Kaynaşma
Kaynaşma[1] veya hece kaynaşması; kelime, hece ya da kelime grubunun yazılı ve sözlü formlarında söyleyişi kolaylaştırmak için eksilip kısalması. Ünlü çatışmasını gidererek kolay söyleyişi sağlama eğiliminden doğan bir ses olayıdır.[2] Bazı kaynaklarda kaynaştırma, birleşme, ünlü birleşmesi, vokal birleşmesi, ünlü aşınması, derilme, büzülme,[3] büzüşme, daralma, çıkarma terimleri de aynı anlamda kullanılır.
- pek iyi > peki
- yigirmi > yirmi
- sütlü aş > sütlaç
- posta hane > postane
İlerleyici kaynaşma
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynaşmış bir sözcüğü oluşturan kelimelerden ikincisinin başındaki ses kaybolması olayıdır.
cumartesi (< cuma ertesi), tutmaç (< tutma aş).
Gerileyici kaynaşma
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynaşmış bir sözcüğü oluşturan kelimelerden birincisinin sonundaki ses kaybolması olayıdır.
kahvaltı (< kahve altı), niçin (< ne için), nasıl (< ne asıl), n'olur (< ne olur), n'aber (< ne haber), seksen (< sekiz on), doksan (< dokuz on), kardeş (< karındaş).
Diğer dillerde
[değiştir | kaynağı değiştir]İngilizcede
[değiştir | kaynağı değiştir]Isn't (< is not), let's (< let us), I'm (< I am)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Zeynep Korkmaz, Gramer Terimleri Sözlüğü, TDK, Ankara 1992
- ^ Mihrican Aynacı (2007), Türkiye Türkçesinde Ses Etkileşimleri 18 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
- ^ Safiye Akdeniz, Dil bilimi terimleri indeksi: II (B-C-D harfleri)