Meyve brendisi
Meyve brendisi veya Meyve içkisi[1], yenilebilir meyvelerin püresi, suyu, şarabı veya kalıntılarından üretilen damıtılmış bir içecektir. Terim, dünya çapında üretilen geniş bir içki sınıfını kapsar ve genellikle üzümlerden yapılan içecekleri hariç tutar; bunlara sade brendi (şaraptan damıtılarak yapıldığında) veya posa brendisi (doğrudan üzüm posasından yapıldığında) denir. Elma, armut, kayısı, erik ve vişne en yaygın kullanılan meyvelerdir.
Tanım
[değiştir | kaynağı değiştir]
Amerika Birleşik Devletleri'ndeki yasal bir tanıma göre, "meyve brendisi" "sadece bütün, sağlam, olgun meyvenin fermente edilmiş suyundan veya püresinden ya da standart üzüm, narenciye veya diğer meyve şaraplarından, bu tür suyun veya şarabın posasının ağırlıkça %20'sinden veya bu tür şarabın tortusunun hacimce %30'undan veya her ikisinden fazla eklenmeden" damıtılır.[2][3]
Avrupa Birliği'nde, meyve içkileri "meyve brendisi" olarak etiketlenemez; bunun yerine, yasal İngilizce adı, "etli meyvenin veya bu tür meyvelerin, meyvelerin veya sebzelerin, çekirdekli veya çekirdeksiz şırasının alkollü fermantasyonu ve damıtılmasıyla münhasıran üretilen" meyve içkisidir.[4] Birçok Avrupa meyve içkisinin korunan bir menşe adı vardır ve "meyve içkisi" ("kayısı içkisi" vb.) yerine ilgili korunan adlarıyla etiketlenirler. Elma şarabı içkisi ve armut şarabı içkisi (elma şarabından veya armut şarabından damıtılan meyve içkisi) ayrı bir yasal kategori oluşturur. Bazı meyve içkileri, menşei ülkesine bakılmaksızın kirsch (vişne içkisi) veya slivovitz (erik içkisi) gibi alternatif adlarla etiketlenebilir.[1] Elma Şarabı Brendisi, A.B. yasasında, geleneksel elma şarabı çeşitlerinin fermente edilmesiyle yapılan elma şarabından damıtılan, İngiltere'de üretilen belirgin bir fıçıda olgunlaştırılmış ürün olarak tanımlanır.[5] Bu, Birleşik Krallık'ta Coğrafi İşaret (GI) olarak özel olarak korunan "Somerset Cider Brandy"yi içerir.[6] Genellikle %42 ABV'de satılır.
İngiliz kullanımında, "meyve brendisi", damıtılmış bir içecekte bütün meyvelerin, meyve suyunun veya tatlandırıcının maserasyonuyla elde edilen likörleri de ifade edebilir ve bu tür likörler Avrupa Birliği'nin her yerinde yasal olarak "vişne brendisi", " kayısı brendisi " vb. olarak etiketlenir.[1] Bu tür içecekler, kordiallere benzer şekilde ve kokteyllerde ve keklerde bir bileşen olarak kullanılır. Damıtma yoluyla elde edilen meyve içkileri genellikle Fransızca eau de vie terimiyle anılır.[7]
Meyveli içki genellikle %40 ila %45 ABV (80 ila 90 proof) içerir. Genellikle renksizdir. Meyveli içki genellikle soğuk veya buzlu olarak içilir, ancak bazen karıştırılır.
Çeşitleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Yukarıdakilerden bazılarını da içeren, Avrupa Birliği'nde Almanya, Fransa, İtalya, Portekiz, Lüksemburg, Avusturya, Macaristan, Slovakya, Bulgaristan, Romanya ve İspanya'dan korumalı menşe adlarıyla kayıtlı yaklaşık 80 farklı[8] meyve içkisi türü bulunmaktadır. Bu meyve içkilerinin çoğu, menşe bölgelerine ve temel bileşenlerine göre isimlendirilir. Örneğin: Schwarzwälder Kirschwasser (Kara Orman'ın vişnesi), Framboise d'Alsace (Alsace'ın ahududusu), Aprikot dell'Alto Adige (Güney Tirol'ün kayısısı), vb. Bunlar genellikle genel meyve içkilerinden daha sıkı bir şekilde düzenlenir: menşe bölgelerini sınırlamanın yanı sıra, kısıtlamalar meyve çeşitlerini, ezme ve fermente etme teknolojisini, damıtma aparatını, fıçıda olgunlaştırmayı vb. içerebilir.[1]
Daha iyi bilinen meyve içkileri arasında şunlar yer alır:
- Applejack, sert elma şarabının damıtılmasıyla yapılan bir Amerikan elma içkisidir. Bir zamanlar fraksiyonel dondurma ile yapılırdı, bu da onu uygun bir brendi olmaktan çıkarırdı.[9]
- Brinjevec, ardıç meyvelerinin öğütülmesi ve fermente edilmesiyle elde edilen bir Sloven içkisidir.[10]
- Buchu, Agathosma türlerinden elde edilen özlerle tatlandırılmış bir Güney Afrika içkisidir.[11]
- Kalvados, Fransa'nın Aşağı Normandiya bölgesinden gelen bir elma içkisidir.[12]
- Coconut brandy aslında palmiye çiçeklerinin özünden yapılır.[13]
- Çaça, Gürcistan’da geleneksel olarak üzümden üretilen saf ve alkol derecesi yüksek brendi.[14]
- Damassine brendisi, İsviçre'nin Jura Dağları'ndaki Damassinier ağacının meyvesinden yapılır.[15][16]
- Eau de vie, renksiz meyve içkisi için kullanılan bir Fransızca terimidir. Bu terim, Armagnac ve Konyak dışındaki üzüm bazlı brendi için de kullanılır.[17]
- Himbeergeist, çoğunlukla Almanya ve Fransa'nın Alsace bölgesinde, nötr içkide maserasyon yapılmış meyvenin infüzyonu olarak üretilen ve daha sonra damıtılan ahududu bazlı bir içkidir. Gerçek bir meyve brendisi olmasa da (doğru adı Geist'tir), genellikle bir Schnaps biçimi olarak anılır.[18]
- Kirschwasser, vişneden yapılan bir meyve içkisidir.[19]
- Kukumakranka, Kukumakranka bitkisinin (Gethyllis) meyvesiyle tatlandırılmış bir Güney Afrika içkisidir.[20]
- Marpha, Himalayalar'ın Mustang bölgesinde üretilen bir Nepal meyve brendisidir.[21][22]
- Obstler, meyve içkisi (Schnaps) için kullanılan bir Almanca kelimedir ve İngilizce'de sıklıkla " Schnapps " olarak adlandırılır.[23]
- Pálenka veya "Pálené", Slovak içkisi için yaygın bir geleneksel tanımlamadır. Slovakya'nın yabani veya yerel meyvelerinden damıtılmalıdır.[24]
- Pálinka, geleneksel bir Macar meyve içkisidir.[19] Sadece erik, kayısı, şeftali, mürver, armut, elma veya kiraz gibi Macaristan'a özgü meyvelerle yapılabilir.[25]
- Poire Williams, Bartlett armut olarak da bilinen Williams armutundan yapılır.[26]
- Rakia, Arnavutluk, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Hırvatistan, Kuzey Makedonya, Karadağ ve Sırbistan'da üretilen bir tür meyveli içkidir: erik, elma, ayva, armut, kayısı, kiraz, dut veya üzümden yapılabilir.[27]
- Slivovitz, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Hırvatistan, Çekya, Makedonya, Polonya, Sırbistan, Slovakya ve Slovenya'da üretilen saman renginden sarıya çalan bir erik içkisidir.[28]
- Somerset Cider Brandy, kökeni 1678'e dayanan ve 2011 yılında Avrupa'da koruma statüsü elde eden bir elma brendisidir.[29]
- Țuică, horincă veya turţ olarak da bilinir, açık bir Rumen erik içkisidir. Genellikle elma, armut, kayısı, dut, şeftali, ayva veya bunların karışımlarından damıtılan diğer Rumen meyve içkileri, halk arasında Rachiu olarak bilinir.[30]
Sağlık sorunları
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaçak içki
[değiştir | kaynağı değiştir]Her ne kadar metanol tahıl nişastalarından şekerlerin fermantasyonu ile toksik miktarlarda üretilmese de[31] meyve içkilerinde önemli bir yer tutar.[32] Ancak modern zamanlarda, moleküler bir elek emilimi ile metanolün indirgenmesi üretim için pratik bir yöntemdir.[33]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Regulation (EC) No 110/2008 of the European Parliament and of the Council of 15 January 2008 (İngilizce), 17 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi15 Şubat 2025
- ^ "Standards of Identity for Distilled Spirits, Title 27 Code of Federal Regulations, Pt. 5.22" (PDF). 14 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Şubat 2025.
- ^ Hui, Y. H.; Evranuz, E. Özgül (17 Mayıs 2012). Handbook of Plant-Based Fermented Food and Beverage Technology, Second Edition (İngilizce). CRC Press. ISBN 978-1-4398-4904-0.
- ^ While this category legally includes vegetable spirits, the latter, too, must be labeled truthfully according to mash ingredients. For example: "vegetable spirit" or "carrot spirit", etc.
- ^ "Somerset Cider Brandy Technical File" (PDF). 9 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Şubat 2025.
- ^ "Somerset Cider Brandy and Burrow Hill Cider". Somerset Cider Brandy Company & Burrow Hill Cider (İngilizce). 28 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2025.
- ^ "Fruit brandy recipes". BBC Food (İngilizce). 22 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2025.
- ^ See 70 items at "9. Fruit spirit" and 10 items at "10. Cider spirit and perry spirit" in Annex III.
- ^ Black, Rachel (14 Ekim 2010). Alcohol in Popular Culture: An Encyclopedia: An Encyclopedia (İngilizce). ABC-CLIO. ISBN 978-0-313-38049-5.
- ^ d.o.o., Agila. "Kraševka - Domača trgovina". www.krasevka.si (İngilizce). 11 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2025.
- ^ Wondrich, David WondrichDavid; Rothbaum, Noah RothbaumNoah (21 Ekim 2021), buchu brandy and buchu gin (İngilizce), Oxford University Press, doi:10.1093/acref/9780199311132.001.0001/acref-9780199311132-e-109418 Şubat 2025
- ^ "100% Poire - Comte Louis de Lauriston". www.calvados-lauriston.com. 24 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2025.
- ^ United States Patent and Trademark Office reg. no. 3142223
- ^ "A Drink to Last One Thousand Years". ip-advantage (İngilizce). 20 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2025.
- ^ "Damassine AOP | Jura Tourism (CH) | Regional products". Jura & Trois Lacs (İngilizce). 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2025.
- ^ "Regulation - 110/2008 - EN - EUR-Lex". eur-lex.europa.eu (İngilizce). 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2025.
- ^ Regulation (EU) No 110/2008 of 15 January 2008 on the definition, description, presentation, labelling and the protection of geographical indications of spirit drinks and repealing Council Regulation (EEC) No 1576/89 §16, §17 (İngilizce), 6 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi18 Şubat 2025
- ^ "EUR-Lex - 02019R0787-20210525 - EN - EUR-Lex". eur-lex.europa.eu (İngilizce). 16 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2025.
- ^ a b "Brandy | Description, History, & Facts | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 18 Ocak 2025. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2025.
- ^ "Kukumakranka - Arca del Gusto". Slow Food Foundation (İngilizce). 22 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2025.
- ^ "The art of making—and drinking—Marpha brandy". kathmandupost.com (İngilizce). 20 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2025.
- ^ annapurnapost.com@gmail.com. "यसरी बन्छ मुस्ताङको 'मार्फा ब्रान्डी'". यसरी बन्छ मुस्ताङको 'मार्फा ब्रान्डी' (İngilizce). 20 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2025.
- ^ "Obstler schnapps". Destillerie Farthofer (İngilizce). 13 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2025.
- ^ "PÁLENKA - Translation in English - bab.la". en.bab.la (İngilizce). 7 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2025.
- ^ E.U. regulations of spirit drinks, 110/2008, M(b), (İngilizce)18 Şubat 2025
- ^ The Oxford Companion to Spirits and Cocktails (İngilizce), Oxford University Press, 21 Ekim 2021, doi:10.1093/acref/9780199311132.001.0001, 31 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi18 Şubat 2025
- ^ R., Ivan (23 Ocak 2016). "Rakia – Everything you wanted to know about this drink". Slavorum (İngilizce). 20 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2025.
- ^ "Feeding America: the Historic American Cookbook Project". d.lib.msu.edu. 22 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2025.
- ^ Morris, Steven (15 Eylül 2011). "Victory for Somerset as cider brandy wins protected status". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 28 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2025.
- ^ "ORDIN nr. 368 din 13 iunie 2008 pentru aprobarea Normelor privind definirea, descrierea, prezentarea şi etichetarea băuturilor tradiţionale româneşti" (PDF). Ministerul Agriculturii si Dezvoltarii Rurale. 18 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2025.
- ^ StillMaker. "Building a World Class Home Distillation Apparatus - Distillation: Some Basic Considerations". www.moonshine-still.com. 7 Eylül 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2025.
- ^ Blumenthal, Patrik; Steger, Marc C.; Einfalt, Daniel; Rieke-Zapp, Jörg; Quintanilla Bellucci, Andrès; Sommerfeld, Katharina; Schwarz, Steffen; Lachenmeier, Dirk W. (Ocak 2021). "Methanol Mitigation during Manufacturing of Fruit Spirits with Special Consideration of Novel Coffee Cherry Spirits". Molecules (İngilizce). 26 (9): 2585. doi:10.3390/molecules26092585. ISSN 1420-3049. PMC 8125215
. PMID 33925245. 20 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi18 Şubat 2025.
- ^ "Study on Method of Decreasing Methanol in Apple Pomace Spirit". 20 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2025.
