Yergöğü'nün ele geçirilmesi (1771)
| Yergöğü'nün ele geçirilmesi (1771) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı | |||||||||
 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında inşa edilen Yergöğü Saat Kulesi | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Osmanlı İmparatorluğu |
 Rus İmparatorluğu | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
| Mehmed Paşa |
İkinci binbaşı Genzel Subay Kolyubakin Subay Uşakov | ||||||||
| Güçler | |||||||||
|
14.000 (Rus kaynakları) |
600–707 (Rus kaynakları) | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| Bilinmiyor |
216 kayıp (Rus kaynakları) | ||||||||
Yergöğü'nün ele geçirilmesi,[a] 27-29 Mayıs 1771 tarihleri arasında Osmanlı İmparatorluğu tarafından, Şubat ayından bu yana Rus işgali altında bulunan Yergöğü'ne yönelik gerçekleştirilen bir askerî kuşatmadır. Kuşatma 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nın bir parçası olup Osmanlı zaferiyle sonuçlanmıştır.
Kuşatma öncesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Yergöğü, savaş sırasında ilk olarak 1770'te başarısız bir şekilde kuşatılmıştı.[2] İkinci kuşatma ise Pyotr Olitz'in 10.000 askerle birlikte Yergöğü'ne ilerleyerek 17-24 Şubat 1771 tarihlerinde düzenlenen kuşatma ile şehri ele geçirmesiyle sonuçlandı. Olitz, garnizonun komutasını İkinci binbaşı Genzel'e bırakarak Bükreş'e döndü.[3] Rus kaynaklarına göre kale garnizonunda 600[2] ila 707[4] asker bulunuyordu.
Yergöğü'nün yetersiz bir garnizona sahip olduğunun farkında olan Muhsinzade Mehmed Paşa, Rusçuk'ta asker toplanması emrini verdi. 25 ve 26 Mayıs tarihlerinde paşa, birliklerini Slobodzeya kasabası ve Yergöğü'nün karşısındaki bir adaya çıkardı.[2]
Kuşatma
[değiştir | kaynağı değiştir]20 Şubat'ta küçük bir Osmanlı topçu birliği Yergöğü kalesinin duvarlarına ilerleyerek ateş açmaya başladı ve böylece kuşatma başladı. Kalede bulunan birçok topu kullanarak Türk bataryasını etkisiz hâle getirmek yerine Genzel, küçük bir misketçi birliğiyle huruç düzenlemeyi tercih etti. Ancak bu girişim başarısızlıkla sonuçlandı ve kaleden çıkan birlik köprüye kadar takip edildi.[2] Bu operasyon sırasında 24 Rus askeri öldü.[5] Neredeyse kale duvarlarına kadar yaklaşan Türkler, Rus topçuları tarafından ateş altına alınınca kayıplar vererek geri çekildi.[5]
Nikolai Vasilyeviç Repnin, Genzel'in Yergöğü'nü yaklaşık iki hafta savunabileceğini düşünerek Bükreş'ten destek için yola çıktı. Garnizon, daha elverişli bir geri çekilme şartı elde etmek amacıyla teslim olma taleplerini üç kez reddetti. Son mektupta Muhsinzade Mehmed Paşa Genzel'e "ne istiyorsunuz?" diye sordu. Genzel başlangıçta bu soruya yanıt vermemeyi planladı, ancak subaylarının baskısı onu fikrini değiştirmeye zorladı. 29 Mayıs itibarıyla garnizon 216 askerini (çoğunlukla hastalıktan) kaybetmişti ve yalnızca 379 kişi kalmıştı.[6] Türk topçusu aynı zamanda kalenin köprüsünü kontrol eden zincirleri de kesmişti; bu durum Türklerin girişini yalnızca Rusların köprüye yönelttiği kütük mermisi ateşiyle engelleyebilir hâle getirmişti. Genzel, kaleyi teslim etmek için sekiz günlük bir gecikme talep etti ancak bu reddedildi ve kaleyi kısa bir süre sonra teslim etmek zorunda kaldı. Garnizon herhangi bir sorun yaşamadan tüm mallarını ve sancaklarını alarak kaleyi terk etti.[7] Repnin, Yergöğü'nün dışına vardığında kalede 14.000 Türk askerinin bulunduğunu görünce Bükreş'e geri çekildi.[1]
Kuşatma sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]2 Haziran'da Genzel'in Yergöğü'nü teslim ettiğini öğrenen Pyotr Rumyantsev, Genzel ile birlikte subaylar Kolyubakin ve Uşakov'u askerî mahkemeye çıkardı. Her ne kadar kurşuna dizilerek idam cezasına çarptırılsalar da bu ceza affedildi ve askeri rütbeleri ellerinden alındı. Malları da müsadere edildi.[1]
7 Ağustos'ta Reinhold-Wilhelm İvanoviç von Essen komutasındaki Ruslar tarafından Yergöğü'ne yönelik bir başka baskın düzenlendi ancak başarısız oldu. 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Yergöğü'nde yaşanan son çatışma ise 12 Eylül 1771 tarihinde yapılan ve yine Osmanlı zaferiyle sonuçlanan muharebe oldu.[8]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Davies 2016, s. 169.
- ^ a b c d Davies 2016, s. 168.
- ^ Davies 2016, ss. 167–168.
- ^ Petrov 1874, s. 84.
- ^ a b Petrov 1874, s. 82.
- ^ Petrov 1874, ss. 83-84.
- ^ Petrov 1874, s. 85.
- ^ von Hammer-Purgstall, Joseph. Çevik, Mümin (Ed.). Büyük Osmanlı Tarihi [Great Ottoman History]. 16. Özdek, Refik tarafından çevrildi. İstanbul: Üçdal Neşriyat. s. 186. 19 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2025.
Bibliyografya
[değiştir | kaynağı değiştir]- Davies, Brian L. (2016). The Russo-Turkish War, 1768–1774: Catherine II and the Ottoman Empire. Londra: Bloomsbury Publishing. ISBN 9781472512932.
- Petrov, Andrei Nikolaevich (1874). Война России с Турцией и польскими конфедератами 1769-1774 [Russia's War with Turkey and the Polish Confederates 1769-1774] (Rusça). 3. St. Petersburg: Типография Трубникова.