Cibuti
Cibuti | |||||
|---|---|---|---|---|---|
.svg) | |||||
| Başkent ve en büyük şehir | Cibuti 11°36′K 43°10′D / 11.600°K 43.167°D | ||||
| Resmî dil(ler) | Arapça, Fransızca | ||||
| Hükûmet | Yarı başkanlık sistemi | ||||
| |||||
| Tarihçe | |||||
| |||||
| Yüzölçümü | |||||
• Toplam | 23.200 km2 (147.) | ||||
• Su (%) | %0,09 | ||||
| Nüfus | |||||
• 2020 tahminî | 921.804 | ||||
• Yoğunluk | 37,2/km2 (168.) | ||||
| GSYİH (SAGP) | 2018 tahminî | ||||
• Toplam | 3,974 milyar $[1] | ||||
• Kişi başına | 3.788 $[1] | ||||
| GSYİH (nominal) | 2018 tahminî | ||||
• Toplam | 2,187 milyar $[1] | ||||
• Kişi başına | 2.084 $[1] | ||||
| Gini | 40.0[2] orta | ||||
| İGE (2019) |  0.524[3]düşük · 166. | ||||
| Para birimi | Frank (DJF) | ||||
| Zaman dilimi | UTC+3 | ||||
• Yaz (YSU) | +3 | ||||
| Telefon kodu | 253 | ||||
| İnternet alan adı | .dj | ||||
Cibuti (Arapça: جيبوتي, Fransızca: Djibouti, Somalice: Jabuuti), resmî adı ile Cibuti Cumhuriyeti, Doğu Afrika'da yer alan bir ülkedir. Komşuları; kuzeyde Eritre, batıda ve güneyde Etiyopya, güneydoğusunda ise Somali'dir. Kızıldeniz'e ve Umman Denizi'nin Aden Körfezi'ne kıyısı vardır. Arap Yarımadası'nda bulunan Yemen'e 20 kilometre uzaklıktadır. Başkenti, ülke ile aynı ismi taşıyan Cibuti şehridir. Halkın %95'i Müslüman'dır.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Cibuti'ye bundan yaklaşık 1.000 yıl önce Arap Yarımadası'ndan göçen Müslüman Somalililer ve Afarlar yerleşmiştir.[4] Cibuti, 1883-1967 yılları arasında Fransız Somalilandı olarak adlandırılmaktaydı. 1967 yılında bölgenin adı Fransız Afar ve İssa Bölgesi adını almış ve sömürge kolonisi bağımsızlığını kazandığı 1977 yılına kadar bu isimle anılmıştır. Cibuti Cumhuriyeti 27 Haziran 1977 günü Fransa'dan bağımsızlığını ilan etti.
Demografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Ülkedeki iki büyük etnik grup Somalililerin İssa klanı ve Afarlar'dır. Ülkede Fransız sömürge dönemlerinden kalan insanlar olmakla birlikte büyük bir Arap nüfus da barındırmaktadır. 1990'lı yıllarda yapılan Cibuti İç Savaşı sırasında büyük bir Afar ve İssa kaybı yaşanmıştır.
Dil
[değiştir | kaynağı değiştir]Fransızca ve Arapça ülkenin resmi dilleri olmakla birlikte Somalice ve Afarca da geniş yayılım bulmuştur.
Din
[değiştir | kaynağı değiştir]Cibuti'nin en önemli dini İslam'dır. Tıpkı diğer İslam ülkeleri gibi Cibuti'de de her köy ve kasabada bir cami bulunur. Cibuti halkının %94'ü (2012 tahminine göre 740.000) Müslümandır. Müslümanların çoğu Sünniliğin Şafiilik mezhebine bağlıdır. Müslümanlıktan sonra diğer önemli din Hristiyanlıktır.[4]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]
Cibuti kuzeydoğu Afrika'da Umman Denizi'ne bağlı Aden Körfezi ve Kızıldeniz kıyısında bulunur. Ülkenin 314 kilometre kıyısı bulunmakla birlikte 113 kilometre Eritre ile, 337 kilometre Etiyopya ile ve 58 kilometre Somali ile (toplam 506 kilometre) sınırı vardır.Cibuti Büyük Rift Vadisi üzerinde yer alır.
Cibuti'nin, 23.200 km² gibi küçük bir yüz ölçümüne sâhip olmasına rağmen, üç farklı fizikî yapısı mevcuttur. Kıyı bölgesi ile yüksek yayla bölgesini en yüksek noktası 1500 m'yi bulan dağlık bölge ayırmaktadır. Yayla bölgesi yer yer derin vâdilerle bölünmüş vaziyettedir. Irmakların mevcut olmadığı Cibuti'de bir çöküntü sonucu meydana geldiği anlaşılan Hanle Ovasında mevcut iki göl vardır. Alalı ve Assal ismindeki göller tuz gölü olup, bunlardan Assal deniz seviyesinden 150 metre aşağıdadır.
Sıcak ve kurak bir iklime sâhip olan Cibuti'de senelik sıcaklık ortalaması 32 °C civârındadır. Yağış dağlık bölgelerde kıyı bölgesine nazaran biraz daha fazladır. Yıllık yağış ortalaması kıyı şeridinde 130 mm iken, dağlık bölgelerde 500 mm. civârındadır.
Bitki örtüsü çok cılızdır. Yer yer görülen fundalıklar ve otlaklar hâricinde dağlık bölgelerde az da olsa zayıf ormanlara rastlanır. Tuz göllerindeki tuz ülkenin sâhip olduğu en önemli kaynaktır. Tatlı su gölleri ve dereleri bulunmayan ülke başka hiçbir tabiî kaynağa sâhip değildir.
Bölge ve İller
[değiştir | kaynağı değiştir]
Cibuti 5 bölge, 1 şehir ve 11 ilden oluşmuştur.
Bölge ve şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ali Sabieh Bölgesi (District d'Ali Sabieh)
- Arta Bölgesi (District d'Arta)
- Dikhil Bölgesi (District de Dikhil)
- Cibuti şehri (Ville de Djibouti)
- Obock Bölgesi (District d'Obock)
- Tadjourah Bölgesi (District de Tadjourah)[4]
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Cibuti devletinin şu anki stratejisi sahip olduğu iyi jeostratejik konumundan faydalanmaktır. Ülkenin Bab'el Mandeb Boğaza açılımı ve istikrarlı oluşu başlıca avantajlarıdır. Özgürlüğünü ilan ettiğinden beri Cibuti, Fransa'nın dünyadaki en büyük askeri üssünü (yaklaşık 3000 asker) ve 2002'den beri de çok önemli bir Amerikan askeri üssünü barındırmaktadır. Devlet bu üslerden sırasıyla yıllık 30 milyon avro ve 30 milyon dolar gelir elde etmektedir. Devlet bu gelirlerin hemen hemen tamamını ülkenin en önemli gelir kaynağı olan limanın geliştirilmesine yönelik projeler için kullanmaktadır.
Cibuti limanı 1892'den beri faaliyet göstermektedir. Liman, 1998 yılında patlayan Etiyopya ile Eritre arasındaki savaş sırasında büyük değişim yaşadı. Eritre bağımsızlığını kazandıktan sonra Etiyopya kıyısız bir ülkeye dönüşmüş ve Assab Limanını kullanmaktaydı. Bu iki ülke arasında savaş patlayınca Etiyopya tüm alışverişini Cibuti Limanı üzerinden gerçekleştirmeye mecburdu. Ayrıca Birleşik Arap Emirleri ve Dubai Ports World (DPW) tan gelen büyük yatırımlar limanın geliştirmesinde büyük rol oynamıştır. Dubai Ports World(dünyanın 3. en büyük liman işletmecisi) 2000 yılından beri limanı yönetmektedir.
Ülke, Dorale'de daha gelişmiş ve 3. kuşak gemileri karşılayabilen yeni bir limanın inşaatını tamamlamıştır. Dorale limanı ayrıca 400 Milyon dolarlık yatırımla yapılan 20 hektarlık büyük bir serbest bölgesi içermektedir.USAID, Afrika' ya gönderilecek gıda yardımını bu bölgede depolamaktadır. 2006 yılında hizmete giren petrol terminali ise 153 milyon dolara mal olmuştur.
Ülkenin en önemli iş ortağı Fransa'dır, fakat Çin de diğer Afrika ülkelerine olduğu gibi Cibuti'ye büyük ilgi göstermektedir. Nisan 2008'de Cumhurbaşkanı İsmail Omar Geulleh Başkent Cibuti'den 15 km uzaklıkta bulunan Moucha Adalarında kumarhane ve lüks oteller inşa etmek isteyen Çin projesini açıklamıştır. Turizm bu ülkede hala az gelişmiştir.
Kültür
[değiştir | kaynağı değiştir]Cibutililerin giydiği kıyafetler bölgenin sıcak ve kurak iklimini yansıtır. Batılı giyim tarzı olan kot pantolon ve t-shirt yerine erkekler genellikle beli saran sarong benzeri macawiis giyerler.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Resimler
[değiştir | kaynağı değiştir]-
-
-
-
-
Bir Avrupa mahallesi. -
Cibuti şehrinde bir okul.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d "Djibouti". International Monetary Fund. 11 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
- ^ Selima., Jāhāna (2015). Human Development Report 2015 (PDF). Human Development Report. United Nations Development Programme. s. 232. ISBN 9789211263985. OCLC 936070939. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Mayıs 2020.
- ^ "Human Development Report 2019" (İngilizce). United Nations Development Programme. 10 Aralık 2019. 9 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2019.
- ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 27 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2007.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
|
Vikisözlük'te tanımlar |
|
Commons'ta dosyalar |
Yönetim
[değiştir | kaynağı değiştir]- (Fransızca) Resmî site
Genel
[değiştir | kaynağı değiştir]- BBC News - Cibuti Ülke Profili12 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- CIA World Factbook - Cibuti2 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Hint Okyanusu Newsletter - Cibuti18 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- - Cibuti fotoğrafları
Hint Okyanusu'na kıyısı olan ülkeler ve bölgeler | ||
|---|---|---|
| Afrika |
|  |
| Asya |
| |
| Diğer | ||
| Üye Ülkeler |  | |
|---|---|---|
| Gözlemci Ülkeler | ||
| Aday Ülkeler | ||
| Diplomasi | ||
