Yergöğü Kuşatması (1771)
| Yergöğü Kuşatması (1771) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Osmanlı İmparatorluğu Bar Konfederasyonu |
 Rus İmparatorluğu | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
| Süleyman Paşa |
Pyotr Olitz Nikolay Saltıkov İvan Gudoviç × Joseph Demolino × General Grotenhelm × | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| |||||||||
| Kayıplar | |||||||||
|
4.000 ölü ve yaralı[a] 64 top[2] (Rus kaynakları) |
173 ölü 794 yaralı (Rus kaynakları) Bodart: 1.000 ölü ve yaralı[2] | ||||||||
Yergöğü Kuşatması,[b] 17-24 Şubat 1771 tarihleri arasında Rusya tarafından Osmanlı şehri Yergöğü’ne karşı düzenlenen bir askerî kuşatmadır. Bu kuşatma 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nın bir parçası olup Rusların Yergöğü’yü başarılı bir şekilde geçici olarak ele geçirmesiyle sonuçlanmıştır.
Kuşatma öncesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Ruslar bir yıl önce şehri ele geçirmeye çalışmış olsalar da bu girişimleri başarısızlıkla sonuçlanmıştı.[4]
Ocak ve Şubat 1771’de Türkler Vidin ve Turnu’da hızla askerî varlıklarını çoğaltıyorlardı; muhtemelen Oltenitsa ve Krayova gibi Rus işgalindeki şehirlere saldırmayı ve buradan da Yergöğü garnizonunu güçlendirmeyi amaçlıyorlardı. Bu durum, Bükreş’te konuşlanmış Pyotr Olitz komutasındaki Rus kuvvetleri için büyük bir tehdit oluşturuyordu. Bu sebeple Balkan cephesi başkomutanı Pyotr Rumyantsev, Mihail Kreçetnikov'a Olt ve Tuna nehirlerini geçerek Vidin’e karşı dikkat dağıtıcı bir harekât yapmasını emretti. Olitz’e ise Yergöğü üzerine ilerlemesini söyledi. Rumyantsev, Türklerin Rus akınlarıyla meşgul olduğu bu dönemin Yergöğü’yü ele geçirmek için uygun bir zaman olduğuna inanıyordu.[5]
Kuşatma
[değiştir | kaynağı değiştir]Pyotr Olitz 10.000[2] askerle Yergöğü üzerine yürüdü. Rus kaynaklarına göre bu kuvvet 3.130 düzenli piyade ve 347 süvariden oluşuyordu.[5] Ayrıca emrinde bazı Kazaklar ve Eflaklı Arnavutlar da bulunuyordu. Ancak Olitz yeterli kuşatma toplarına sahip değildi ve ciddi sağlık sorunlarıyla karşı karşıyaydı. Bu durum onun ilerlemesini yavaşlattı ve Süleyman Paşa liderliğindeki Osmanlılar, Yergöğü’nün 10.000 kişilik[2] garnizonunu takviye edebildi. Olitz, 17 Şubat 1771’de şehre ulaştı ve şehre baskın düzenlemek için hazırlıklara başladı. 18 Şubat’ta Osmanlı süvarileri tarafından gerçekleştirilen bir huruç saldırısını püskürtmeyi başardı. Bunu takiben Olitz, Nikolay Saltıkov'u süvari ve Jäger piyadelerden oluşan bir kuvvetle dış siper hattını ele geçirmekle görevlendirdi. Ancak gece olduğunda Saltıkov, yeni bir Osmanlı huruçu tarafından saldırıya uğradı ve neredeyse öldürülüyordu; taburu ise neredeyse tamamen yok oldu.[6]
Olitz, 20 Şubat gecesi Yergöğü’yü kuşattı ve 21 Şubat’ta dört Rus kolu şehre girdi; bunlardan ikisi banliyöden, ikisi ise sağ kanattan ilerledi. İlerlemeleri, yeterli faşin ve merdiven eksikliği nedeniyle engellendi. Ancak üç saat süren çatışmanın ardından dış duvarı savunan Osmanlı birlikleri hisara çekildi. Sonraki üç gün boyunca hisarın 84 top ve havan topu ile Olitz’in hisar köprüsüne bakan nehir kıyısındaki üç bataryası arasında yoğun çatışmalar yaşandı. Hisarın barut mahzeninin patlaması sonucu garnizonun büyük kısmı öldü ve 24 Şubat’ta teslim oldu. 2.000 Türk askeri ve Joachim Karol Potocki'nin Konfederatlarından 100 Leh şehri terk etmelerine izin verilerek serbest bırakıldı. Kuşatma sırasında çoğu patlama nedeniyle olmak üzere 4.000 kişi öldü. 2.000 Türk ise Tuna boyunca daha yukarılara kaçmayı başardı. Olitz’in kolu da önemli kayıplar verdi; Rus kaynaklarına göre 173 ölü ve 794 yaralı arasında Tümgeneraller İvan Gudoviç,[7] Joseph Lavrentievich de Demolino ve Grotenhelm bulunuyordu.[3] Gaston Bodart bu kayıpları 1.000 ölü ve yaralı olarak tahmin etmektedir.[2]
Kuşatma sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]Pyotr Olitz, 600 adamla Yergöğü’nü savunmak üzere İkinci binbaşı Genzel’i bırakarak 1 Mart'ta Bükreş’e döndü. 2 Nisan’da Olitz, Eflak Kolordusu komutanlığı görevinden alınarak yerine İvan Gudoviç atandı. Olitz, bu karardan yalnızca beş gün sonra Bükreş’te hayatını kaybetti.[3]
Yergöğü, 27-29 Mayıs 1771 tarihleri arasında gerçekleşen bir kuşatma sonucu Türkler tarafından geri alındı.[8] Reinhold-Wilhelm İvanoviç von Essen, 7 Ağustos’ta düzenlediği baskın ile şehri ele geçirmeye çalıştı ancak başarısız oldu.[9] 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Yergöğü’deki son çatışma, 12 Eylül 1771’de gerçekleşen ve Osmanlı zaferiyle sonuçlanan muharebe olmuştur.[10]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Iorga, Nicolae (2024). Afyoncu, Erhan (Ed.). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi 1300–1912 [History of the Ottoman Empire 1300-1912] (PDF). 1–5. Epçeli, Nilüfer tarafından çevrildi. İstanbul: Yeditepe Yayınevi. s. 1546. ISBN 9786258260717. 9 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Şubat 2025.
- ^ a b c d e f g Bodart 1908, s. 252.
- ^ a b c Davies 2016, s. 168.
- ^ Davies 2016, s. 136.
- ^ a b Davies 2016, s. 167.
- ^ Davies 2016, ss. 167–168.
- ^ Russkii Biograficheskii Slovar’, y. 1910. Mark Conrad tarafından çevrildi, 2001.
- ^ Davies 2016, ss. 168–169.
- ^ Nikolaevich, Petrov A. (1893). Влияние турецких войн с половины прошлого столетия на развитие русского военного искусства [The Influence of the Turkish Wars since the Middle of the Last Century on the Development of Russian Military Art] (Rusça). 1. Sankt-Peterburg: Военная Типографія. ss. 265-266. 3 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2025.
- ^ von Hammer-Purgstall, Joseph. Çevik, Mümin (Ed.). Büyük Osmanlı Tarihi [Great Ottoman History]. 16. Özdek, Refik tarafından çevrildi. İstanbul: Üçdal Neşriyat. s. 186. 7 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2025.
Bibliyografya
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bodart, Gaston (1908). Militär-historisches Kriegs–Lexikon (1618–1905) [Military-Historical War Lexicon (1618–1905)] (Almanca). Viyana: C. W. Stern.
- Davies, Brian L. (2016). The Russo-Turkish War, 1768–1774: Catherine II and the Ottoman Empire. Londra: Bloomsbury Publishing. ISBN 9781472512932.