Kummuhu
Kummuhu | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ?-MÖ 708 | |||||||||
 Kummuhu ve diğer Geç Hitit krallıklarının konumlarını gösteren harita. | |||||||||
| Başkent | Kummuhu | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | Luvice | ||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
| Günümüzdeki durumu | Türkiye | ||||||||
Kummuhu, Demir Çağı'nda Fırat'ın yukarısında hüküm süren Geç Hitit krallığı.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Bütün diğer geç Hitit krallıkları gibi Kummuhu da Asurlular ile istikrarsız ilişkiler içerisinde olduğu, MÖ 886 yılında Kummuhu Kralı Katazilu'nun Asurlulara vergi ödediği bilinmektedir. Asurluların, küçük krallıklara vergi karşılığında dış tehditlere karşı koruma sunarak kontrol altında tutma politikası Kummuhu için de uygulanmaktaydı.
Urartular tarafından oluşturulan ittifakta yer alan Kummuhu kralı, Asurlulara karşı ayaklansa da II. Sargon tarafından bastırılır ve başkent Mutalla isimli krala verilir.[1] Ancak bu kral da Urartu ile ittifak yapınca II. Sargon Kummuhu'yu ele geçirir ve halkı Mezopotamya'nın güneyine sürerek yerlerine de Babillileri iskân etmiştir.
Konumu
[değiştir | kaynağı değiştir]Son araştırmalar ışığında bugünkü Adıyaman sınırları içerisinde kalan krallığın Birecik'e kadar uzandığı tespit edilmiştir. Kuzeyinde Melid, güneyinde Karkamış, batısındaysa Gurgum krallıkları bulunmaktaydı. Krallıkla aynı ismi taşıyan başkenti günümüzde Atatürk Barajı'nın altında kalmış olan Samsat Höyük'te yer almaktadır. Burada yürütülen kazılarda Demir Çağı katmanlarının kendisinden sonraki Kommagene başkentinin mimarisi altında tahrip olduğu anlaşılmıştır. Günümüzde Kahramanmaraş Arkeoloji Müzesinde bulunan Pazarcık Steli'nde Gurgum ile Kummuhu arasındaki sınır çizilmektedir.[1]
Krallar
[değiştir | kaynağı değiştir]| Kral | Asurlu hâmisi |
|---|---|
| Katazilu (Hattušili?) | II. Aşurnasirpal (MÖ 884-859) III. Şalmanezer (MÖ 859-824) |
| Kundašpi | III. Şalmanezer (MÖ 859-824) |
| Ušpilulume (Šuppiluliuma) | III. Adad-nirari (MÖ 811-783) IV. Şalmanezer (MÖ 783-773) |
| Hattušili? | ? III. Aşur-Dan (773-755) ? V. Aşur-nirari (MÖ 755-745) |
| Kuštašpi | ? V. Ashur-nirari (MÖ 755-745) III. Tiglat-Pileser (MÖ 745-727) |
| Mutallu (Muvattalli) | II. Sargon (MÖ 722-705) |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Siro-Hitit krallıkları ve şehirleri | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Siro-Hitit krallıkları, Geç Tunç Çağı’nın sonları ile Demir Çağı’nın başlarında (yaklaşık MÖ 1200–700) Anadolu’nun güneyi ile Kuzey Suriye’de ortaya çıkan küçük krallıkları tanımlar.
Bu krallıklar, Hitit İmparatorluğu'nun çöküşünden sonra kurulan yerel beyliklerdir. Hem Hitit (Luvi-Hurrili) hem de Arami-Semitik kültür unsurlarını taşıdıkları için “Siro-Hitit” şeklinde adlandırılırlar. | |||||||||||||||||
| Luvi devletleri |
| | |||||||||||||||
| Arami devletleri |
| ||||||||||||||||