Günindi, Kağızman
| Günindi | |
|---|---|
 | |
 Kars'ın konumu | |
  Günindi Günindi'nin Kars'taki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Kars |
| İlçe | Kağızman |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[2] İhtiyar heyeti[2] |
| Rakım | 1.521 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 1.357 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0474 |
| İl plaka kodu | 36 |
| Posta kodu | 36700 |
Günindi, Kars ilinin Kağızman ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Günindi köyünün eski adı Kers'tir. Nitekim 1835 tarihli Osmanlı nüfus defteri ile 1886 tarihli Rus nüfus sayımında "Kers" (Керсъ) şeklinde geçer.[3][4]
Kers köyü, 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterindeki kayda göre, Kars sancağının Kağızman kazasına bağlıydı. Askere alma ve vergi belirleme amacıyla yapılan söz konusu tespitte sadece erkek nüfus kaydedilmiştir. Buna göre köydeki 41 hanede 97 Hristiyan erkek bulunuyordu. Köyün toplam nüfusunun ise, erkek sayısının yaklaşık iki katı kadar olduğu söylenebilir.[5]
Kers köyü, 1886 yılındaKağızman sancağının Kağızman kazasına (uçastok) bağlı Kars (Kers) nahiyesinin 10 köyünden biriydi. Köydeki 62 hanede, 301'i erkek ve 244'ü kadın olmak üzere, 545 kişi yaşıyordu. Bu nüfusun tamamı Ermenilerden oluşuyordu. Kars nahiyesi (Карсскій маркяз), Kers köyünün dışında, Agdam (Агдамъ, Demurçi (Демурчи), Karabag (Карабагъ), Keşiş-kran (Кешиш-Кранъ), Kızıl-öküz (Кизил-Окюзъ), Oymanli (Ойманлы), Rezvan (Резванъ), Saksan (Саксанъ) ve Har (Харъ) köylerini kapsıyordu.[6] Rus idaresi sırasında köyün nüfusu 1896'da 742 kişiye, 1906'da da 841 kişiye yükselmişti.[7]
Kers köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Kers" (كرس) şeklinde geçer. Bu tarihte bu yerleşim merkezi, Kars vilayetinin Kağızman kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[8] 1940 genel nüfus sayımında da "Kers" biçiminde yazılmış olan köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 619 kişiden oluşuyordu.[9] Kers Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında Günindi olarak değiştirilmiştir.[10] 1965 yılında Günindi köyünde 986 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 210 kişi okuma yazma biliyordu. Bu sırada Günindi köyünün eski adı "Rizvan-Kers" şeklinde kaydedilmiştir.[11] Eskiden ayrı bir köy olan Rızvan'ın Kers köyüne bağlanmış olduğu bu kayıttan da anlaşılmaktadır.
Köyün eski adı 1902 ve 1928 yılı kayıtlarında Kers olarak geçmektedir. Bu köyün kuzeyinde bulunan kale kalıntısı büyük olasılıkla tarihi Artagers (Bizans kaynaklarında Artogerassa) kalesidir. Pavstos Buzand tarihine göre 367 yılında İran ordusu kraliçe Parantsem ile küçük oğlu Bab'ı burada kuşattı.[12]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köy, Kars il merkezine 89 km, Kağızman ilçe merkezine 20 km uzaklıktadır.[13]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]Köyde 1886 yılında 545 Ermeni yaşamaktayken köyün bir mezrası olan Rızvan'da 30 Kürt yaşamaktaydı.[14]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2023 | 1.357[15] |
| 2022 | 1.404[15] |
| 2021 | 1.429[15] |
| 2020 | 1.484[15] |
| 2019 | 1.662[15] |
| 2018 | 1.691[15] |
| 2017 | 1.521[15] |
| 2016 | 1.554[15] |
| 2015 | 1.663[15] |
| 2014 | 1.757[15] |
| 2013 | 1.736[15] |
| 2012 | 1.740[15] |
| 2011 | 1.738[15] |
| 2010 | 1.762[15] |
| 2009 | 1.724[15] |
| 2008 | 1.710[15] |
| 2007 | 1.511[15] |
| 2000 | 1.700[16] |
| 1990 | 1.597[17] |
| 1985 | 1.531[18] |
| 1886 | 545[14] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Gunindi, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 7 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ Ersin Doğantekin, "1251/1835 Tarihli Nüfus Defterine Göre Kağızman Nüfusu", Geçmişten Geleceğe Her Yönüyle Kağızman Sempozyumu, Ankara, 2012
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı": 546)". 29 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2025.
- ^ Ersin Doğantekin, "1251/1835 Tarihli Nüfus Defterine Göre Kağızman Nüfusu", Geçmişten Geleceğe Her Yönüyle Kağızman Sempozyumu, Ankara, 2012
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı": 543-552)". 29 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2025.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 116, ISBN 9786052100271.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 768.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1940). "1940 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). tuik.gov.tr. 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Temmuz 2022.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 698". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1965). "1965 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). tuik.gov.tr. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Ağustos 2022.
- ^ Nişanyan, Sevan. "Index-Anatolicus: Türkiye yerleşim birimleri envanteri". nisanyanmap.com. 7 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2020.
- ^ "Günindi Köyü". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2020.
- ^ a b "КАГЫЗМАНСКИЙ УЧАСТОК (1886 г.)" (Rusça). ethno-kavkaz.narod.ru. 18 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;NNisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "İl, ilçe ve bucaklara göre köy nüfusları - 2000". TÜİK. 8 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.