Takfīr. Islamic History and Civilization. 123. Leiden and Boston: Brill Publishers. ss. 304-326. doi:10.1163/9789004307834_013. ISBN 978-90-04-30783-4. ISSN 0929-2403. Bilinmeyen parametre
|yazarurl=görmezden gelindi (yardım);|ad=eksik (yardım) - ^ a b c "Islamism, Al Qaeda, and Takfir". Al Qaeda's Global Crisis: The Islamic State, Takfir, and the Genocide of Muslims. Contemporary Terrorism Studies. Londra and New York: Routledge. 2015. ss. 44-102. ISBN 9781138221802. Bilinmeyen parametre
|yazarurl=görmezden gelindi (yardım) - ^ a b c d Badara (November 2017). "Modern Extremist Groups and the Division of the World: A Critique from an Islamic Perspective". Arab Law Quarterly. Leiden: Brill Publishers. 31 (4): 305-335. doi:10.1163/15730255-12314024. ISSN 1573-0255.
- ^ a b Ayesha (2009). "Islam Subverted? Jihad as Terrorism". Partisans of Allah: Jihad in South Asia. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. ss. 239-240. doi:10.4159/9780674039070-007. ISBN 9780674039070.
- ^ Oliveti, Vincenzo; Terror's Source: the Ideology of Wahhabi-Salafism and its Consequences, Birmingham: Amadeus Books, 2002
- ^ a b "Takfiri". Oxford Islamic Studies Online. 17 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2020.
- ^ Acusations of Unbelief in Islam. Brill. 2015. s. 8. ISBN 9789004307834. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2020.
- ^ Peters (1976). "Apostasy in Islam". Die Welt des Islams. 17 (1/4): 7-9. doi:10.2307/1570336.
- ^ Asif Iftikhar (March–April 1997). "Murder, Manslaughter and Terrorism – All in the Name of Allah". 7 (s. 3-4). Al-Mawrid: Renaissance.com. 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Accusations of Unbelief in Islam: A Diachronic Perspective on Takfīr. Brill. 2015. s. 14. ISBN 9789004307834. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2020.
- ^ Peters (1976). "Apostasy in Islam". Die Welt des Islams. 17 (1/4): 2-4. doi:10.2307/1570336.
- ^ a b c d e f g Ahmad ibn Naqib al-Misri, Nuh Ha Mim Keller (1368). "Reliance of the Traveller" (PDF). Amana Publications. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ a b c d e f g Ahmad ibn Naqib al-Misri, Nuh Ha Mim Keller (1368). "A Classic Manual of Islamic Scared Law" (PDF). dailyrollcall.com. s. Chapter O8.0: Apostasy from Islam (Ridda). 10 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ a b c d e Shaykhzadeh, Madjma' al-anhur (1, p.629-37); cited in Peters (1976). "Apostasy in Islam". Die Welt des Islams. 17 (1/4): 1-25. doi:10.2307/1570336.
- ^ Accusations of Unbelief in Islam. Brill. 2015. s. 10. ISBN 9789004307834. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2020.
- ^ Josef (2006). The flowering of Muslim theology. Cambridge, MA: Harvard University Press. s. 40. ISBN 978-0-674-02208-9.
But, added al-Ghazali, that applies only to Muslim apostates, and one commits apostasy only when one denies the essential dogmas: monotheism, Muhammad's prophecy, and the Last Judgment.