Laphroaig
Laphroaig damıtımevi, (Okunuşu: Lafroyg) bir Islay tek malt (single malt) İskoç viski damıtma tesisidir. Adını Islay Adası'nın güney kıyısında, Port Ellen kasabasının bulunduğu Loch Laphroaig bölgesinden almaktadır.
Damıtım evi ve marka, Osaka, Japonya'daki Suntory Holdings'in bir yan kuruluşu olan Suntory Global Spirits'e aittir ve onun tarafından işletilmektedir.[1]
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]
Adının anlamı kesin olarak bilinmemektedir, ancak yaygın olarak önerilen etimoloji, "lag" (İskoç Galcesi'nde "içi boş" anlamına gelir), "breidd" (Eski İskandinav dilinde "genişlik" anlamına gelir) ve "vík" (Eski İskandinav dilinde "körfez" anlamına gelir) öğelerini içerir ve Laphroaig="Geniş Boş Körfez" anlamını ima eder. Galce formu "Lag Bhròdhaig"'e (Broad körfezi çukuru) benzemektedir.[2]
Laphroaig adı, Islay adasının doğu kıyısındaki bir yer adı olan "Pròaig" ile ilgili olabilir ve yine anlamının "geniş körfez" olduğu öne sürülmektedir.[2]
Suntory web sitesinde "geniş körfezin yanındaki güzel oyuk" olarak açıklanmıştır.[3]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]
1745 yılında, İngiltere ile Fransa arasında yaşanan savaş fırsat bilinerek İskoç klanları ayaklanmıştır. Bu sebeple İskoçya'da büyük bir karışıklık ve kaos ortaya çıkmıştır.[4]
Kaostan kaçmak isteyen Donald klanından Donald ve Alexander Johnston kardeşler Islay adasına hayvancılık yapmak için göç etmişlerdir. Ancak adanın sert iklimi hayvancılığı zorlu hale getirmekte, besin kaynaklarının tükenmesine yol açmaktadır. Bu duruma çözüm bulmak için kardeşler arpa ekimine karar vermişlerdir. Düşünülen çözüm olumlu sonuç vermiş, beklediklerinden çok daha fazla verim elde etmişlerdir. Artık ellerinde ihtiyaçlarından çok fazlası olan arpa kalmaktadır.[4]
Bunun üzerine fazla gelen arpayı değerlenirmek üzere, Laphroaig damıtım evi, 1815 yılında Donald ve Alexander Johnston tarafından kurulmuştur.[5] Laphroaig'i kuran Johnston'lar Donald Klanı'ndandır ve klanın Ardnamurchan'ın MacIain şubesinden olmaları muhtemeldir. Aile, adını İngilizce olarak Johnston olarak seçmiştir. Johnston ailesinin damıtım evi işleten son üyesi, Sandy Johnston'un yeğeni Ian Hunter'dı (firma adına ürün çıkrmaktadır); 1954'te çocuksuz ölen ve damıtım evini yöneticilerinden biri olan Bessie Williamson'a bırakan kişidir. Bu yolla İskoçya tarihinde ilk defa bir kadın damıtımevi yöneticiliğine gelmiştir.[6]
Damıtım evi 1960'larda İskoç bir damıtım evi olan Long John International'a satıldı.[7] 1973 yılında Long John International ve damıtım evi Whitbread tarafından satın alındı.[7] 1989 yılında damıtım evi Whitbread tarafından satılarak Allied Domecq'in bir parçası haline getirildi.[8] Marka daha sonra 2005 yılında Fortune Brands tarafından satın alındı ve Allied Domecq'in devralınması için yasal onay almak üzere Pernod Ricard tarafından elden çıkarılan markalardan biri oldu. Fortune Brands daha sonra 2011 yılında ticari ürün gruplarını bölerek alkollü içecek işletmesini Beam Inc. olarak kurdu. Beam, Nisan 2014'te Suntory Holdings tarafından satın alındı.[9]
Laphroaig, 1994 yılında, Rothesay Dükü'nün daveti üzerine Prens Charles'ın (şu anda Kraldır) içki damıtım evine yaptığı bir ziyaret sırasında bizzat verilen "The Royal Warrant of the Prince of Wales" ünvanını taşıyan tek viski olmuştur. Charles, 15 yaşında Prens olmuştur ve Kral Charles en sevdiği viskinin, 15 yaşındaki (yıllık) Laphroaig olduğunu belitmiştir.[10]
Laphroaig damıtım evi, 2015 yılında 200. yılını kutlamıştır. 200. yılına has,
- Laphroaig - 200th Anniversary 15 year old Whisky[11]
- Laphroaig - 200th Anniversary 10 year old Whisky[12]
ürünlerini sınırlı sayıda satışa sunmuştur.
Ürünler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Firmanın, her biri gerçek bir Islay tadı için tutku ve turba ile yapılmış ikonik tek malt İskoç viskileri aşağıda gösterildiği gibi 14 ekspresyondan (üründen) oluşmaktadır.[13] Hem aged, hem de No Age Statement (NAS) ürünleri bulunmaktadır.
- Elements 1.0
- 10 YO Cask Strength - Batch 16
- Select
- Lore
- 10 Year Old
- Quarter Cask
- 10 Year Old Sherry Oak Finish
- 25 YO Cask Strength Whisky - 2021 Edition
- 25 YO Cask Strength Whisky - 2023 Edition
- Elements 2.0
- Ian Hunter Book 4: Malt Master
- Ian Hunter Book 5: Enduring Spirit
- 10 Year Old Cask Strength Batch 12
- 10 YO Cask Strength - Batch 13
Tadım notları
[değiştir | kaynağı değiştir]
Laphroaig kendisini "tüm İskoç viskileri arasında en zengin aromaya sahip olanı" olarak adlandırıyor ve 15 yıllık olgunlaştırılmış çeşidi olmasına rağmen (27, 30, 36 ve 40 yıllıklar, nadir ve pahalıdır[14]) en sık 10 yıllık olarak olgunlaştırılmakta ve pazara sunulmaktadır. 18 yıllık modeli 2015'in sonlarında durdurulmuştur.[15]
Viski turbamsı/dumanlı bir tada sahiptir. Arpalarının yaklaşık %10'u Islay'deki yerlerden elle kesilmiş turba kullanılarak sahada maltlanmaktadır.
Firma Laphroaig 10 YO için "Ya aşık olursunuz ya da nefret edersiniz" sloganını kullanmıştır.[16]
Laphroaig Quarter Fıçısı 2004 yılında piyasaya sürüldü. Bu ifade
a) eski burbon fıçılarda yaşlandırılır,
b) daha küçük fıçılarda tamamlanır,
anlamına gelmektedir.[17]
Kullanılan fıçıların daha küçük olması nedeniyle, meşe yüzeye teması standart fıçılara göre %30 daha fazladır. Şirket bunun etkisini "yumuşak ve kadifemsi bir bitiş yaratmak" olarak tanımlamaktadır.[18]
Quarter (Çeyrek) Fıçı %48 hacimsel alkol oranı (bir fıçıdan 96 adet) şişelenmektedir. Firmanın sancak gemisi sayılan 10 yıllık modeli ise yerel pazarlara bağlı olarak %40 veya %43 hacimsel alkol oranı ile şişelenmektedir.[18]
Ödüller ve ünvanlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Laphroaig 10 Years Old ürünü aşağıdaki ödülleri kazanmıştır:
- San Francisco World Spirits Competition. DOUBLE GOLD 2022.
- International Wine & Spirits Competition. GOLD 2021.
- San Francisco World Spirits Competition. GOLD 2020.[19]
Damıtım evi aşağıdaki ünvanı almıştır:
Laphroaig'in Dostları
[değiştir | kaynağı değiştir]1994 yılında, üyelerine Islay adasındaki Laphroaig arazisinin kişi başına 1 metrekareye (930cm²) kadar ömür boyu kira hakkı verilen "Laphroaig Dostları Kulübü" kurulmuştur. Kira bedeli, konukların tesisi ziyaret etmesiyle kazanılan Laphroaig Drahmisi'dir (Bir tür puan sistemi).[20][21]
Ziyaretçi merkezi
[değiştir | kaynağı değiştir]Günümüzde Laphroaig damıtım evi ziyaretçilere açıktır ve viskinin nasıl yapıldığını görmenize olanak tanıyan çeşitli turlar mevcuttur. Ayrıca tesis bünyesindeki tadım odasında farklı Laphroaig viskilerinden bazılarını tadabilirsiniz. Kendinizi gerçekten maceraperest hissediyorsanız turba kesme turuna bile kayıt olabilirsiniz.[22]
Yöneticiler
[değiştir | kaynağı değiştir]- James A. McLennan 1919 (Bowmore içki fabrikasının eski yöneticisi)[23]
- Edward Shaw 1928-32 (daha sonra Glenburgie içki fabrikasının müdürü)[24]
- John MacDougall 1970-74 (sonradan Tormore içki fabrikasının müdürü)[25]
- Dennis Nicol 1974-80
- Murdo Reed 1980-87 (sonradan Tormore içki fabrikasının yöneticisi)
- Colin Ross 1987 -89 (Ben Nevis içki fabrikasının eski müdürü)[26]
- Iain Henderson 1989-2002
- Robin Sheilds 2003-2005
- John Campbell 2006-2021
- Barry MacAffer 2021- Günümüz[27]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Our Corporate Brands | Suntory Global Spirits". www.suntoryglobalspirits.com (İngilizce). 1 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ a b "The Renowned Laphroaig Whisky Distillery | Laphroaig". www.laphroaig.com (İngilizce). 28 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ "Suntory | Brands | Laphroaig". Suntory. 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ a b "Laphroaig: Bir Damıtımevinin Sıradışı Tarihi". viskigurme.com. 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ "Heritage of Laphroaig Whisky | Laphroaig". www.laphroaig.com (İngilizce). 28 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ "D Johnston & Company | Scotch Whisky". scotchwhisky.com (İngilizce). 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ a b An Uncommon Brewer, the Story of Whitbread. Berry Ritchie (İngilizce). James & James. 1992. s. 132.
- ^ "COMPANY NEWS; Allied-Lyons Is Buying Whitbread Liquor Unit". Ajans Press. The New York Times. 23 Aralık 1989. 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ "About Us | Suntory Global Spirits". www.suntoryglobalspirits.com (İngilizce). 2 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ The Illustrated London News (İngilizce). Illustrated London News & Sketch Limited. 1997. 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ "Laphroaig 15-year-old - Ratings and reviews - Whiskybase". Whiskybase.com (İngilizce). 19 Eylül 2019. 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ "Laphroaig - 200th Anniversary 10 year old Whisky". www.htfw.com (İngilizce). 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ "Laphroaig's Islay Single Malt Scotch Whiskies | Laphroaig". www.laphroaig.com (İngilizce). 24 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ "THE WALL COLLECTION: PEAT EDITION | Laphroaig". www.laphroaig.com (İngilizce). 28 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ Rothbaum, Noah. "How to Survive a Single-Malt Drought". WSJ (İngilizce). 13 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ Mercan, Baris (1 Ocak 2020). "Laphroaig 10 Tadım Notları". veViski (İngilizce). 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ Roskrow, Dominic; Smith, Gavin D.; Diebel, Juergen; Kergommeaux, Davin de (20 Ağustos 2012). Whiskey Opus: The World's Greatest Distilleries and Their Whiskey (İngilizce). Penguin. ISBN 978-1-4654-0517-3. 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ a b "How to Make Whisky: Step-by-Step Guide | Laphroaig". www.laphroaig.com (İngilizce). 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ "Buy 10 Year Old Single Malt Scotch Whisky | Laphroig". www.laphroaig.com (İngilizce). 11 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ "Friends of Laphroaig | Exclusive Whisky Benefits | Laphroaig". www.laphroaig.com (İngilizce). 9 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ "Friends of Laphroaig FAQs | Laphroaig". www.laphroaig.com (İngilizce). 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ "Master of Malt: Laphroaig whisky". 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ "Register | British Newspaper Archive". www.britishnewspaperarchive.co.uk. 21 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ "Register | British Newspaper Archive". www.britishnewspaperarchive.co.uk. 21 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ "Register | British Newspaper Archive". www.britishnewspaperarchive.co.uk. 21 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ "Register | British Newspaper Archive". www.britishnewspaperarchive.co.uk. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ "The Dedicated Team Behind Laphroaig's whisky production team". www.laphroaig.com (İngilizce). 28 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.