World Boxing
| World Boxing | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | WB |
| Kuruluş | 13 Nisan 2023 |
| Tür | Uluslararası spor federasyonu |
| Merkez |  Lozan |
| Üyeler | 118 ulusal federasyon |
| Başkan | Boris van der Vorst |
| Üyelik | Uluslararası Olimpiyat Komitesi, ASOIF |
| Resmî site | worldboxing.org |
World Boxing, amatör boks için uluslararası düzeyde faaliyet gösteren bir uluslararası spor federasyonudur. 13 Nisan 2023'te kurulmuş olup günümüzde 118 ulusal federasyondan oluşmaktadır. Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) tarafından amatör boksun uluslararası yönetim organı olarak tanınmıştır ve 2028'den itibaren Yaz Olimpiyat Oyunları'nda boks müsabakalarının düzenlenmesinden sorumlu olacaktır.
Kuruluş, Uluslararası Boks Birliği'nde (IBA) yaşanan yönetişim ve şeffaflık sorunları ile yolsuzluk iddiaları sonucunda IOC'nin bu kurumu askıya alması ve ardından üyelikten çıkarmasının ardından kurulmuştur. Kurucu üyeler, IBA yönetimi sırasında şeffaflık ve mali denetim talep eden ve Umar Kremlev'in başkanlığı ile Rusya'nın Ukrayna'yı işgali bağlamında hareket eden *Ortak Amaç İttifakı* grubundan seçilmiştir. Bu grup, Yaz Olimpiyat Oyunları'nda boks sporunun Olimpiyat programında kalması için kampanya yürütmüştür.
Şubat 2025'te IOC, World Boxing'i erişim ve bütünlük açısından belirlenen kriterleri karşılamasının ardından geçici olarak tanımış, Mart 2025'te ise boksun Olimpiyat programına yeniden alınmasını onaylamıştır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Ortak Amaç İttifakı
[değiştir | kaynağı değiştir]Uluslararası Boks Birliği (IBA), 2019 yılında yönetim ve mali sorunlar nedeniyle IOC tarafından askıya alındı. 2020'de göreve başlayan başkan Umar Kremlev döneminde ise, Vladimir Putin ile yakın ilişkiler, devlet kontrolündeki petrol şirketi Gazprom ile yapılan sponsorluk anlaşması, bazı operasyonların Rusya'ya taşınması gibi artan Rus etkisi iddiaları ve devam eden yönetişim, mali şeffaflık ve hakemlik sorunları nedeniyle yeni tartışmalar ortaya çıktı.[1][2][3]
2022'deki Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sonrasında, 18 ulusal boks federasyonu “Ortak Amaç İttifakı” (CCA) adlı bir konsorsiyum kurdu. Bu grup, IBA'nın mali şeffaflığı (özellikle Gazprom anlaşması) konusunda daha açık olması, işgalin IBA üzerindeki olumsuz etkilerini değerlendirmesi ve Rusya Boks Federasyonu'na karşı daha sert yaptırımlar uygulaması çağrısında bulundu. Ayrıca CCA, boksun Yaz Olimpiyat Oyunları’nda kalmasını destekleme sözü verdi.[4]
Mayıs 2022’deki IBA Kongresi’nde, başkanlık seçiminden bir gün önce, CCA ile bağlantılı beş aday yasaklandı. Adayların yasaklı “işbirliklere” girdiği ve seçim döneminin dışında kampanya yürüttüğü öne sürüldü. Hollandalı yetkili Boris van der Vorst konuyu Spor Tahkim Mahkemesi’ne (CAS) taşıdı. CAS, IBA’nın kararını bozdu ve Eylül ayında Olağanüstü IBA Kongresi toplandı; ancak üyeler, Kremlev’in yeniden seçilmesine karşı van der Vorst’un önerisini reddetti.[5]
Aralık 2022’ye gelindiğinde, Ortak Amaç İttifakı'nın üye sayısı 25 federasyona yükseldi.[6]
World Boxing
[değiştir | kaynağı değiştir]Nisan 2023’te IOC, 2025 yılının başlarına kadar boks için bir uluslararası federasyon ortağına ihtiyaç duyduğunu, aksi halde sporun 2028 Yaz Olimpiyatları’ndaki varlığının risk altında olacağını açıkladı.[7] 13 Nisan 2023’te World Boxing, IBA’ya rakip bir federasyon olarak kuruldu. Geçici yönetim kurulunda CCA üyesi federasyonlardan yetkililer yer aldı ve Boris van der Vorst ilk başkan seçildi.[8][9][10] IBA ise World Boxing’i, tek amacının IBA’nın itibarını yok etmek olduğunu iddia ettiği bir “haydut organizasyon” olarak nitelendirdi ve bu oluşuma katılan ulusal federasyonlar, sporcular ve yetkililer için yaptırım tehdidinde bulundu.[9][11]
22 Haziran 2023'te IOC Yürütme Kurulu, IBA'nın tanınırlığını kalıcı olarak geri çekti. Kararın gerekçesi, askıya alındığı tarihten bu yana yönetişim, mali yapı ve yolsuzlukla mücadele konusunda ilerleme kaydedilememesiydi.[12] 7 Mayıs 2024'te World Boxing, IOC ile ilk resmî toplantısını yaptı. Bu görüşmede Olimpik boksun geleceği ve IOC'nin World Boxing'i tanıması için yerine getirilmesi gereken kriterler ele alındı.[13]
15 Mayıs 2024'te ABD merkezli Nike Boxing ile World Boxing arasında, spor malzemeleri ve ayakkabılarının tedarikine ilişkin özel bir anlaşma yapıldı.[14]
26 Eylül 2024'te Kazakistanlı Olimpiyat madalyalı boksör Gennady Golovkin, World Boxing'in Olimpiyat Komisyonu başkanlığına atandı. Golovkin, Olimpiyat boksuna ilişkin konularda World Boxing ile IOC arasında arabuluculuk yapacaktır.[15]
2 Ekim 2024'te World Boxing, doping testlerinin yürütülmesi için Uluslararası Test Ajansı (ITA) ile dört yıllık bir anlaşma imzaladı.[16] 10 Ekim 2024'te ise World Boxing, tüm doping ihlallerinin yargılanması sürecini Spor Tahkim Mahkemesi’nin Doping Kararları Bölümü’ne (CAS AAD) devretti.[17]
Kasım 2024’te Asya Boks Konfederasyonu'nun (ASBC) çoğunluğu, IBA bünyesinde kalma yönünde oy kullandı. Bunun üzerine ASBC Başkanı Pichai Chunhavajira istifa etti.[18] Aralık 2024’te Asian Boxing adlı yeni oluşum kuruldu ve Chunhavajira başkanlığa seçildi.[19][20]
Ocak 2025’te, o tarihte World Boxing’e üye olan 17 Amerika kıtasındaki ulusal federasyon tarafından Pan Amerikan Boks Konfederasyonu kuruldu.[21][22]
24 Şubat 2025’te World Boxing, etkinliklerinin yönetimi ve organizasyonun ticari hakları (sponsorluklar ve yayın hakları gibi) için Exceed Boxing ile bir anlaşma yaptığını duyurdu.[23]
25 Şubat 2025’te World Boxing, kilit gelişmeleri görüşmek üzere düzenlenen Olağanüstü Genel Kurul’un ardından Bağımsız Tanınmış Spor Üyeleri İttifakına (AIMS) üye olarak kabul edildi.[24][25]
26 Şubat 2025’te IOC, World Boxing’i boks için geçici olarak tanıdığını açıkladı. IOC, bu kararı üyelik kapsamı ve rekabet dürüstlüğüne yönelik taahhütlerdeki ilerlemelere dayandırdı. World Boxing Başkanı van der Vorst, “Hâlâ yapılacak çok iş var; ancak herkes, sporumuz için daha iyi bir gelecek sağlamak ve boksun Olimpiyat hareketinin kalbinde kalmasını güvence altına almak için birlikte çalışmaya kararlı.” ifadelerini kullandı.[26]
10 Mart 2025'te World Boxing, IOC Tarafından Tanınan Uluslararası Spor Federasyonları Birliğine (ARISF) geçici üyelik aldı; üyelik, ARISF Genel Kurulu tarafından onaylanmayı beklemektedir.[27] 17 Mart 2025'te IOC Yürütme Kurulu, boksun 2028 Yaz Olimpiyatları programına World Boxing'in onayıyla yeniden dahil edilmesini tavsiye etti.[28][29] 20 Mart 2025'te, 144. IOC Oturumu sırasında IOC üyeleri, Yürütme Kurulunun önerilerini onayladı ve böylece boks resmî olarak yeniden Yaz Olimpiyatları programına dahil edildi.[30]
24 Mart 2025'te European Boxing Prag'da ilk kongresini düzenledi. Danimarka Boks Federasyonu'ndan Lars Brovil başkan seçildi.[31]
Nisan 2025'te IOC, kadınlarda bir ek sıkletin programa dahil edileceğini duyurdu. Böylece erkeklerdekiyle eşit olacak şekilde 2028 Olimpiyatları'nda toplam 14 madalya etkinliği düzenlenecektir.[32][33]
Mayıs 2025'te, World Boxing, tüm 18 yaş ve üzeri boksörler için zorunlu cinsiyet doğrulama testleri uygulanacağını açıkladı. Ancak açıklamada özellikle Cezayirli boksör İman Halif’in adının geçmesi, tepkilere yol açtı. Halif, 2024 Olimpiyatları’nda IBA tarafından yapılan ve tartışmalı kabul edilen testler nedeniyle eleştirilmişti.[34][35][36][37] Reuters’a göre, van der Vorst, Halif’in adının özel olarak zikredilmesinin gizliliğini ihlal ettiğini belirterek Cezayir Boks Federasyonu’ndan şahsen özür diledi.[38][39]
World Boxing, Yaz Olimpiyatları Uluslararası Federasyonları Birliğinin (ASOIF) 49. Genel Kurulu’nda bağlı üye olarak kabul edildi.[40]
Turnuvalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Dünya Boks Şampiyonası
[değiştir | kaynağı değiştir]17 Eylül 2024’te World Boxing, kuruluşun ilk 2025 Dünya Boks Şampiyonası’nın 4–14 Eylül 2025 tarihleri arasında İngiltere’nin M&S Bank Arena salonunda düzenleneceğini duyurdu.[41][42][43][44]
Dünya Boks U19 Şampiyonası
[değiştir | kaynağı değiştir]19 Haziran 2024’te World Boxing, ilk Dünya Boks U19 Şampiyonası’nın 25 Ekim–5 Kasım 2024 tarihleri arasında Pueblo, Colorado’da yapılacağını açıkladı.[45][46]
Kıtasal federasyonlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Asian Boxing
- Pan American Boks Konfederasyonu
- European Boxing
Ulusal federasyonlar
[değiştir | kaynağı değiştir]
World Boxing günümüzde 118 ulusal üye federasyona sahiptir: 13 Afrika’dan, 28 Amerika kıtasından, 33 Asya’dan, 36 Avrupa’dan ve 8 Okyanusya’dan.[47]
Kıta federasyonları ve üyeler
[değiştir | kaynağı değiştir]| Afrika (African Boxing) | Amerika kıtası (Pan American Boxing Confederation) |
Asya (Asian Boxing) | Avrupa (European Boxing) |
Okyanusya |
|---|---|---|---|---|
|
|
|
Ek olarak: GB Boxing (Birleşik Krallık ortak üyesi) |
|
Başkanlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Boris van der Vorst
(2023–günümüz)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Putin'in müttefiki dünya amatör boksunu yönetiyor, Rus yumuşak gücünü korumak istiyor". Le Monde. 11 Aralık 2022. 11 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2024.
- ^ Carpenter, Les (27 Eylül 2022). "IBA seçim krizinde, IOC boksun geleceği konusunda uyardı". The Washington Post. 27 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2022.
- ^ "IOC, AIBA'yı Tokyo 2020 Olimpiyatları'ndan men etti". The Independent. 26 Haziran 2019. 27 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2019.
- ^ "Amatör boksta kriz büyüyor: Rus başkanın rakibi seçimden men edildi". The Guardian. 13 Mayıs 2022. 12 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2022.
- ^ "Van der Vorst, IBA kararını CAS'a taşıyacak". www.insidethegames.biz. 14 Mayıs 2022. 12 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2024.
- ^ Ochoa, Francis T. J. (25 Aralık 2022). "Picson: Abap, boksun Olimpiyat geleceğini kurtarmaya çalışan grubun parçası". Philippine Daily Inquirer. 24 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2022.
- ^ "IOC, Los Angeles 2028 için boksta '2025 başı'na kadar yeni ortak şartı koydu". AP News. 3 Nisan 2024. 3 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2024.
- ^ McAtee, Mike (23 Nisan 2023). "Olimpiyat tarzı boks için yeni uluslararası federasyon kuruldu: World Boxing". USA Boxing. 11 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b "IBA, 'kara koyun' ayrılıkçı kuruluşu sert biçimde eleştirdi". Al Jazeera. 2 Mayıs 2023. 2 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2023.
- ^ "Ayrılıkçı grup, boksun Olimpiyat statüsünü kurtarmayı hedefliyor". ABC News (İngilizce). Associated Press. 13 Nisan 2023. 13 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2023.
- ^ "IBA, World Boxing'in kuruluşunu kınadı ve katılımcıları ihraçla tehdit etti". www.insidethegames.biz. 14 Nisan 2023. 15 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2024.
- ^ Ingle, Sean (21 Haziran 2023). "IOC, IBA'nın resmî tanınırlığını geri çekmeye hazırlanıyor". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 21 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "World Boxing, Olimpiyat yolculuğu için IOC ile ilk toplantısını gerçekleştirdi". 8 Mayıs 2024. 8 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "World Boxing ve Nike Boxing, yeni federasyon için özel anlaşma imzaladı". World Boxing. 15 Mayıs 2024. 21 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2024.
- ^ "World Boxing, Gennady Golovkin'i komisyon başkanı olarak atadı". The Guardian (İngilizce). 26 Eylül 2024. ISSN 0261-3077. 26 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2024.
- ^ "World Boxing, doping kontrol programını ITA'ya devretti". AP News (İngilizce). International Testing Agency. 2 Ekim 2024. 2 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2024.
- ^ "World Boxing, doping davalarının CAS AAD'ye devrini kabul etti". AP News (İngilizce). World Boxing. 10 Ekim 2024. 7 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2024.
- ^ Carro, Javier (23 Kasım 2024). "ASBC, olağanüstü kongrenin ardından IBA'da kalmaya karar verdi". InsideTheGames.com. 23 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2024.
- ^ Henson, Joaquin (30 Aralık 2024). "Vargas, Asya Boks oluşumuna atandı". The Philippine Star. 30 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2024.
- ^ Menocal Pareja, Marcos (16 Aralık 2024). "Asya Boks'un doğuşu". InsideTheGames.com. 16 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2024.
- ^ Pareja, Marcos Menocal (28 Ocak 2025). "World Boxing, Pan Am Konfederasyonu'nu kurdu". cubasi.cu. 28 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2025.
- ^ "World Boxing, Amerika kıtası için Pan Am Konfederasyonu'nu kuruyor". Inside the Games. 28 Ocak 2025. 28 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2025.
- ^ "WB ve Exceed Boxing güçlerini birleştirdi". Inside the Games. 25 Şubat 2025. 26 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2025.
- ^ "AIMS olağanüstü toplantısı World Boxing'i ittifaka kabul etti". AIMS News. 1 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "SportAccord Yürütme Komitesi, World Boxing'in AIMS üyeliğini onayladı". Sport Accord. 20 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "IOC, World Boxing'i geçici olarak tanıdı". BBC Sport. 26 Şubat 2025. 26 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2025.
- ^ "World Boxing, ARISF'e geçici üye oldu". ARISF. 13 Mart 2025. 20 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2025.
- ^ "IOC: Boks, LA 2028 programına geri dönüyor". Inside the Games. 17 Mart 2025. 17 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2025.
- ^ "2028 Olimpiyatları'nda boksa yeniden yer verilecek". BBC Sport. 17 Mart 2025. 17 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2025.
- ^ "Boks, LA 2028 Olimpiyat programına resmen dahil edildi". Olympics. 20 Mart 2025. 20 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2025.
- ^ Rewcastle, Nick (24 Mart 2025). "Danimarka Boks Federasyonu'ndan Lars Brovil, European Boxing'in ilk kongresinde başkan seçildi". World Boxing (İngilizce). 20 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2025.
- ^ Schad, Tom. "LA Olimpiyatları'nda golf ve cimnastikte karma takımlar da olacak". USA Today (İngilizce). 10 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2025.
- ^ "LA 2028'de kadın sporcu sayısı erkeklerden fazla olacak". Inside the Games. 9 Nisan 2025. 9 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2025.
- ^ "IOC ve Paris 2024 Ortak Boks Birimi Bildirisi". International Olympic Committee. 2 Ağustos 2024. 5 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2025.
- ^ "Algerian boksör Imane Khelif hakkındaki tartışmalar IOC ve IBA gündeminde". ABC News (İngilizce). 3 Ağustos 2024. 1 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2025.
- ^ Ingle, Sean (30 Temmuz 2024). "Cinsiyet testi başarısız olan boksörler, Olimpiyatlarda yarışmaya uygun bulundu". The Guardian. 7 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2024.
- ^ Carpenter, Les (1 Ağustos 2024). "Cinsiyet tartışması yaşayan boksör Olimpiyatlarda kazandı, tepkiler büyüdü". The Washington Post. 1 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2024.
- ^ Nair, Rohith (3 Haziran 2025). "World Boxing, Khelif'in adını açıklamaktan ötürü özür diledi". Reuters (İngilizce). Erişim tarihi: 5 Haziran 2025.
- ^ "World Boxing, tüm boksörlere zorunlu cinsiyet testi getirdi". Reuters (İngilizce). 30 Mayıs 2025. Erişim tarihi: 5 Haziran 2025.
- ^ "ASOIF Genel Kurulu, dört yeni konsey üyesi seçti ve gelecek stratejisini belirledi". ASOIF (İngilizce). 11 Haziran 2025. 1 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2025.
- ^ "World Boxing, açılış şampiyonasını Liverpool'da düzenleyecek". Reuters. 17 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2024.
- ^ "Liverpool, 2025 Dünya Boks Şampiyonası'nı düzenleme hakkını kazandı". England Boxing. 17 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2024.
- ^ "Liverpool ilk Dünya Boks Şampiyonası'na ev sahipliği yapacak". Birkenhead News. 17 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2024.
- ^ "Liverpool, ilk Dünya Boks Şampiyonası'na ev sahipliği yapacak". BBC News. 17 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2024.
- ^ "2024 U19 Dünya Boks Şampiyonası Colorado'da düzenlenecek". World Boxing. 10 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2024.
- ^ "Colorado, 2024 U19 Dünya Boks Şampiyonası'na ev sahipliği yapacak". Inside the Games. 20 Haziran 2024. 20 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2024.
- ^ "World Boxing - Membership". 6 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi.