Trumpizm
.jpg)
Trumpizm veya Trumpçılık, Amerika Birleşik Devletleri'nde ABD Başkanı seçilen Donald Trump ve onun siyasi tabanıyla ilişkili siyasi ideolojileri içeren bir siyasi harekettir.[1][2][3] Sağ popülizm, sağ küreselleşme karşıtlığı, ulusal muhafazakârlık ve neo-milliyetçilik gibi ideolojileri bünyesinde barındırmakta ve önemli ölçüde illiberal ve otoriter inançlar içermektedir.[4][5][6] Trumpizmin neo-faşist unsurlarının yaygınlığı konusunda önemli akademik tartışmalar vardır.
Trumpizm, Başkan'ın hukukun üstünlüğünün üstünde olduğu inancıyla ilişkilidir.[7][8] Aşırı sağın ve 2010'ların sonlarından itibaren birçok ülkede görülen ulusal-popülist ve neo-milliyetçi duyguların Amerikan siyasi varyantı olarak anılmaktadır.[9] Trump'ın siyasi tabanı bir kişilik kültüne benzetilmektedir. Trump destekçileri, Cumhuriyetçi Parti'nin içindeki en büyük kesimi oluştururken, geri kalanlar genellikle “elit” ya da “müesses nizam” olarak nitelendirildi. Trump'ın yükselişine tepki olarak "Asla Trump" hareketi ortaya çıktı.
İdeolojik köşe taşları
[değiştir | kaynağı değiştir]Trumpizm, müesses nizam ve küreselleşme karşıtı bir milliyetçi harekettir.[10] Genellikle sağ popülizm olarak nitelendirilir.[11] Aynı zamanda güçlü liderliğe değer veren bir otoriteryenizm desteklenmektedir.[12] Bu durum ABD'nin bir dönem NATO ve Avrupa Birliği gibi müttefiklerinden uzaklaşarak Rusya'yla yakınlaşmasına neden olmuştur.[13]
Trumpizm, beyaz olmayan unsurlara karşı pek de hoşgörülü olmayan bir Amerikan Rüyası düşlüyor.[14] Bu da kimilerine göre bir tür apartheid liberalizmi yaratıyor.[11]
Trumpizm, belli yönleriye Cumhuriyetçi Parti'nin de ötesine geçmektedir. Dünyanın çeşitli yörelerinden muhafazakar akımlarla aynı temaları paylaşmaktadır.
Ekonomik açıdan Trumpizm, "America First" (Önce Amerika) sloganıyla basitçe bir yalnızcılık politikası gütmekte ve daha çok ulusal yatırımlara odaklanmaktadır.[15][16] Trumpizmi, siyasi gücün ve etkinin ekonomik duruma göre dağıtıldığı ve en çok yarar sağlayanların yüksek gelirliler olduğu bir tür plütokrasi olarak görenler de vardır.[17]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Trumpism | meaning in the Cambridge English Dictionary" (İngilizce). dictionary.cambridge.org. 7 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2020.
- ^ Reicher & Haslam 2016.
- ^ Dean & Altemeyer 2020.
- ^ Hopkin & Blyth 2020.
- ^ Gordon 2018.
- ^ Lachmann, Richard (1 Ocak 2019). "Trump: authoritarian, just another neoliberal republican, or both?". Sociologia, Problemas e Práticas (İngilizce) (89): 9-31. ISSN 0873-6529. 10 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi16 Ocak 2025.
- ^ Havercroft, Jonathan; Wiener, Antje; Kumm, Mattias; Dunoff, Jeffrey L (Mart 2018). "Editorial: Donald Trump as global constitutional breaching experiment". Global Constitutionalism (İngilizce). 7 (1): 1-13. doi:10.1017/S2045381718000035. ISSN 2045-3817. 15 Eylül 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi16 Ocak 2025.
- ^ Fassassi, Idris (2020). "Donald Trump et la Constitution". Pouvoirs (Fransızca). 172 (1): 29-48. doi:10.3917/pouv.172.0029. ISSN 0152-0768. 20 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi16 Ocak 2025.
- ^ Isaac 2017.
- ^ Jack Thompson (2017). "Den Trumpismus verstehen: Die Außenpolitik des neuen amerikanischen Präsidenten". degruyter.com. doi:10.1515/sirius-2017-0026. Erişim tarihi: 18 Şubat 2021.
- ^ a b Dylan Matthews (10 Aralık 2015). "I asked 5 fascism experts whether Donald Trump is a fascist. Here's what they said" (İngilizce). Vox. 2 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2020.
- ^ By Lee Drutman, Larry Diamond and Joe Goldman (15 Mart 2018). "Is Trump Giving Authoritarianism a Bad Name?" (İngilizce). nytimes.com. 15 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2021.
- ^ Jeremy Diamond. "Timeline: Donald Trump's praise for Vladimir Putin". CNN. 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2020.
- ^ Adam Serwer. "The Nationalist's Delusion" (İngilizce). theatlantic.com. 21 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2021.
- ^ John Harwood (20 Ocak 2017). "Why Trumpism May Not Endure" (İngilizce). nytimes.com. 21 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2021.
- ^ Lynne Olson. "Those Angry Days: Roosevelt, Lindbergh, and America's Fight Over World War". 14 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2021.
- ^ "Is Trump a fascist?" (İngilizce). The Indy. 13 Mayıs 2017. 4 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2020.