Nakşibendi Ordusu - Vikipedi
İçeriğe atla
Ana menü
Gezinti
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • İçindekiler
  • Rastgele madde
  • Seçkin içerik
  • Yakınımdakiler
Katılım
  • Deneme tahtası
  • Köy çeşmesi
  • Son değişiklikler
  • Dosya yükle
  • Topluluk portalı
  • Wikimedia dükkânı
  • Yardım
  • Özel sayfalar
Vikipedi Özgür Ansiklopedi
Ara
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç

İçindekiler

  • Giriş
  • 1 Tarihçe
  • 2 Odak ve yöntemler
    • 2.1 Medya
  • 3 İdeoloji
    • 3.1 Politika
    • 3.2 Baas Partisi ile İlişkiler
    • 3.3 Diğer isyancı gruplarla ilişkiler
    • 3.4 Finansman
  • 4 Liderlik
  • 5 Amerika Birleşik Devletleri tarafından terörist olarak tanımlananlar
  • 6 Ayrıca bakınız
  • 7 Kaynakça

Nakşibendi Ordusu

  • العربية
  • مصرى
  • Беларуская
  • বাংলা
  • Català
  • کوردی
  • English
  • Español
  • فارسی
  • Suomi
  • Français
  • Português
  • Русский
  • 中文
Bağlantıları değiştir
  • Madde
  • Tartışma
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Araçlar
Eylemler
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Genel
  • Sayfaya bağlantılar
  • İlgili değişiklikler
  • Kalıcı bağlantı
  • Sayfa bilgisi
  • Bu sayfayı kaynak göster
  • Kısaltılmış URL'yi al
  • Karekodu indir
Yazdır/dışa aktar
  • Bir kitap oluştur
  • PDF olarak indir
  • Basılmaya uygun görünüm
Diğer projelerde
  • Vikiveri ögesi
Görünüm
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Nakşibendi Tarikatı Erleri Ordusu
جيش رجال الطريقة النقشبندية
Nakşibendi Ordusu'nun amblemi.
Parantez içindeki metinde Saff Suresi 13. Ayetten "Allah'tan Bir Zafer ve Yakın Bir Fetih." yazmaktadır.
Alttaki metinde "Nakşibendi Tarikatı Erleri Ordusu" yazmaktadır.
Kuruluş30 Aralık 2006 (2006-12-30)-günümüz[1]
Bağlılık Arap Sosyalist Baas Partisi - Irak Bölgesi
Lider(ler)İzzet İbrahim ed-Duri
(2006-2020)
AmaçBaasçı Irak'ın yeniden kurulması
Etkin bölgelerKuzeybatı ve Batı Irak
Sünni Üçgeni
Bağdat Kuşağı
İdeolojiİslamcılık[2][3][4][5]
Baasçılık
Saddamcılık
Arap milliyetçiliği
Panarabizm
Büyüklük1,500 - 5,000 (2011)[6]
Müttefikler Özgür Irak Ordusu (2014'e kadar)
Suudi Arabistan Suudi Arabistan[7][8][9] (iddia edildi)
Rakip(ler)Irak Irak
  • Kürdistan Bölgesel Yönetimi
  • Haşdi Şabi
    • Bedir Örgütü
    • Kataib Hizbullah[10]
 İran
 Suriye (2024'e kadar)
 ABD
Irak ve Şam İslam Devleti[11][12][13]
Çatışma(lar)
  • Irak Savaşı
    • Irak Direnişi
  • Irak İsyanı (2011-2013)
  • Irak İç Savaşı (2013-2017)
    • Kuzey Irak Taarruzu (Haziran 2014)
Terör örgütü olarak tanımlayanlar Irak[14][15]
 ABD
İnternet sitesialnakshabandia.net
Şu madde dizisinin bir parçasıdır:
Baasçılık
Kuruluşlar
Arap Baası1940-1947
Arap Baas Hareketi1940-1947
Baas Partisi1947-1966
Baas Partisi (Irak ağırlıklı hizip)1966-2003
Baas Partisi (Suriye ağırlıklı hizip)1966-2024
Varyantlar
Neo-Baasçılık1966-2024
Saddamcılık1979-2003
Kişiler
  • Zeki el-Arsuzi
  • Mişel Eflak
  • Selahaddin el-Bitar
  • Abdullah Rimavi
  • Vahib el-Ganim
  • Fuad er-Rikabi
  • Salah Cedid
  • Hafız Esad
  • Ahmed Hasan el-Bekir
  • Saddam Hüseyin
  • Beşşar Esad
  • İzzet İbrahim ed-Duri
Edebiyat
  • Diriliş Yolunda
  • Tek Kader için Savaş
Tarih
Baasçı Irak
  • Ramazan Devrimi
  • Kasım 1963 darbesi
  • 17 Temmuz Devrimi
  • Irak-İran Savaşı
  • Körfez Savaşı
  • BM yaptırımları
  • Irak Savaşı
  • Debaasifikasyon
  • Baasçı Suriye
  • Suriye Irak'a Yardım Komitesi
  • 1963 / 1966 darbeleri
  • Düzeltici Hareket
  • Lübnan'a müdahale
  • Suriye'nin Lübnan'ı işgali
  • İç savaş
  • Esad rejiminin çöküşü
Bölgesel kuruluşlar
Bahreyn
  • Irak yanlısı
Cezayir
  • Irak yanlısı
Filistin
  • Irak yanlısı
  • Suriye yanlısı
Irak
  • Irak yanlısı
  • Suriye yanlısı
Kuveyt
  • Irak yanlısı
Libya
  • Irak yanlısı
Lübnan
  • Irak yanlısı
  • Suriye yanlısı
Mısır
  • Irak yanlısı
Moritanya
  • Irak yanlısı
  • Suriye yanlısı
Ürdün
  • Irak yanlısı
  • Suriye yanlısı
Sudan
  • Irak yanlısı
  • Suriye yanlısı
Suriye
  • Irak yanlısı
  • Suriye yanlısı
Tunus
  • Irak yanlısı
  • Suriye yanlısı
Yemen
  • Irak yanlısı
  • Suriye yanlısı
Ayrılan gruplar
Arap Sosyalist Devrimci Baas Partisi1960-1962/63
Sosyalist Lübnan1965-1970
Arap Devrimci İşçi Partisi1966-günümüz
Arap Demokratik Sosyalist Baas Partisi1970-günümüz
Sudan Baas Partisi2002-günümüz
Silahlı gruplar
  • Arap Kurtuluş Cephesi
  • El-Evde
  • El-Ebud Ağı
  • Ceyş Muhammed
  • Retçiler
  • Yılan Partisi
  • Cihat ve Kurtuluş Yüksek Komutanlığı
  • Nakşibendi Ordusu
  • Irak Devrimcileri Genel Askerî Konseyi
  • Özgür Irak Ordusu
İlgili konular
  • Arap milliyetçiliği
  • Arap sosyalizmi
  • Esadcı-Saddamcı çatışması
  • Nâsırcılık
  • Panarabizm
  • g
  • t
  • d

Nakşibendi Tarikatı Erleri Ordusu (Arapça: جيش رجال الطريقة النقشبندية Jaysh Rijāl aṭ-Ṭarīqa an-Naqshabandiya) ya da daha bilinen adıyla Nakşibendi Ordusu, Irak'ta ABD liderliğindeki Koalisyon güçleriyle savaşan bir dizi yeraltı Baasçı militan isyan gruplarından biridir.[16]

Adını Nakşibendi tarikatından almıştır. Nakşibendi Ordusu'nun ideolojisi “İslami ve pan-Arap milliyetçi fikirlerin bir karışımı”[17] ve “Baasçı ve İslamcı siyasi ideallerin etkisi altında” olarak tanımlanmış ve İzzet İbrahim ed-Duri “Nakşibendilerin gizli şeyhi” olarak nitelendirilmiştir.[18]

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Nakşibendi Ordusu'nun ortaya çıkışıyla ilgili kesin detaylar net olmamakla birlikte, grubun 2003 yazında kurulduğu ve Saddam Hüseyin'in ordusunun eski üyeleri, eski Cumhuriyet Muhafızları mensupları, eski Baas Partisi yetkilileri, eski güvenlik ve askeri istihbarat ajanlarından oluştuğu ve Koalisyon güçleriyle savaşıp onları Irak'tan çıkarmayı ve Baas ideolojisi altında eski düzeni geri getirmeyi amaçladığı varsayılmaktadır.[19]

Nakşibendi Ordusu bir grup olarak ancak 2006 yılında ortaya çıkmış olsa da, Nakşibendi Ordusu üyeleri savaşın başlarında, 2003 yılında Bağdat El-Raşid Oteli'ne yapılan saldırı ve 2004 yılında Nakşibendi Ordusu ile bağlantılı bazı Nakşibendi din adamlarının da arasında yer aldığı I. Felluce Muharebesi gibi koalisyon karşıtı eylemlerde yer almışlardı.[20]

Nakşibendi Ordusu ilk olarak Aralık 2006'da Saddam Hüseyin'in idam edilmesinin ardından militan bir grup olarak ortaya çıkmıştır. Grubun asıl odak noktası Irak'taki Nakşibendileri ve Sünni Sufileri radikal Selefi İslamcı isyancı gruplardan ve Irak el-Kaidesi'nin baskısından korumaktı.[20][21]

Nakşibendi Ordusu, 2006'da kuruluşundan 2011'de ABD'nin Irak'tan çekilmesine kadar geçen sürede ABD güçlerine ve askerî üslerine yönelik militan saldırıları planlamış, finanse etmiş ve kolaylaştırmıştır.[22] Nakşibendi Ordusu'nun ABD güçlerine yönelik son saldırısı 3 Kasım 2011'de Teğmen Dustin D. Vincent'ın Kerkük'te Nakşibendi Ordusu'nun keskin nişancı ateşiyle vurularak öldürülmesiyle gerçekleşti. Irak savaşındaki son ABD kayıplarından biri olan Vincent'ın öldürülmesi Nakşibendi Ordusu tarafından videoya kaydedilmiş ve internette yayınlanmıştır.[23][24][25]

25 Nisan 2013 tarihinde Nakşibendi Ordusu'na bağlı isyancılar Bağdat'ın yaklaşık 170 km (106 mil) kuzeyindeki Süleyman Bek kasabasını güvenlik güçleriyle girdikleri şiddetli çatışmaların ardından tamamen ele geçirmiş, ancak bir gün sonra silah ve araçlarla kaçarken kasabanın kontrolünü bırakmışlardır.

Havice çatışmalarının ardından Ninova'daki Nakşibendi Ordusu birlikleri harekete geçmeye başladı ve yeni bir düşük seviyeli Sünni ayaklanmasında potansiyel olarak rol oynayabilecek bir güç olarak ortaya çıktı. Havice çatışmalarının hemen ardından Nakşibendi Ordusu birlikleri Musul'un batısındaki 17 Temmuz bölgesinde bir mahalleyi geçici olarak kontrol altına almayı başardı.[26]

18 Ocak 2014 tarihli Reuters haberine göre Irak Şam İslam Devleti ve Sünni aşiret müttefiklerinin 1 Ocak'ta Felluce'yi ve yakındaki Ramadi kentinin bir kısmını ele geçirmesinin ardından Nakşibendi Ordusu kentte bulunan Sünni isyancı gruplardan biriydi.[2] Nakşibendi Ordusu 2016'dan bu yana herhangi bir saldırı üstlenmedi ve bu da bazılarının grubun bir noktada dağıldığına inanmasına neden oldu.[27]

Odak ve yöntemler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kerkük Vilayeti ve Kuzey Irak'ın diğer bölgelerinde faaliyet gösteren grup, Nakşibendi tarikatına bağlı olan Saddam Hüseyin'in eski yardımcısı İzzet İbrahim ed-Duri ile bağlantılıdır ve eski Baasçıların en büyük militan grubu olduğu düşünülmektedir.[28] Örgüt Kerkük dışında Bağdat, Enbar, Ninova, Diyala ve Selahaddin vilayetlerinde de operasyonlar düzenlemiştir.[20]

Nakşibendi Tarikatı Erleri Ordusu sık sık Amerikan depolarına saldırdıklarını ve Irak hükûmeti ile Amerikan güçlerini havan topları, el yapımı patlayıcılar ve el yapımı füzelerin yanı sıra hafif makineli tüfekler ve keskin nişancı tüfekleriyle pusuya düşürdüklerini gösteren görüntüler çekip internet sitelerinde yayınladı.[20]

Grup ABD kuvvetleriyle doğrudan çatışmaya girmekten kaçınmış, bunun yerine gerilla taktiklerine güvenmiştir. Grubun ana odak noktası iki yönlü bir stratejiydi. İlk aşama savunmaya odaklanmış, grup yumuşak hedeflere saldırırken gücünü ve eğitimini arttırmış ve silahlı muhalefeti genişletmek için diğer gruplarla işbirliği yapmıştır.[20] Her vilayette her biri 7-10 savaşçıdan sorumlu yerel emirler kurulmuştur. Bu emirler de Nakşibendi Tarikatı'nın Büyük Şeyhi olan Emir el-Cihad tarafından yönetiliyordu.[20]

Medya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Grup ayrıca üyeliğini ve etkisini arttırmak için web ve yazılı medyayı da kullanmıştır. Grup internette Koalisyon güçlerine yönelik saldırıları gösteren videolara bağlantı verirken,[29] dergisinde Tasavvufu ve Cihadı anlatan makaleler yayınlayarak ideolojisini tanıtmaya çalışıyor ve bağış talep ediyor.[20]

İdeoloji

[değiştir | kaynağı değiştir]

Nakşibendi Ordusu başlangıçta esas olarak Baas ideolojisi altında eski düzeni geri getirmek isteyen gruplardan oluşuyordu. Nakşibendi Ordusu ağırlıklı olarak Sufi Nakşibendi tarikatına mensup Iraklı Sünnilerden oluşmakta ve 2011 yılında ABD'nin çekilmesine kadar yabancı askerleri Irak'tan çıkarmaya çalışmaktadır. Nakşibendi Ordusu, Saddam'ın eski yardımcısı İzzet İbrahim ed-Duri tarafından yönetildiği ve birçok eski Irak rejimi unsurunu barındırdığı için Baasçılık ve Irak milliyetçiliği ideolojisinin önemli parçaları hâline gelmiştir. Nakşibendi Ordusu sık sık farklı durumlarda farklı ideolojileri vurgulamakta ve bunlara başvurmakta, hedeflerine ulaşmak için hem geleneksel Arap milliyetçiliğine hem de İslami birliğe başvurmaktadır.[30]

Grubun hem Sufizmi uygulaması hem de şiddeti benimsemesi tartışmalıdır ve Sufizm,[20] barışçıl ve nispeten apolitik doğası nedeniyle Saddam Hüseyin'in Baasçı hükümeti altında hoş görülmüştür. Hükümetin Sufizme hoşgörüsü, iktidardaki Baas partisinin bazı üyeleri tarafından benimsenmesiyle bile sonuçlandı.[20] Bununla birlikte, Sufileri koruma arzusuna dayanan köklerine rağmen, grup kendisini Irak'ın Arap ve İslami karakteriyle birlikte birliğini korumak için savaştığını ilan etmiştir. Bu nedenle grup, dini çizginin aksine milliyetçi bir çizgi izliyor olarak görülebilir.[20] Grubun temel arzusu, Nakşibendiliğin Baas Partisi döneminde sahip olduğu pek çok özgürlük nedeniyle eski Baas Partisi'ni yeniden iktidara getirmektir.[20] Bazıları ise grubu, popülerliğini arttırmak için Nakşibendi adını almakla suçladı.[1] Grup Baasçı yönetime doğrudan dönüşün imkansız olduğunu kabul etmekle birlikte, bunun yerine eski Baasçıları gelecekteki milliyetçi bir hükümete hakim olma umuduyla iktidar pozisyonlarına sızdırmaya odaklanıyor.[30] Grup daha sonra kendisini ve daha geniş anlamda Baas partisini, şu anda yetersiz olan ve hizmet sunamayan Şii İslamcı hükûmete teknokrat bir alternatif olarak göstermek istemektedir. Irak'ta kaosu sürdürmek bu planın önemli bir parçası çünkü Nakşibendi Ordusu, grubun daha çekici görünmesini sağlamak için mevcut hükümet altında yaşam standartlarının iyileşmemesini sağlamalıdır.[30]

Grup güçlü bir şekilde Koalisyon karşıtıydı ve Irak'taki Koalisyon güçlerinin hedef alınmasını destekliyordu;[1] askerler, teçhizat ve malzemeler de dâhil olmak üzere Koalisyon güçlerinin Irak'ta herhangi bir zaman veya yerde meşru hedefler olduğuna inanıyordu. Koalisyon güçleriyle birlikte savaşmadıkları sürece Iraklılar geçerli hedefler olarak görülmemektedir. Grup diğer isyancı gruplarla savaşmaya karşıdır ve aynı gündeme bağlı olmaları halinde işbirliği yapacaktır.[20]

Irak Anayasa Partisi'nden İbrahim el-Sumadiye gibi kişiler, Nakşibendi Ordusu'nun ya Şii ağırlıklı bir hükûmetten mağdur olan ya da Uyanış Konseyleri gibi isyanı terk edip El-Kaide'ye karşı savaşmak için Koalisyon güçlerinin safına geçen ve terk edilmiş hisseden Sünniler için giderek daha cazip hale gelmesinden korkuyordu. Güvenlik yetkilileri, Maliki'nin kendilerini orduya almamasından rahatsız olan binlerce Sünni isyancının Nakşibendi Ordusu tarafından devşirildiğini ve istikrara tehdit oluşturacaklarını iddia ediyordu. Irak el-Kaidesi gibi daha köktenci grupların popülaritesi azalırken Nakşibendi Ordusu'nun ayakta kalması ve son birkaç büyük muhalif gruptan biri olarak kalması da buna yardımcı oluyordu.[1] Nakşibendi Ordusu, açıkça Baasçı ya da Arap milliyetçisi sosyalist bir isyan grubundan ziyade Sünnilerin Sünni olabileceği bir alan yaratma fikri nedeniyle Sünniler için cazip geliyordu.[20]

Bir ABD istihbarat görevlisine göre, Nakşibendi Ordusu üyeleri genellikle yerel hükümet içinde saygın kişiler ya da kendi toplulukları içinde etkili kişiler olabiliyor. Bu kişilerin şiddet içeren eylemlerde bulunmaları gerekmez, bu da aralarına karışmalarını sağlar ve Irak mahkemeleri tarafından haklarında tutuklama emri çıkarılmasını zorlaştırır. Nakşibendi Ordusu hücreleri aynı zamanda ailesel bir örgüt olarak da nitelendirilmektedir; üyeler genellikle aynı ailenin bir parçasıdır veya ed-Duri'lerin Şeyh Maksud alt aşiretine bağlıdır, yani en temel düzeyde Nakşibendi Ordusu bir ed-Duri aile şirketidir.[20] Grup ayrıca Saddam Hüseyin döneminde Tikrit'ten çok sayıda Sünni Arap'ın yerleştirildiği Kerkük vilayetinde destek için Sünni Arapların aşiret bağlılıklarına güveniyor.[1]

Politika

[değiştir | kaynağı değiştir]

Nakşibendi Ordusu, Irak'ın işgali sırasında siyasi sürece herhangi bir müdahaleye şiddetle karşı çıktı ve sonra Nuri el-Maliki hükümetini devirmek için çalıştı. Şii ağırlıklı hükûmetin Sünnileri yönetmek için uygun olmadığına inanan grup, hükümetin İran'ın kuklası olduğunu ve Sünnilere zulmettiğini iddia ediyor. Duri 2009 yılında Nakşibendi Ordusu'nun yakında güç kazanacağını ve “Obama'yı müzakerelere davet edeceğini” iddia etti.[20]

Baas Partisi ile İlişkiler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Irak'ın eski bayrağı grup için önemli bir sembol.

Nakşibendi Ordusu, “Yeni Baas Partisi” ile bağlantılıdır. Hem Yeni Baas Partisi'nin hem de Nakşibendi Ordusu'nun pek çok üyesi Saddam Hüseyin döneminde görev yapmış eski subay ve askerlerden oluşmaktadır. ABD'li askeri yetkililer, Nakşibendi Ordusu üyelerinin çoğunun eski Iraklı subaylar olduğuna inanıldığını, bunun da kısmen Nakşibendi Ordusu açıklamalarının sıklıkla askeri terminoloji ile doldurulmasından ve yeni üyelerin düşük seviyeli saldırılar gerçekleştirmeleri, fiziksel tacize maruz kalmaları ve Irak ve Şam İslam Devleti ile bağlantılı olmadıklarından emin olmak için geçmişlerinin kontrol edilmesini içeren 90 günlük bir deneme süresine tabi tutulmalarını içeren yeni üyelere yönelik inceleme prosedürlerinden kaynaklandığını iddia etmektedir.[20]

Yeni Baas Partisi içindeki diğer gruplar Nakşibendi Ordusu ile güçlü bir bağ kurulmasına karşı çıkmaktadır. Yeni Baas Partisi'nin Lideri Muhammed Yunus el-Ahmed ve takipçileri siyasi olarak ed-Duri'nin kanadı ile bölünmüş durumda; Yunus grubu siyasi sürece geri dönmeyi ve partiyi yeniden meşrulaştırmayı hedeflerken ed-Duri ayrı bir Sünni Arap Irak'ı kurulmasını savunuyor. Bazı Yeni Baas Partisi üyeleri, partinin siyasi çabaları gölgede bırakan militan bir harekete dönüşmesi nedeniyle Nakşibendi Ordusuna katılmaya karşı çıktı.[20]

Diğer isyancı gruplarla ilişkiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Nakşibendi Ordusu, Koalisyon güçlerine karşı savaşmak için isyancı grupların birleşmesi çağrısında bulunmuş ve karşılığında Koalisyon karşıtı birçok grupla çalışmıştır. Nakşibendi Ordusu sıklıkla Ensar el-Sünne, Irak İslam Ordusu, 1920 Devrim Tugayı ve Irak İslam Devleti gibi diğer gruplara para, silah, bilgi ve güvenli ev sağlamaktadır. Nakşibendi Ordusu da sık sık bu grupların kamusal yüzü olarak hareket etmekte, diğer isyancı gruplar Nakşibendi Ordusu'na internette ve televizyonda yayınlanmak üzere saldırıların video kasetlerini vermektedir. Her ne kadar başlangıçta El-Kaide gibi Sünni köktendinci gruplara karşı bir tepki olarak kurulmuş olsa da, Nakşibendi Ordusu ile Irak el-Kaidesi'ne de dâhil olmak üzere bu tür gruplar arasında bir işbirliği örneği olmuştur.[20]

Sufi ve Selefi El-Kaide üyeleri 2004 yılında Felluce Muharebesi sırasında bir Sufi olan Şeyh Abdullah el-Cenabi liderliğinde birlikte savaşmıştır.[20] Felluce'den sonra El-Kaide'nin Sufilerle olan ilişkisi daha düşmanca bir hal almış ve El-Kaide Sufileri kışkırtmaya, kutsal mekânlarına saldırmaya ve Sufi evliyalarının türbelerine saygısızlık etmeye başlamıştır. Bu nedenle iki grup arasındaki ilişki artık belirsizdir. Brookings Enstitüsü'ne göre Mayıs 2011'de Iraklı Sünni Araplar Nakşibendi Ordusu'nu giderek daha fazla destekliyor ve gruba para sağlıyordu ki bu da El-Kaide'ye verilen desteğin azaldığını gösteriyor. Bununla birlikte, Nakşibendi Ordusu sıklıkla Irak İslam Devleti'ne taşeronluk yapıyor ve daha büyük operasyonel kabiliyetleri nedeniyle bu örgüte para aktarıyordu.[30] Nakşibendi Ordusu, siyasi muhaliflere ve Irak Güvenlik Güçlerine yönelik bombalı araç saldırılarını gerçekleştirmek için Irak İslam Devleti'ni kullanmıştır.[30] Doğrudan Irak İslam Devleti'nin sorumluluğu, Nakşibendi Ordusu'nun Irak İslam Devleti'nin üstlenmekten mutluluk duyduğu ölümlerin sorumluluğunu reddetmesine de olanak sağladı. ABD'li Tuğgeneral Craig Nixon'a göre, "El-Kaide'nin gücü bu kadar çok sivil kayıp verdikten sonra azalıyor olabilir. Ancak Sufi esintili tarikat kendisini daha yerli bir direniş olarak sunabilir."[20]

Mayıs 2014'te Nakşibendi Ordusu, grubun IŞİD'e karşı savaşın yavaşlatılması yönünde bir fetva yayınladığını reddeden bir açıklama yayınladı ve grup Irak medyasının iddialarıyla ilgili olarak şunları söyledi: “Halkımızın sayısız grupları ve bileşenleri arasında öldürmeyi veya savaşmayı teşvik edecek herhangi bir fetva yayınlamayı kesinlikle reddediyoruz ve böyle bir şeyden sorumlu değiliz ve Siyonist-Amerikan-Mecusi işgaline karşı tüm meşru yollar ve araçlarla direniş çağrısında bulunduk ve bunu Amerika ve müttefiklerinin Irak'a saldırmak için ordularını bir araya getirdikleri ilk andan itibaren ilan ettik.”[31]

Haziran 2014'te Nakşibendi Ordusu'nun Batı Irak'ta Irak ve Şam İslam Devleti (IŞİD) liderliğindeki Sünni koalisyonun önemli bir bileşeni hâline geldiği bildirilmiş, ancak Nakşibendi Ordusu'nun aynı zamanda Irak'ın Havice kentinde IŞİD'e karşı savaştığı da rapor edilmiştir.[32] Sünni isyancılar ve IŞİD ile yapılan temaslardan elde edilen bilgilere göre Eylül 2014'te IŞİD ve Nakşibendi Ordusu arasında uzlaşmayı amaçlayan bir anlaşma yapılmıştır. Enbar, Selahaddin ve Diyala vilayetlerindeki ana isyancı gruplar, Nakşibendi Ordusu, Mücahitler Ordusu ve Ensaru'l İslam IŞİD'e biat etti ve IŞİD tarafından silah, teçhizat ve para ile destekleniyor.[33]

Ekim 2015'te grubun Irak'ta IŞİD'e karşı savaşacak yeni bir Sünni güç oluşturma hamlesinin bir parçası olarak diğer isyancı gruplarla birlikte Irak hükûmetiyle gizli görüşmeler yürüttüğü bildirilmişti.[34] Ancak grup daha önce IŞİD'e karşı savaşmak için Batı ya da Irak hükûmeti ile işbirliği yapmaya istekli olduğu iddialarını reddetmişti.[35]

Finansman

[değiştir | kaynağı değiştir]

Nakşibendi Ordusu'nun temel değerleri, fonların sadece Müslüman destekçilerden kabul edilmesini öngörmektedir. İzzet İbrahim ed-Duri'nin, özellikle de Irak Baas Partisi'nin fiili silahlı kanadı haline geldiği göz önünde bulundurulduğunda, Irak dışındaki grup için fon topladığı yönünde spekülasyonlar yapılmaktadır.[20] Grubun dergisi Müslümanları gruba bağış yapmaya çağırıyor ve bunu yapmanın cihadı finanse etmek olduğunu, bunun da savaşmak ve cihatçı dini yükümlülükleri yerine getirmekle eşdeğer olduğunu savunuyor. Grubun aldığı fonun tam ölçeği bilinmiyor.[20] Grubun finansmanının çoğunun, özellikle de eski Cumhuriyet Muhafızları subaylarının Ürdün'den ve daha az oranda da Suriye ve Yemen'den geldiği bildiriliyor.[1]

Liderlik

[değiştir | kaynağı değiştir]

İzzet İbrahim ed-Duri uzun süre grubun lideri olarak anılsa da, örgüt içindeki statüsü hiçbir zaman kesin olarak belli olmamış, bazıları onun Nakşibendi Ordusu ile yakından bağlantılı ancak liderlik dışında olduğunu iddia etmiştir. Ed-Duri, operasyonel liderlik pozisyonunda olup olmadığına bakılmaksızın Nakşibendi Ordusu için kilit bir kişilikti. Ed-Duri'nin Saddam Hüseyin döneminde Irak halkını daha dindar olmaya teşvik eden bir rol oynadığı ve bu nedenle Nakşibendi Tarikatı'nın Iraklı Baasçılar arasında giderek daha popüler hâle geldiği öne sürülmüştür.

Grup liderliğinin diğer şüpheli veya teyit edilmiş üyeleri şunlardır:[20]

İsim Üyelik tarihleri Rolü
Şeyh Abdullah Mustafa en-Nakşibendi (Bilinmiyor - Bilinmiyor) Lider
İzzet İbrahim ed-Duri (Bilinmiyor - Bilinmiyor) Lider; ölümü 26 Ekim 2020 tarihinde Baas Partisi resmî Facebook sayfası tarafından duyurulmuştur.
Abdullah İbrahim Muhammed el-Cuburi (Bilinmiyor - Bilinmiyor) Kıdemli Militan
Muhammed Ahmed Salim (Bilinmiyor - Bilinmiyor) Komutan
Vasık Elvan el-Amiri (Bilinmiyor - 12 Aralık 2009) Medya Koordinatörü; 12 Aralık 2009'da Irak'ın Tikrit kentinde Irak ve ABD güçleri tarafından tutuklandı
Abdülmecid Hadithi (Bilinmiyor - 12 Aralık 2009) Eski Medya Müdürü, Propaganda Dağıtıcısı; 12 Aralık 2009'da Irak ve ABD güçleri tarafından Tikrit Irak'ta tutuklandı
Muhammed Abdülcebbar el-Rawi (Bilinmiyor - 12 Aralık 2009) Medya Toplayıcı, Yapımcı, Sunucu; 12 Aralık 2009'da Irak'ın Tikrit kentinde Irak ve ABD güçleri tarafından tutuklandı
Kaid Şehab ed-Duri (Bilinmiyor - 21 Kasım 2010) Komutan; 21 Kasım 2010 tarihinde Irak'ın Selahaddin vilayetinde Tikrit'in doğusundaki el-Dur bölgesinde terörle mücadele operasyonu sırasında tutuklandı
Kaynak: Stanford Üniversitesi

Amerika Birleşik Devletleri tarafından terörist olarak tanımlananlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

ABD Dışişleri Bakanlığı, Nakşibendi Tarikatı Erleri Ordusu'nu 13224 sayılı Yürütme Emri kapsamında Özel Olarak Belirlenmiş Küresel Teröristler ve Yabancı Terörist Örgüt olarak tanımlamıştır.[36] 22 Aralık 2009 tarihinde ABD Hazine Bakanlığı “Irak merkezli isyancı grup Nakşibendi Tarikatı Erleri Ordusu'nu Irak'taki barış ve istikrar çabalarını tehdit ettiği için” “Nakşibendi Tarikatı Erleri Ordusu'nun Koalisyon ve Irak Güvenlik Güçlerine karşı şiddet eylemleri gerçekleştirdiğini, yönlendirdiğini, desteklediğini veya gerçekleştirme konusunda önemli bir risk oluşturduğunu ve bugün isyancı ve milis grupları ve destekçilerini hedef alan 13438 sayılı Yürütme Emri uyarınca belirlendiğini” belirtmiştir.[37]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Irak Direnişi

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c d e f "The JRTN Movement and Iraq's Next Insurgency". Combating Terrorism Center at West Point. 26 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2012. 
  2. ^ a b "Islamist militants strengthen grip on Iraq's Falluja". 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2014. 
  3. ^ "The Army of the Men of the Naqshbandi Order, the Shadow of the Ba'ath Party, and an ambiguous figure in Iraq". The Kurdistan Tribune (İngilizce). 29 Ocak 2024. 27 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2024. 
  4. ^ Aviv, Efrat (27 Şubat 2018). "The İsmailağa community and its relationship with the AK party". Democracy and Security. 14 (3). ss. 276-299. doi:10.1080/17419166.2018.1428897. ISSN 1741-9166. 
  5. ^ Agency, Central Intelligence (21 Haziran 2022). CIA World Factbook 2022-2023 (İngilizce). Simon and Schuster. ISBN 978-1-5107-7119-2. 
  6. ^ Colin Freeman (18 Mayıs 2013). "Izzat Ibrahim al-Douri: the King of Clubs is back, and he may yet prove to be Saddam Hussein's trump card". The Telegraph. 16 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2018. 
  7. ^ "Saudis reportedly funding insurgents". The Seattle Times. 8 Eylül 2006. 16 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2025. Private Saudi citizens are giving millions of dollars to Sunni insurgents in Iraq and much of the money is used to buy weapons 
  8. ^ "Former Saddam aide seeks to reshape Iraq's Sunni insurgency". Reuters. 10 Nisan 2016. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2018. 
  9. ^ "Saddam's 'king of clubs' reappears on Baath anniversary". Rudaw. 8 Nisan 2018. 26 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2025. 
  10. ^ "Kata'ib Hezbollah | Mapping Militant Organizations". 8 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  11. ^ "Iraq crisis: Isis allies 'turn on jihadists' as 17 killed in clashes near Kirkuk". The Telegraph. 21 Haziran 2014. 14 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2018. 
  12. ^ Aymenn Jawad Al-Tamimi (26 Aralık 2014). "The Naqshbandi Army's Current Situation in Iraq". 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2018. 
  13. ^ Emily Anagnostos (7 Şubat 2017). "Warning Update: Iraq's Sunni Insurgency Begins as ISIS Loses Ground in Mosul". Institute for the Study of War. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2018. 
  14. ^ "Iraq issues 'most wanted' terror list". 4 Şubat 2018. 25 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2020. 
  15. ^ "اعتقال 3 ارهابيين من "النقشبندية" في الشرقاط". 8 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2021. 
  16. ^ "Insurgent group looks to future without U.S." Stars and Stripes (İngilizce). 22 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024. 
  17. ^ Bayoumi, Alaa; Harding, Leah (27 Haziran 2014). "Mapping Iraq's fighting groups". Al Jazeera. 20 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2014. 
  18. ^ Knights, Michael (24 Haziran 2014). "Saddam Hussein's Faithful Friend, the King of Clubs, Might Be the Key to Saving Iraq". New Republic. 28 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi29 Haziran 2014. 
  19. ^ Knights, Michael (24 Haziran 2014). "Saddam Hussein's Faithful Friend, the King of Clubs, Might Be the Key to Saving Iraq". The New Republic. 28 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi6 Temmuz 2020. 
  20. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w "Mapping Militant Organisations: Jaysh Rijal al-Tariqa al-Naqshbandia". Stanford University. 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2013. 
  21. ^ "Jaysh al-Tariqa al-Naqshbandia (JRTN)". Terrorism Research & Analysis Consortium. 3 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2013. 
  22. ^ "Country Reports on Terrorism 2016 - Foreign Terrorist Organizations: Jaysh Rijal Al-Tariq Al-Naqshabandi (JRTN)". Refworld (UNHCR). 19 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  23. ^ Tawfeeq, Mohammed (14 Kasım 2011). "U.S. troops recount lieutenant's death for Iraqi court". CNN. 14 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  24. ^ "VIDEO: "Sniping an American soldier and killing him immediately, as announced by the American enemy 2011/11/3." (In Arabic)". archive.org. 4 Kasım 2011. 
  25. ^ "Mesquite Soldier Killed in Iraq". NBC News. 4 Kasım 2011. 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  26. ^ Ahmed Ali (22 Haziran 2013). "2013 Iraq Update #25: The Ninewa and Anbar Elections and the future of Iraq's Sunni Leadership". Institute for the Study of War. 8 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2013. 
  27. ^ "JAYSH RIJAL AL-TARIQ AL-NAQSHABANDI (JRTN)". dni.gov. 19 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  28. ^ Sam Dagher, "Crash in Iraq Kills 4 U.S. Soldiers" 16 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The New York Times, January 26, 2009.
  29. ^ "The Wedding of Iraqi Militants: Bride Asks to Launch a Missile As Dowry". MEMRI. 23 Ekim 2008. 7 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2025. 
  30. ^ a b c d e "The next insurgency: Baathists and Salafis pool resources to fight Iraqi government" (PDF). Gulf States Newsletter. Washington Institute. 34 (885). 2010. 18 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)31 Ağustos 2013. 
  31. ^ "Key Updates on Iraq's Sunni Insurgent Groups". 24 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2019. 
  32. ^ Norland, Rod (21 Haziran 2014). "Sunnis in Iraq Make Some Gains in Fighting in the North and West". The New York Times. 22 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2014. 
  33. ^ "Izzat Ibrahim Al-Douri". Global Security. 5 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2015. 
  34. ^ "War on Isis: Iraq seeks Sunni militia support for fight against Islamic State". The Independent. Erbil. 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2017. 
  35. ^ "The Naqshbandi Army's Current Situation in Iraq". 26 Aralık 2014. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2018. 
  36. ^ "Designations of Foreign Terrorist Fighters". 26 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2019. 
  37. ^ "Treasury Designates Insurgent Group for Posing Threat to Stability in Iraq". 3 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2016. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Nakşibendi_Ordusu&oldid=35894086" sayfasından alınmıştır
Kategoriler:
  • Arap milliyetçisi milis gruplar
  • Baasçı kuruluşlar
  • Irak Savaşı
  • Irak Direnişi
  • Amerika Birleşik Devletleri tarafından terör örgütü olarak tanımlanmış örgütler
  • Irak tarafından terör örgütü olarak tanımlanmış örgütler
  • Irak'ta terörizm
  • Nakşibendilik
  • 2006'da kurulan oluşumlar
Gizli kategori:
  • Webarşiv şablonu wayback bağlantıları
  • Sayfa en son 14.05, 23 Ağustos 2025 tarihinde değiştirildi.
  • Metin Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak Kullanım Şartlarını ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursunuz.
    Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan Wikimedia Foundation, Inc. tescilli markasıdır.
  • Gizlilik politikası
  • Vikipedi hakkında
  • Sorumluluk reddi
  • Davranış Kuralları
  • Geliştiriciler
  • İstatistikler
  • Çerez politikası
  • Mobil görünüm
  • Wikimedia Foundation
  • Powered by MediaWiki
Nakşibendi Ordusu
Konu ekle