Aşağıaktaş, Horasan
| Aşağıaktaş | |
|---|---|
 Mahallenin haritadaki yeri | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Aşağıaktaş Aşağıaktaş'ın Erzurum'daki konumu | |
Koordinatlar: 39°53′00″N 42°20′36″E / 39.8833°K 42.3433°D | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Horasan |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[1] İhtiyar heyeti[1] |
| Rakım | 2044 m |
| Nüfus (2021)[2] | 252 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25800 |
Aşağıaktaş, Erzurum ilinin Horasan ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Aşağıaktaş'ın eski adı Eşek İlyas'tır. Nitekim 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde İşek İlyas (ایشەك الیاس) şeklinde geçer.[4]
Eşek İlyas köyü, Basiani bölgesinin Aşağı Basiani kısmında yer alır.[5] Bu bölge Orta Çağ'da Gürcistan sınırları içinde bulunuyordu. Nitekim 13. yüzyılın başında Gürcüler ile Türkler arasındaki Basiani Savaşı bu bölgede meydana gelmiştir. Osmanlılar bu bölgeyi 1545 yılında Gürcülerden ele geçirmiştir.[5]
Osmanlı idaresinin 1835 tarihinde gerçekleştirdiği nüfus tespitinde Eşek İlyas adı geçmemektedir.[6] 1928 tarihli Osmanlıca köy listesine ise bu yerleşim, Erzurum vilayetinin Hasan Kale kazasının Aras nahiyesine bağlıydı.[4] 1935 genel nüfus sayımında "Eşekilyas" şeklinde kaydedilmiş olan köy, aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 142 kişiden oluşuyordu.[7] 1953 yılında Horasan ilçesi kurulunca, Arpaçayır köyü bu ilçeye bağlandı.[8] 1955 genel nüfus sayımında köy "Eşekilyas (Aşıkilyas) şeklinde kaydedilmiştir. Eşekilyas "iltibasa yol açtığı" gerekçesiyle köyün adı 1959 yılında Aşağıaktaş şeklinde değiştirilmiştir. 1965 genel nüfus sayımında Aşağıaktaş köyünün nüfusu 476 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde sadece 43 kişi okuma yazma biliyordu.[9]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum'da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Horasan Belediyesi'nin bir mahallesi olmuştur.[10]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Mahalle, Erzurum il merkezine 110 km, Horasan ilçe merkezine 27 km uzaklıktadır.[11] Mahalle, Horasan'ın güneydoğusunda olup, D.100/
numaralı Erzurum-Ağrı (Horasan-Eleşkirt) devlet/uluslararası yoluna, 1 km'lik bir köy yoluyla bağlıdır.[12]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 252[2] |
| 2020 | 280[2] |
| 2019 | 320[2] |
| 2018 | 319[2] |
| 2017 | 316[2] |
| 2016 | 323[2] |
| 2015 | 331[2] |
| 2014 | 353[2] |
| 2013 | 385[2] |
| 2012 | 405[2] |
| 2011 | 432[2] |
| 2010 | 431[2] |
| 2009 | 446[2] |
| 2008 | 434[2] |
| 2007 | 423[2] |
| 2000 | 450[11] |
| 1990 | 445[13] |
| 1985 | 554[14] |
| 1965 | 476[15] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Erzurum Horasan Aşağıaktaş Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 17 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023.
- ^ "Asagiaktas, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 228.
- ^ a b "ბასიანი: კულტურის ძეგლების კატალოგი" / Basiani: A Catalogue of the Monuments of Material Culture (Basiani: Maddi Kültür Anıtları Kataloğu), Tiflis, 2024, s. 10. ISBN 978-9941-9888-4-4
- ^ Ümit Kılıç, "XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Pasinler ve Köylerinin Demografik ve İskan Yapısı", A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, sayı: 42, 2010, s. 241-257
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 128" (PDF). 10 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Nisan 2025.
- ^ "Resmi Gazete, 4 Aralık 1953" (PDF). 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Nisan 2025.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 255" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ a b "Aşağıaktaş Mahallesi". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.