Wangari Maathai

Wangari Maathai
Wangari Maathai
	Wangari Muta Maathai, 2006
Doğum	1 Nisan 1940; Kenya
Ölüm	25 Ekim 2011 (71 yaşında)
Ölüm sebebi	Yumurtalık kanseri
Resmî site	Wangari Maathai
	Wangari Maathai'nin sesi Temmuz 2007'de kaydedildi. Dinlerken sorun mu yaşıyorsunuz? Medya yardımı alın.

Wangari Muta Maathai (1 Nisan 1940 - 25 Eylül 2011), Kenyalı çevreci ve siyasi eylemcidir.

2004 yılında sürdürülebilir kalkınma, demokrasi ve barışa olan katkılarından dolayı Nobel Barış Ödülü alarak bu ödülü alan ilk Afrikalı kadın olmuştur. Hon. Dr. Maathai aynı zamanda Kenya Ulusal Meclisinin seçilmiş bir üyesidir ve Ocak 2003 ve Kasım 2005 tarihleri arasında başkan Mwai Kibaki'nin hükûmetinde Çevre, Doğal Kaynaklar ve Vahşi Hayat Bakan Yardımcısı olarak görev yapmıştır. Kikuyu etnik grubunun bir üyesidir.

Eğitimi

İlk ve orta öğrenimini Kenya'da tamamladıktan sonra, Amerika Birleşik Devletleri ve Almanya'da biyoloji eğitimi almıştır. Lisans derecesini 1964 yılında bugün Benedictine College olarak bilinen Mount St. Scholastica'dan almış ve Nairobi'ye dönmeden önce yüksek lisansını Pittsburgh Üniversitesi'nde yapmıştır. Nairobi Üniversitesi'nde veterinerlik tıbbı üzerine doktora yapmış ve doktor unvanını kazanan ilk doğu Afrikalı kadın olmuştur. 1971 yılında aynı üniversitede, veterinerlik anatomisi profesörü olmuş ve daha sonra veterinerlik fakültesinin dekanlığını yapmıştır.

Eylemleri ve siyasi hayatı

Maathai 1977'de çevreci bir hükûmet dışı örgüt (NGO) olan Yeşil Kuşak Hareketi'ni kurdu. Bu hareket kapsamında toprak erozyonunu önlemek için Kenya'da günümüze dek 30 milyon ağaç dikilmiştir. Bu nedenle Maathai "Ağaç Kadını" diye adlandırılmaktadır. Maathai, aynı zamanda Kenya Ulusal Kadın Konseyi'nin (Maendeleo Ya Wanawake) eski başkanlarından biridir.

Daniel Arap Moi'nin rejimi zamanında, Maathai çok partili seçim yapılmasını ve siyasal yozlaşmaya ve kabile politikalarına son verilmesini talep ettiği için birçok kez hapse girmiş ve saldırıya uğramıştır. 1989'da Moi'nin Kenya Times Medya bina kompleksinin inşaatını durdurarak, neredeyse tek başına Nairobi'deki Uhuru Parkı'nı kurtarmıştır.

1997'de Maathai'nin başkanlık için adaylığını koyduğu Kenya'nın ikinci çok partili seçimleri etnik şiddetle gölgelenmiş ve partisi, Maathai'nin adaylığını geri çekmiştir.

2002'de Maathai'nin partisi "Ulusal Gökkuşağı Koalisyonu", seçimlerde iktidardaki Kenya Afrika Ulusal Birliğini yenilgiye uğratmış ve Maathai parlamentoya seçilmiştir.

2003'te Çevre, Doğal Kaynaklar ve Vahşi Hayat Bakanlığı'nda bakan yardımcısı olarak görev almıştır. Aynı yıl içinde Kenya Mazingira Yeşiller Partisi 'ni kurmuştur.

28 Mart 2005 tarihinde, Afrika Birliği'nin Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Konseyi'nin ilk başkanı seçilmiştir.

2006 yılında 2006 Kış Olimpiyatları açılış kutlamalarında sekiz bayrak taşıyıcıdan biri olmuştur. 21 Mayıs 2006 tarihinde Connecticut College tarafından kendisine fahri doktora verilmiştir.

Maathai, Ocak 2007'de Nairobi'deki Dünya Genç Yeşilleri konferansını düzenlemiş, 2008'de dünyanın her tarafından Yeşiller Partilerinin katılacağı bir Dünya Yeşilleri konferansı düzenlemeye hazırlanmaktadır.

30 Eylül 2006'da otobiyografisi, Boyun Eğmeyen: Bir Kadının Hikayesi piyasaya çıkmıştır.

Nobel Barış Ödülü

Norveç Nobel Komitesi Maathai'ye 2004 Nobel Barış Ödülü'nü verirken onun için şöyle konuşmuştur: "Maathai Kenya'daki baskıcı rejime karşı cesaretle karşı durdu. Onun bir benzeri daha olmayan eylemleri hem ulusal hem uluslararası alanda ülkesinde yaşanan siyasi baskıya dikkat çekti. Maathai demokratik haklar savaşı veren birçoklarına ilham verdi ve özellikle kadınları durumlarını iyileştirmeleri için cesaretlendirdi."

Ödülleri

1984: Right Livelihood Ödülü ("Alternatif Nobel Ödülü" adıyla da bilinir)
1987: Global 500 Roll of Honour
1991: Goldman Çevre Ödülü
1991: Africa Ödülü
1993: Edinburgh Madalyası ("Bilim aracılığıyla insanlığa yaptığı büyük katkılardan" dolayı)
2004: Petra Kelly Ödülü
2004: Sophie Ödülü
2004: Nobel Barış Ödülü
2006: Légion d'honneur
2009: legion d'homour
2009: Yükselen Güneş Nişanı^[1]

Bibliyografya

Max Andrews (Ed.): Land, Art: A Cultural Ecology Handbook. London, Royal Society of Arts^{[ölü/kırık bağlantı]}, 2006 ISBN 978-0-901469-57-1 (Interview with Wangari Maathai)
Wangari Maathai, Unbowed: A Memoir, Knopf, 2006. ISBN 0-307-26348-7
Wangari Maathai, The Greenbelt Movement: Sharing the Approach and the Experience, Lantern Books, 2003. ISBN 1-59056-040-X
Wangari Maathai, The Canopy of Hope: My Life Campaigning for Africa, Women, and the Environment, Lantern Books, 2002. ISBN 1-59056-002-7
Wangari Maathai, Bottom is Heavy Too: Edinburgh Medal Lecture, Edinburgh UP, 1994. ISBN 0-7486-0518-5

Kaynakça

^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 31 Temmuz 2021.

Dış bağlantılar

Yeşil Kuşak Hareketi Resmi Sitesi: Yeşil Kuşak Hareketi ve Wangari Maathai 5 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Nobel daveti 17 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Wangari Maathai belgeseli 12 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Sofie Ödülü daveti 30 Mart 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Chinadialogue Editori Isabel Hilton'un Wangari Maathai ile yaptığı röportaj 28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Wangari'nin Nobel ödülü üzerine BBC haberi 7 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
BBC'de Wangari 10 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Maathai biyografi 14 Ağustos 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Biography on Right Livelihood Awards web sitesinde Maathai biyografisi
goldmanprize.org adresinde Maathai'nin profili
FemBio: Wangari Maathai
Kenya Hükümeti: Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı "Dr Maathai'nin biyografisi 28 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Pacifica Radyosu'nun 8 Mart 2005 tarihli "Democracy Now!" programında Wangari Maathai ile söyleşi15 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
MotherJones.com adresinde Maathai ile röportaj 14 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
"Kenyalı Nobel Barış Ödülü Aldı" 13 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Lantern Books yayıncısının web sitesi 8 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
LearnToQuestion/Maathai Maathai hakkında linkler veren bir site 19 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
ECOSOCC
Marion Enstitüsü 9 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 31 Temmuz 2021.

[1]

g t d Nobel Barış Ödülü sahipleri
1901-1925	1901 Dunant \ Passy 1902 Élie Ducommun \ Gobat 1903 Cremer 1904 Uluslararası Hukuk Enstitüsü 1905 von Suttner 1906 Roosevelt 1907 Moneta \ Renault 1908 Arnoldson \ Bajer 1909 Beernaert \ d'Estournelles 1910 Uluslararası Barış Bürosu 1911 Asser \ Fried 1912 Root 1913 La Fontaine 1914 1915 1916 1917 Uluslararası Kızılhaç Komitesi 1918 1919 Wilson 1920 Bourgeois 1921 Branting \ Lange 1922 Nansen 1923 1924 1925 Chamberlain \ Dawes
1926-1950	1926 Briand \ Stresemann 1927 Buisson \ Quidde 1928 1929 Kellogg 1930 Söderblom 1931 Addams \ Butler 1932 1933 Angell 1934 Henderson 1935 von Ossietzky 1936 Saavedra Lamas 1937 Cecil 1938 Nansen Uluslararası Mülteciler Ofisi 1939 1940 1941 1942 1943 1944 Uluslararası Kızılhaç Komitesi 1945 Hull 1946 Balch \ Mott 1947 Friends Service Council \ Amerikan Dostluk Hizmet Komitesi 1948 1949 Orr 1950 Bunche
1951-1975	1951 Jouhaux 1952 Schweitzer 1953 Marshall 1954 Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği 1955 1956 1957 Pearson 1958 Pire 1959 Noel-Baker 1960 Lutuli 1961 Hammarskjöld (ölümünden sonra) 1962 Pauling 1963 Uluslararası Kızılhaç Komitesi \ Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Birliği 1964 King 1965 UNICEF 1966 1967 1968 Cassin 1969 Uluslararası Çalışma Örgütü 1970 Borlaug 1971 Brandt 1972 1973 Lê Đức Thọ (ödülü reddetti) \ Kissinger 1974 MacBride \ Satō 1975 Saharov
1976-2000	1976 B. Williams \ Corrigan 1977 Uluslararası Af Örgütü 1978 Sedat \ Begin 1979 Teresa 1980 Pérez Esquivel 1981 Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği 1982 Myrdal \ García Robles 1983 Wałęsa 1984 Tutu 1985 Nükleer Savaşın Önlenmesi için Uluslararası Hekimler 1986 Wiesel 1987 Arias 1988 Birleşmiş Milletler Barış Gücü 1989 Gyatso 1990 Gorbaçov 1991 Su Çi 1992 Menchú 1993 Mandela \ de Klerk 1994 Peres \ Rabin \ Arafat 1995 Pugwash Konferansları \ Rotblat 1996 Belo \ Ramos-Horta 1997 Kara Mayınlarının Yasaklanması için Uluslararası Kampanya \ J. Williams 1998 Hume \ Trimble 1999 Sınır Tanımayan Doktorlar 2000 Kim
2001-günümüz	2001 Annan \ Birleşmiş Milletler 2002 Carter 2003 Ebadi 2004 Maathai 2005 Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu \ el-Baradey 2006 Grameen Bank \ Yunus 2007 Gore \ Hükûmetlerarası İklim Değişikliği Paneli 2008 Ahtisaari 2009 Obama 2010 Liu 2011 Johnson Sirleaf \ Gbowee \ Karman 2012 Avrupa Birliği 2013 Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü 2014 Satyarthi \ Yusufzay 2015 Tunus Ulusal Diyalog Dörtlüsü 2016 Santos 2017 Nükleer Silahların Tamamen Ortadan Kaldırılması için Uluslararası Kampanya 2018 Mukwege \ Murad 2019 Abiy Ahmed Ali 2020 Dünya Gıda Programı 2021 Maria Ressa \ Dmitri Muratov 2022 Ales Bialiatski \ Memorial \ Sivil Özgürlükler Merkezi 2023 Nergis Muhammedi 2024 Nihon Hidankyo 2025 María Corina Machado