Tepeyurt, Arhavi
| Tepeyurt | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Tepeyurt Tepeyurt'un Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Arhavi |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 252 m |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 147 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08290 |
Tepeyurt, Artvin ilinin Arhavi ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Tepeyurt köyü ile Şenköy'ün ortak eski adı Kutuniti'dir. Lazca bir yer adı olan Kutuniti (კუტუნითი), "güdük yer" anlamına gelir.[4] Nitekim 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesi ile 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Tepeyurt köyü Kutunit-i Ulya (قوطونت علیا), Şenköy de Kutunet-i Süfla (قوطونت سفلا) olarak geçer.[5][6] Kutunit-i Ulya (Yukarı Kutuniti) Lazca "Jilen Kutuniti" (ჟილენ კუტუნითი) şeklinde yazılır.[7]
Kutuniti köyünün bulunduğu Lazeti bölgesi, Antik Çağ'da Kolheti Krallığı'nın sınırları içinde bulunuyordu. Osmanlılar, Trabzon İmparatorluğu'nu 1461'de ortadan kaldırdıktan sonra, 1547 yılında bu bölgeyi de tamamen ele geçirmiştir.[8] 1876 Trabzon vilayeti salnamesine göre Kutunit-i Ulya (Yukarı Kutuniti) köyü, Trabzon vilayetinin Lazistan sancağının Arhavi kazasına bağlıydı. Nüfusu 37 hanede yaşayan 52 kişiden oluşuyordu. Ancak bu sayının sadece erkek nüfusu ihtiva etmesi ihtimali de vardır. Köyde vergiye tabi hayvan varlığı olarak 150 inek, 4 öküz ve 1 at kaydedilmiştir.[5]
Yukarı Kutuniti köyü, Birinci Dünya Savaşı yıllarında Rus idaresi sınırları içinde kalmıştır. Gürcü dilbilimci İoseb Kipşidze, 1917 yılında Lazistan bölgesine yaptığı araştırma gezisinde köyün adını "Kutuniti Ulya" şeklinde yazmıştır.[9]
Yukarı Kutuniti köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde, Rize vilayetinin Hopa kazasının Arhavi nahiyesine bağlıydı.[6] 1935 genel nüfus sayımında "Kutuniulya" olarak yazılmış olan yerleşim, Artvin ve Rize vilayetlerinin yerine kurulmuş olan Çoruh vilayetinin Hopa kazasının Arhavi nahiyesinin bir köyüydü ve nüfusu 220 kişiden oluşuyordu.[10] Kutuniti veya Kutunit Türkçe olmadığı için Yukarı Kutuniti köyünün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Tepeyurt olarak değiştirilmiştir.[11] 1965 genel nüfus sayımında Şenköy'ün nüfusu 258 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 108 kişi okuma yazma biliyordu.[12]
Tepeyurt köyünde 2014 yılında mimari dokusunu korumuş 2 Laz evi ve 4 serender bulunmaktaydı.[13]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Tepeyurt köyü, Arhavi ilçe merkezine 8 km uzaklıktadır.[14] Kapisre Deresi'nin bir kolu olan Sidere'nin sağ yakasında yer alır.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2020 | 147[2] |
| 2019 | 170[2] |
| 2018 | 231[2] |
| 2017 | 88[2] |
| 2016 | 86[2] |
| 2015 | 114[2] |
| 2014 | 125[2] |
| 2013 | 192[2] |
| 2012 | 94[2] |
| 2011 | 102[2] |
| 2010 | 107[2] |
| 2009 | 111[2] |
| 2008 | 113[2] |
| 2007 | 75[2] |
| 2000 | 164[14] |
| 1990 | 206[14] |
| 1985 | 263[14] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Tepeyurt, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 22 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o "Artvin Arhavi Tepeyurt Köy Nüfusu". Nufusune.com. 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ Ceyhun Akyol, Sinan Güner, Yener Oğan, Ekrem Aydın, Rahime Yüce, Tuncay Uluyurt (2014). "Kırsal Alanların Turizm Potansiyelinin Belirlenmesi – Artvin İli Arhavi İlçesi Örneği". dergipark.org.tr. 25 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2022.
- ^ a b Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 367, ISBN 9789157871117.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 621.
- ^ İrfan Aleksiva - İsmail Bucaklişi, Svacoxo - Laz Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2009, s. 181, ISBN 978-605-89094-0-3
- ^ ,,კოლხური (მეგრულ-ლაზური) ენა", (Hazırlayanlar) Rusudan Amirecibi-Mullen (editör), Nana Danelia, İnga Gundua, Tiflis, 2006, s. 22. 19 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 99940-61-43-7
- ^ "İoseb Kipşidze, "Çaneti'de Yolculuk" (ჭანეთში მოგზაურება), მოამბე / Bulletin, I. Cilt, Tiflis 1937, s. 155". 26 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2024.
- ^ 1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 261.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 783". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 87" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Haziran 2024.
- ^ Ceyhun Akyol, Sinan Güner, Yener Oğan, Ekrem Aydın, Rahime Yüce, Tuncay Uluyurt (2014). "Kırsal Alanların Turizm Potansiyelinin Belirlenmesi – Artvin İli Arhavi İlçesi Örneği". dergipark.org.tr. 22 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2024.
- ^ a b c d "Tepeyurt Köyü". YerelNet.org.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yerelnet4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Tepeyurt, Arhavi için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft