Neo-Baasçılık
| Şu madde dizisinin bir parçasıdır: |
| Baasçılık |
|---|
 |
Neo-Baasçılık, Suriye Arap Sosyalist Baas Partisini orijinal Baas Partisinin Ulusal Komutanlığından bağımsız hale gelen militarist bir örgüte dönüştüren Salah Cedid ve Hafız Esad liderliğindeki 1966 Suriye darbesinin bir sonucu olarak ortaya çıkan, Baasçılığın aşırı sol bir varyantıdır.[1] Neo-Baasçılık, ordunun önceliğini vurgulayarak ve Mişel Eflak ve Selahaddin el-Bitar da dahil olmak üzere eski muhafızların klasik Baasçı liderliğini tasfiye ederek pan Arabist ideolojik temelinin ötesine geçen gerçek Baasçılıktan bir sapma olarak tanımlanmıştır.[2][3] Marksizm gibi radikal sol ideolojileri benimseyen, pan Arabizmi terk eden ve Sovyetler Birliği ile bağlarını güçlendirmeye çalışan neo-Baasçı rejim, Nasırcılar gibi Arap milliyetçileri ve Irak Baasçılarıyla, özellikle de sert bir rekabet içinde oldukları Saddamcılarla çatışmaya girdi.[4] Neo-Baasçı subaylar, 1963 Suriye darbesi sonucunda Suriye Arap Cumhuriyeti'nde iktidarı ele geçirmelerinden itibaren geleneksel sivil elitleri tasfiye ederek totaliter çizgide işleyen bir askeri diktatörlük kurdular.[5]
Neo-Baasçılık öncelikle Hafız Esad ve oğlu Beşşar Esad'ın birbirini izleyen hükümetlerinin politikalarına dayanan Esadcılık ile ilişkilendirilmektedir. Bu sistem büyük ölçüde nepotizm ve mezhepçilikle karakterize edilmiş, Hafız Esad'ın 1970 Suriye darbesiyle iktidarı ele geçirmesi, ordu ve güvenlik güçleri içinde Alevi azınlığın hakimiyetinin pekişmesine yol açmıştır.[6] Devlet propagandası Esadcılığı, Baas ideolojisini modern çağın ihtiyaçlarına göre evrimleştiren neo-Baasçı bir akım olarak tasvir etti.[7] Neo-Baasçılık, Baas ideolojisinin kurucusu Mişel Eflak tarafından Baasçılığın orijinal ilkelerinden uzaklaştığı gerekçesiyle eleştirilmiştir.[8]
İdeoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]
Neo-Baasçılık, pan Arap birliğini sağlamak için adımlar atmadan önce Suriye'de ve diğer Arap ülkelerinde eşitlikçi, sosyalist bir devlet inşa etmeye kararlı solcu devrimcilerden oluşan bir "öncü" yaratılmasını savunmaktadır. Öncü örgüt, Suriye'nin geleneksel ekonomik elit sınıflarına; büyük tarımcılara, sanayicilere, burjuvaziye ve feodal toprak ağalarına karşı sınıf mücadelesini savunan Baas Partisidir. 1970'lere gelindiğinde tarım arazilerinin %85'i topraksız köylü nüfusa ve kiracı çiftçilere dağıtıldı. Bankalar, petrol şirketleri, enerji üretimi ve büyük ölçekli sanayilerin %90'ı kamulaştırıldı. 1966'da iktidara gelen Salah Cedid liderliğindeki neo-Baasçılar, Suriye ekonomisini iyileştirmeye ve sınıf çatışması ve militan sosyalist devrim doktrinlerini komşu ülkelere ihraç etmeye odaklandı. Bu görüşe, askeri merkezli bir yaklaşımın savunucuları olan ve sosyalist hükümeti emperyalist güçlere ve onların sözde iç işbirlikçilerine karşı savunmak için Suriye ordusunu güçlendirme stratejisine odaklanan General Hafız Esad ve onun neo-Baas fraksiyonu karşı çıktı. Esad çeşitli sol grupların uzlaşmasını destekledi ve diğer Arap devletleriyle daha iyi ilişkiler kurmaya çalıştı. Parti üyelerinin çoğunluğu Salah'ı desteklese de Hafız, Suriye resmi Baas tarihinde "Düzeltici Hareket" olarak adlandırılan 1970 darbesinin ardından üstünlüğü ele geçirmeyi başardı. Esad'ın zaferi aynı zamanda ordunun Baas parti yapıları üzerindeki üstünlüğüne işaret ederek silahlı kuvvetleri siyasi gücün merkezi haline getirdi.[9][10][11][12]
Din konusundaki duruş
[değiştir | kaynağı değiştir]Neo-Baasçılık dini, modern sosyalist bir toplumun doğuşunu engelleyen "gericiliğin en önde gelen sembolü" olarak görmekte ve ideologlarının sağlıklı, laik bir toplum olarak gördükleri yapının sürdürülebilmesi için dini faaliyetler üzerinde sıkı bir devlet denetimini savunmaktadır. Salah Cedid'in iktidarı döneminde Baas kendisini güçlü bir din karşıtı siyasi oluşum olarak konumlandırdı; geleneksel ulema gibi "gerici" olarak gördüğü sınıfların tasfiyesi yoluyla toplumun yukarıdan aşağıya düzenlenmesi şeklindeki Marksist-Leninist yaklaşıma bağlı kaldı. Başmüftünün resmi statüsü Baas hükümeti tarafından düşürüldü ve din adamlarının devlet işleyişindeki geleneksel rolü kısıtlandı. Devlet bakanları, yetkililer, eğitimciler vs. düzenli olarak "dinin tehlikeleri" hakkında vaazlar verirken; 1960'lar boyunca parti süreli yayınları ve dergileri düzenli olarak sosyalist devrim yoluyla dinin "yaklaşan ölümü" hakkında öngörülerde bulundu.[13]
Salah Cedid döneminde neo-Baasçı ideologlar, Arapların geri kalmışlığının kaynağı olarak gördükleri dini açıkça kınadılar.[14] Cedid'in bariz din karşıtı politikalarına halkın tepki göstermesinin ardından Hafız Esad, 1970'lerde İslami muhalefete karşı Ramazan el-Buti gibi hükümet yanlısı bazı din adamlarını yanına alarak ve onlara rejimden bir dereceye kadar özerklik tanıyarak sekülerleşme programını yumuşatmaya başladı. Eş zamanlı olarak rejim, sadık bir din adamları ağı aracılığıyla dini söylemi "millileştirmeye" başladı ve devlet tarafından desteklenen "İslam'ın Baasçı versiyonundan" sapan herkesi topluma yönelik bir tehdit olarak kınadı.[15] Hafız Esad döneminde devlet destekli dini söylem, İslamcıları anatematize etmeye ve Alevi cumhurbaşkanına sadakati yeniden güçlendirmeye çalışan sol milliyetçi bir dünya görüşünü destekledi.[16]
Eleştiri
[değiştir | kaynağı değiştir]Klasik Baas liderliğinin bir üyesi olan Selahaddin el-Bitar, 1966 Suriye darbesinin "Suriye'deki Baas siyasetinin sonu olduğunu" ifade etmiştir. Baas Partisinin kurucusu Mişel Eflak da "Artık partimi tanımıyorum!" diyerek bu düşünceyi paylaşmıştır.[8]
Arap Baas Partisinin kurucularından Cemal el-Etâsî'ye göre "Esadcılık sahte bir milliyetçiliktir. Bir azınlığın egemenliğidir ve sadece toplumun sinir sistemini kontrol eden Alevilerden bahsetmiyorum. Ordu ve muhaberatı da buna dahil ediyorum. [...] Ve sosyalist sloganlarına rağmen devlet, katkıda bulunmadan servet edinmiş bir sınıf tarafından yönetiliyor - yeni burjuvazi paraziti."[17]
Birleşik Arap Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Cemal Abdünnasır, Suriye'deki neo-Baasçıları din karşıtlığı ve mezhepçilikle suçladı.[18]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Hafız Esad'ın başkanlığı
[değiştir | kaynağı değiştir]Düzeltici Hareket
[değiştir | kaynağı değiştir]
Neo-Baasçılık 1966 Suriye darbesinin ardından Suriye'de iktidarı ele geçirdi. 1967'deki Altı Gün Savaşı'ndan sonra Salah Cedid ile Hafız Esad arasındaki gerilim artmış, Esad ve ortakları ordu üzerindeki hakimiyetleri sayesinde güçlenmiştir. 1968'in sonlarında[19] Cedid'in destek ağını dağıtmaya başladılar ve Cedid'in kontrolü altında kalan partinin sivil kolunun etkisiz direnişiyle karşılaştılar.[20] Bu güç ikiliği, Esad'ın Etasi ve Cedid'i devirip hapse attığı Kasım 1970'teki Düzeltici Hareket'e kadar devam etti.[21] Ardından hızlı bir kurumsal yapılanma projesine girişti, parlamentoyu yeniden açtı ve 1963'ten beri askeri fiat ve geçici anayasal belgelerle yönetilen ülke için kalıcı bir anayasa kabul etti.[21] Esad, selefinin radikal sosyalist ekonomi politikalarını önemli ölçüde değiştirdi, bazı varlıklı kentli aileleri özel sektördeki faaliyetlerini artırmaya teşvik etti ve Basra Körfezi bölgesindeki Arap ülkelerinden sınırlı yabancı yatırıma izin verdi.[22]
Yom Kippur Savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]Hafız Esad döneminde pan Arap ideolojisi fiilen terk edildi; yerine sosyalist dönüşüm doktrini getirildi ve Suriye'de sosyalist toplumun inşasına öncelik verildi.[23] Siyasi katılım, Suriye Baas ve Marksist-Leninist partilerinin iktidardaki koalisyonu olan Ulusal İlerici Cephe ile sınırlı kaldı ve Sovyet Bloğu içinde sağlam bir yer edindi. Parti ayrıca Esad'ın etrafında bir kişilik kültü inşa etmeye başladı ve silahlı kuvvetlerin seçkinlerini Esad'ın kontrolü altına aldı ve subaylar Alevi sadıklardan oluşturularak Sünni çoğunluk partiden daha da uzaklaştırıldı.[24] Hafız Esad 1971'de iktidara geldiğinde ordu modernleşmeye ve değişmeye başladı. Esad'ın iktidarının ilk 10 yılında ordu %162, 2000 yılında ise %264 oranında büyüdü. Bir noktada, ülkenin GSYİH'sinin %70'i sadece orduya gidiyordu. 6 Ekim 1973'te Suriye ve Mısır, İsrail'e karşı Yom Kippur Savaşı'nı başlattı. İsrail Savunma Kuvvetleri, Suriye'nin ilk kazanımlarını tersine çevirdi ve Suriye topraklarının derinliklerine doğru ilerledi. Kuneytire köyü İsrail ordusu tarafından büyük ölçüde tahrip edildi.[25]
Suriye'deki İslamcı ayaklanma
[değiştir | kaynağı değiştir]
1970'lerin sonlarına gelindiğinde Esad yönetimindeki neo-Baasçı rejimin devlet aygıtı Sünni karşıtı bir yönelimle pekişmişti. Resmi propaganda Alevi çiftçileri zengin Sünni toprak sahiplerine karşı kışkırtıyor ve Sünni tüccar ve sanayicileri millileştirme ve sosyalist devrimin düşmanları olarak gösteren stereotipleri düzenli olarak yayıyordu. Esad rejimine ve neo-Baas ve silahlı kuvvetlerdeki Alevi elitlere karşı duyulan öfke Sünni çoğunluk arasında yaygınlaşarak İslami bir direnişin temellerini attı. İssam el-Attar gibi Müslüman Kardeşlerin önde gelen liderleri hapsedildi ve sürgüne gönderildi. Geleneksel Suriyeli Sünni ulema, Müslüman Kardeşler devrimcileri ve İslamcı aktivistlerden oluşan bir koalisyon, 1980 yılında Esad'ı cihat yoluyla devirmek ve İslami bir devlet kurmak amacıyla Suriye İslami Cephesini kurdu. Aynı yıl Hafız, Irak ile savaşında İran'ı resmen destekledi ve tartışmalı bir şekilde İranlı savaşçıları ve miltan gruplarını Lübnan ve Suriye'ye ithal etmeye başladı. Bu durum ülke içinde artan sosyal gerilimlere yol açtı ve sonunda 1982'de İslami Cephenin önderliğinde tam teşekküllü bir İslamcı isyana dönüştü. Rejim, Hama ve Halep'teki Sünni halkı katlederek ve çok sayıda camiyi bombalayarak karşılık verdi ve yaklaşık 20.000 - 40.000 sivili öldürdü. Ayaklanma acımasızca bastırıldı ve Esad Müslüman Kardeşleri yok edilmiş olarak gördü.[26]
Sovyet ittifakı
[değiştir | kaynağı değiştir]Hafız Esad yönetimindeki Suriye sadık bir Sovyet müttefikiydi ve Soğuk Savaş'ın en yoğun olduğu dönemde Sovyet Bloğu'na sıkı sıkıya bağlıydı. Sovyetler Birliği Suriye'yi Orta Doğu stratejisinin kilit noktası olarak gördü ve 1980'de Dostluk ve İşbirliği Antlaşması'nı imzalayarak doğrudan Suriye'nin savunmasını üstlendi ve Suriye Silahlı Kuvvetlerini Sovyet standartlarına dahil etti. Hafız ise kendisini sosyalist ekonomi ve dış politikalara adamış ve SSCB'nin Afganistan'ı istilasını açıkça destekleyen az sayıdaki otokrattan biri olmuştur. Soğuk Savaş'ın sona ermesi ve Sovyetler Birliği'nin çöküşü, eski düzene olan nostaljisini koruyan Esad'a derin bir darbe indirdi.[27][28] Esad, yetkilerini devlet başkanlığında merkezileştirerek 2000 yılındaki ölümüne kadar Suriye'yi yönetmeye devam etti.[29]
Suriye'nin Lübnan'ı işgali
[değiştir | kaynağı değiştir]Suriye, Lübnan İç Savaşı sırasında Filistin Kurtuluş Örgütü gerilla savaşçılarına ve Lübnanlı Maruni güçlere karşı Lübnan hükümetinin yanında müdahale etmek üzere 1976 yılında Cumhurbaşkanı Süleyman Frenciye tarafından Lübnan'a davet edildi. Arap Caydırıcı Gücü başlangıçta Suriye'nin 25.000 kadar askerden oluşan çekirdeğinden oluşuyordu ve diğer bazı Arap Birliği devletlerinin katılımı sadece 5.000 asker civarındaydı.[30][31][32] 1978'in sonlarında, Arap Birliğinin Arap Caydırıcı Gücünün görev süresini uzatmasının ardından Sudan, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri Lübnan'dan asker çekme niyetlerini açıkladılar ve Lübnan hükümetinin talebi üzerine birliklerin kalış süresini 1979'un ilk aylarına kadar uzattılar.[33] Libya birlikleri esasen terk edildi ve kendi evlerinin yolunu bulmak zorunda kaldılar ve böylece ACG, Filistin Kurtuluş Ordusunu da içermesine rağmen tamamen Suriye'ye ait bir güç haline geldi.[34] İsrail'in 1982 Lübnan Savaşı sırasında Güney Lübnan'ı işgal etmesinden bir yıl sonra Lübnan hükümeti ACG'nin görev süresini uzatmadı ve böylece Lübnan'daki Suriye ya da İsrail askeri varlığı olmasa da ACG'nin varlığı fiilen sona erdi.[35] Nihayetinde Suriye'nin Lübnan'daki varlığı Suriye'nin Lübnan'ı işgali olarak anılmaya başlandı.
Lübnan'daki iç savaş boyunca Lübnan'da kalan Suriye güçleri, 1978'de Güney Lübnan'ın bazı bölgelerini işgal eden İsrail'le giriştikleri güç mücadelesinin bir parçası olarak ülkenin büyük bölümünü Suriye'nin kontrolü altına soktu. 1985 yılında İsrail, ülke içindeki muhalefet ve uluslararası baskı sonucunda Lübnan'dan çekilmeye başladı.[36] Bu çekilmenin ardından Suriye'nin eski Filistinli müttefikleriyle savaştığı Kamplar Savaşı patlak verdi. Suriye'nin Lübnan'ı işgali 2005 yılına kadar devam etti.[37]
Diplomatik çalışmalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Suriye, hem diğer Arap devletleri hem de Batı dünyası ile ilişkilerinde önemli bir değişiklik yaparak Saddam Hüseyin'e karşı ABD liderliğindeki Körfez Savaşı'na katıldı. Ülke 1991'deki çok taraflı Madrid Konferansı'na katıldı ve 1990'lar boyunca Filistin ve Ürdün ile birlikte İsrail ile müzakerelerde bulundu. Bu müzakereler başarısızlıkla sonuçlandı ve Devlet Başkanı Hafız Esad'ın 2000 yılında Cenevre'de dönemin Başkanı Bill Clinton ile görüşmesinden bu yana başka doğrudan Suriye-İsrail görüşmesi yapılmadı.[38]
Beşşar Esad'ın başkanlığı
[değiştir | kaynağı değiştir]Hafız Esad 10 Haziran 2000 tarihinde öldü. Oğlu Beşşar Esad rakipsiz girdiği bir seçimde devlet başkanı seçildi.[39] Onun seçilmesi Şam Baharı'nın ve reform umutlarının doğuşuna tanıklık etti, ancak 2001 sonbaharında yetkililer hareketi bastırdı ve önde gelen entelektüellerinden bazılarını hapsetti.[40] Beklenen reformlar ise bazı piyasa reformlarıyla sınırlı kaldı.[41][42][43] 5 Ekim 2003'te İsrail, İslami Cihad üyeleri için eğitim tesisi olduğu iddiasıyla Şam yakınlarındaki bir bölgeyi bombaladı.[44] Mart 2004'te Suriyeli Kürtler ve Araplar kuzeydoğudaki Kamışlı kentinde çatıştı. Kamışlı ve Haseke şehirlerinde ayaklanma belirtileri görüldü.[45] 2005 yılında Suriye, Lübnan'daki askeri varlığına son verdi.[46] Refik el-Hariri'nin 2005 yılında öldürülmesi uluslararası kınamaya yol açtı ve Lübnan'da "Sedir Devrimi" olarak bilinen ve Esad rejimini Lübnan'daki 20.000 Suriye askerini geri çekmeye ve Lübnan'daki 29 yıllık askeri işgalini sona erdirmeye zorlayan bir halk İntifadası'nı tetikledi.[37][47] 6 Eylül 2007 tarihinde, İsrailli olduğundan şüphelenilen yabancı savaş uçaklarının Kuzey Koreli teknisyenler tarafından inşa edilmekte olan şüpheli bir nükleer reaktöre karşı Orchard Operasyonu'nu gerçekleştirdiği bildirildi.[48]
Suriye İç Savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Suriye İç Savaşı, 2011 yılında Arap dünyasında bir ayaklanma dalgası olan Arap Baharı'nın bir parçası olarak başladı. Suriye'deki halk gösterileri 26 Ocak 2011'de başladı ve ülke çapında bir ayaklanmaya dönüştü. Protestocular Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın istifasını, hükümetinin devrilmesini ve yaklaşık elli yıllık Baas Partisi iktidarına son verilmesini talep etti. Suriye hükümeti 2011 baharından bu yana ayaklanmayı bastırmak için Suriye Ordusunu görevlendirdi ve birçok şehir kuşatıldı,[49][50] ancak huzursuzluk devam etti. Bazı tanıklara göre sivillere ateş açmayı reddeden askerler Suriye Ordusu tarafından infaz edildi.[51] Suriye hükümeti firar haberlerini yalanladı ve silahlı çeteleri sorun çıkarmakla suçladı.[52] 2011 sonbaharının başlarından itibaren siviller ve ordudan ayrılanlar, Suriye Ordusuna karşı bir isyan kampanyası başlatan savaş birimleri oluşturmaya başladı. İsyancılar Özgür Suriye Ordusu bayrağı altında birleşti ve giderek daha organize bir şekilde savaştı; ancak silahlı muhalefetin sivil bileşeni organize bir liderlikten yoksundu.[53]
Ayaklanmanın mezhepsel tonları olsa da çatışmadaki her iki taraf da mezhepçiliğin önemli bir rol oynadığını açıklamamıştır. Muhalefet Sünni Müslümanların hakimiyetindeyken, hükümetin önde gelen isimleri Şii İslam'a bağlı Alevilerden oluşuyor.[53] Sonuç olarak muhalefet Sünni Müslüman devletlerin desteğini kazanırken, hükümet Şii ağırlıklı İran ve Lübnan Hizbullahı tarafından alenen desteklendi. Birleşmiş Milletler de dahil olmak üzere çeşitli kaynaklara göre, yaklaşık yarısı sivil olmak üzere 13.470 - 19.220 kişi öldürüldü, ancak her iki taraftan 6.035 - 6.570 silahlı savaşçı[54][55][56][57] ve 1.400 kadar muhalif protestocu da dahildi.[58] Çok daha fazlası yaralandı ve on binlerce protestocu hapsedildi. Suriye hükümetine göre, 3.430'u güvenlik güçleri mensubu, 2.805 - 3.140'ı isyancı ve 3.600 kadarı sivil olmak üzere 9.815 - 10.146 kişi "silahlı terörist gruplar" olarak nitelendirdikleri gruplarla girdikleri çatışmalarda öldürüldü.[59] Şiddetten kaçmak için on binlerce Suriyeli mülteci komşu Ürdün, Irak ve Lübnan'ın[60] yanı sıra Türkiye'ye[61] kaçtı. O dönemde Suriyeli mültecilerin toplam BM resmi sayısı 42.000'e ulaşırken,[62] gayri resmi sayı 130.000'e kadar çıkmıştır.
Hükûmetin çöküşü
[değiştir | kaynağı değiştir]
27 Kasım 2024 tarihinde şiddet bir kez daha alevlendi. İslamcı grup Hey'etu Tahrîri'ş-Şâm (HTŞ) ve Türkiye destekli Suriye Milli Ordusu (SMO) liderliğindeki isyancı gruplar Halep'in kontrolünü ele geçirmiş, bu da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın Rusya destekli misilleme hava saldırısı kampanyasına yol açmıştı. İsyancıların elindeki İdlib kentinde nüfus merkezlerini ve birkaç hastaneyi hedef alan saldırılar, Beyaz Baretliler kurtarma grubuna göre en az 25 kişinin ölümüyle sonuçlandı. NATO ülkeleri ortak bir bildiri yayınlayarak daha fazla yerinden edilmeyi önlemek ve insani erişimi sağlamak için sivillerin ve kritik altyapının korunması çağrısında bulundu. Suriye hükümeti ile muhalif güçler arasında diyaloğu savunan BM Güvenlik Konseyinin 2254 sayılı kararı uyarınca Suriye'nin öncülüğünde bir siyasi çözüme acil ihtiyaç duyulduğunu vurguladılar. İsyancıların 27 Kasım 2024'te başlayan taarruzu, Halep'i ele geçirmelerinin ardından Hama vilayetine doğru ilerlemeye devam etti.[63][64][65] Beşşar Esad hükümeti, Şam'ın Suriyeli muhalifler tarafından ele geçirilmesinin ardından 8 Aralık 2024 tarihinde devrildi.[66] Baas Partisi, İslamcı liderliğindeki isyancı güçlerin Esad hükümetini devirmesinin ardından Suriye'deki faaliyetlerini askıya aldı.[67]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ * Cavoški, Jovan (2022). Non-Aligned Movement Summits: A History. Birleşik Krallık: Bloomsburry. s. 101. ISBN 978-1-3500-3209-5.
Syria, headed by the radical leftist Baath Party overtly challenged Nasser's leadership credentials by highlighting his diminished revolutionary spirit.
- I. Dawisha, Adeed (1980). "3: External and Internal Setting". Syria and the Lebanese Crisis. London, UK: Macmillan Press Ltd. s. 45. ISBN 978-1-349-05373-5.
The change has been particularly marked under Asad. He has created a fairly popular Presidential regime: radical left, the most advanced socialist regime in the Arab world, it is progressively widening the frame to include more peasants and labourers.
- The Israel Economist. 26–27. University of Minnesota: Kollek & Son, Limited. 1970. s. 61.
The ideology propounded by the Ba'ath changed completely. The accent on Arab nationalism was discarded as was moderate socialism. Their place was taken by Syrian nationalism and extreme left-wing ideas verging on communism.
- Abadi, Jacob (2004). Israel's Quest for Recognition and Acceptance in Asia: Garrison State Diplomacy. London, UK: Frank Class Publishers. s. 22. ISBN 0-7146-5576-7.
radical left-wing Ba'ath party in Syria.
- S. Abu Jaber, Kamel (1966). The Arab Ba'th Socialist Party: History, Ideology and Organization. Syracuse, New York, USA: Syracuse University Press. ss. xii-xiii, 33-47, 75-97. LCCN 66-25181.
The leadership now in control of Syria does not represent the gamut of the Ba'th party. It is composed mainly of extreme leftists vesting almost exclusive authority in the military wing of the party.
- Hopwood, Derek (2013). Syria 1945–1986: Politics and Society. Routledge. ss. 45-46, 73-75, 90. doi:10.4324/9781315818955. ISBN 9781317818427.
The period 1963 to 1970 when Asad finally succeeded was marked ideologically by uncertainty and even turbulence. It was a period of transition from the old nationalist politicians to the radical socialist Baathis ... struggle between 'moderates' and radicals was centred on the dispute whether to impose a radical left wing government and a social revolution on Syria or to follow a more moderate Arab unionist course which would possibly appease opponents of the Baath. The radicals largely held the upper hand and worked to strengthen the control of the party over the state.
- Phillips, Christopher (2020). The Battle for Syria: International Rivalry in the New Middle East. London, UK: Yale University Press. s. 11. ISBN 978-0-300-21717-9.
In 1963 ... the socialist Ba'ath Party, seized power. The radical left wing of the party then launched an internal coup in 1966, initiating accelerated land reform
- Mikhaĭlovich Vasil'ev, Alekseĭ (1993). Russian Policy in the Middle East: From Messianism to Pragmatism. University of Michigan, USA: Ithaca Press. ss. 63, 76. ISBN 978-0863721687.
Syrian Baathist version of Arab nationalism and socialism offered plenty of points of contact with Soviet policy ... when the left-wing Baathist faction led by Nureddin Atasi came to power, accelerated Syria's rapprochement with the Soviet Union ... for the USSR Syria remained an uneasy ally whose actions were beyond control, often unpredictable and the cause of complications. The ultra-leftist slogans originating from Damascus (such as a 'people's war') were not received enthusiastically in Moscow. Mustafa Tlas, the new Syrian chief of staff, was a theoretician of guerrilla warfare and had even translated works by Che Guevara who was not particularly popular among the Soviet leaders.
- Climent, James (2015). World Terrorism: An Encyclopedia of Political Violence from Ancient Times to the Post-9/11 Era (2. bas.). New York: Routledge. s. 383. ISBN 978-0-7656-8284-0.
influence of different views, came from the more radical left-wing nationalist groups. These groups included ... Syria's Ba'ath party which seized power in Damascus in 1963
- I. Dawisha, Adeed (1980). "3: External and Internal Setting". Syria and the Lebanese Crisis. London, UK: Macmillan Press Ltd. s. 45. ISBN 978-1-349-05373-5.
- ^ Ben-Tzur, Avraham (1 Temmuz 1968). "The Neo-Ba'th Party of Syria". Journal of Contemporary History (İngilizce). 3 (3): 161-181. doi:10.1177/002200946800300310. ISSN 0022-0094.
- ^ Galvani, John (1974). "Syria and the Baath Party". MERIP Reports (25): 3-16. doi:10.2307/3011567. ISSN 0047-7265. 4 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi6 Aralık 2024.
- ^ Mann, Joseph (1 Ocak 2007). "The Conflict with Israel According to Neo-Ba'ath Doctrine". Israel Affairs (İngilizce). doi:10.1080/13537120601063358. 7 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi6 Aralık 2024.
- ^ Meininghaus, Esther (2016). "Introduction". Creating Consent in Ba'thist Syria: Women and Welfare in a Totalitarian State. I. B. Tauris. ss. 1-33. ISBN 978-1-78453-115-7.
- ^ Korany, Bahgat; Dessouki, Ali (15 Temmuz 2010), The Foreign Policies of Arab States: The Challenge of Globalization, American University in Cairo Press, ss. 423-424, ISBN 978-977-416-360-9
- ^ Dam, Nikolaos van (2011). 10: Conclusions: The struggle for power in Syria: politics and society under Asad and the Ba'th Party (4 bas.). Londra: I. B. Tauris. ISBN 978-1-84885-760-5.
- ^ a b Pipes, Daniel (1992). Greater Syria: the history of an ambition. Oxford University paperback. New York: Oxford Univ. Pr. s. 158. ISBN 978-0-19-506022-5.
- ^ Roberts, David (2015). "13: Conclusions". The Ba'ath and the creation of modern Syria (Routledge Library Editions: Syria bas.). Abingdon, Oxon: Routledge. ss. 136-139. ISBN 978-0-415-83882-5.
- ^ Walt, Stephen (1987). "3:From the Baghdad Pact to the Six Day War". The Origins of Alliances. Cornell University Press. ss. 87-88. ISBN 978-0-8014-9418-5.
- ^ F. Devlin, John (1976). "16: Military Ascendancy in Syria". The Baath Party: A History From its Origins to 1966. Stanford University, California: Hoover Institution Press. ss. 281-307. ISBN 978-0817965617.
- ^ Galvani, John (February 1974). "Syria and the Baath Party". MERIP Reports (25): 3, 7-10. doi:10.2307/3011567. JSTOR 3011567. 4 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi4 Kasım 2022.
- ^ Pierret, Thomas (2013). "4: The State Management of religion in Syria". Heydemann, Steven; Leenders, Reinoud (Ed.). Middle East Authoritarianisms: Governance, Contestation and regime resilience in Syria and Iran. Stanford, California, USA: Stanford University Press. ss. 86-89. ISBN 978-0-8047-8301-9.
- ^ "Bashar's Syria: The Regime and its Strategic Worldview" (PDF). ss. 364-365. 23 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ Pierret, Thomas (2013). "4: The State Management of Religion in Syria". Heydemann, Steven; Leenders, Reinoud (Ed.). Middle East Authoritarianisms: Governance, Contestation and regime resilience in Syria and Iran. Stanford, California, USA: Stanford University Press. ss. 89-94. ISBN 978-0-8047-8301-9.
- ^ "Bashar's Syria: The Regime and its Strategic Worldview" (PDF). s. 366. 23 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ Viorst, Milton (1994). Sandcastles: the Arabs in search of the modern world. Syracuse University Press. ss. 146. ISBN 978-0224033237.
- ^ S. Abu Jaber, Kamel (1966). The Arab Ba'th Socialist Party: History, Ideology and Organization (1. bas.). Syracuse, New York, USA: Syracuse University Press. ss. xii-xiii, 76-78, 93-95. LCCN 66-25181.
- ^ Seale 1990, s. 142.
- ^ Seale 1990, ss. 149–150.
- ^ a b Federal Research Division 2004, s. 213.
- ^ "Syria Between Two Transitions". MERIP. 15 Haziran 1997. 4 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2021.
- ^ Pipes, Daniel (1996). Syria Beyond the Peace Process (İngilizce). Daniel Pipes. s. 5. ISBN 978-0-944029-64-0.
- ^ Roberts, David (2015). The Ba'ath and the creation of modern Syria (Routledge Library Editions: Syria bas.). Abingdon, Oxon: Routledge. ss. 53, 106-108. ISBN 978-0-415-83882-5.
- ^ Rabinovich, Abraham (2005). The Yom Kippur War: The Epic Encounter That Transformed the Middle East. New York City: Schocken Books. s. 302. ISBN 978-0-8052-4176-1.
- ^ Roberts, David (2015). "12: Hafiz al-Asad - II". The Ba'ath and the creation of modern Syria (Routledge Library Editions: Syria bas.). Abingdon, Oxon: Routledge. ss. 114-117, 119-121. ISBN 978-0-415-83882-5.
- ^ Pipes, Daniel (1995). "1: Assad's Post-Soviet Predicament". Syria Beyond the Peace Process. Washington Institute for Near East Policy. ss. 6-8. ISBN 0-944029-64-7.
- ^ Rezaei, Farhad (2019). "3: Iran and Russia: Completing the Pivot to the East?". Iran's Foreign Policy After the Nuclear Agreement. Middle East Today. Palgrave Macmillan. s. 62. doi:10.1007/978-3-319-76789-5. ISBN 978-3-319-76788-8.
- ^ Bar 2006, s. 362.
- ^ Weisburd, Arthur (1997). Use of force: the practice of states since World War II. Penn State Press. s. 156. ISBN 9780271016801.
- ^ The Current legal regulation of the use of force. Antonio Cassese. Dordrecht, The Netherlands: M. Nijhoff. 1986. ss. 195-197. ISBN 90-247-3247-6. OCLC 12663376.
- ^ Thompson, Eric V. (2002). "Will Syria Have to Withdraw from Lebanon?". Middle East Journal. 56 (1): 72-93, 76. ISSN 0026-3141. JSTOR 4329721. 12 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi10 Aralık 2024.
- ^ The Current legal regulation of the use of force. Antonio Cassese. Dordrecht, The Netherlands: M. Nijhoff. 1986. ss. 196-197. ISBN 90-247-3247-6. OCLC 12663376.
- ^ The Current legal regulation of the use of force. Antonio Cassese. Dordrecht, The Netherlands: M. Nijhoff. 1986. ss. 192-197. ISBN 90-247-3247-6. OCLC 12663376.
- ^ The Current legal regulation of the use of force. Antonio Cassese. Dordrecht, The Netherlands: M. Nijhoff. 1986. ss. 198-201. ISBN 90-247-3247-6. OCLC 12663376.
- ^ Friedman, Thomas (26 Mayıs 1985). "LEGACY OF WAR; ISRAEL MAKES A BITTER DEAL, NEW BATTLE JOLTS LEBANON". NY Times. 23 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.
- ^ a b "Assad announces Lebanon troop withdrawal". www.theguardian.com. 5 Mart 2005. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.
- ^ Marc Perelman (11 Temmuz 2003). "Syria Makes Overture Over Negotiations". Forward.com. 18 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2008.
- ^ "Background Note: Syria". United States Department of State, Bureau of Near Eastern Affairs, May 2007. 22 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2019.
Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
- ^ George, Alan (2003). Syria: neither bread nor freedom. Londra: Zed Books. ss. 56-58. ISBN 978-1-84277-213-3.
- ^ Michael Bröning (7 Mart 2011). "The Sturdy House That Assad Built". Foreign Affairs. 7 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi10 Mart 2011.
- ^ Ghadry, Farid N. (Kış 2005). "Syrian Reform: What Lies Beneath". The Middle East Quarterly. 4 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi10 Mart 2011.
- ^ "Profile: Syria's Bashar al-Assad". BBC News. 2 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2008.
- ^ Huggler, Justin (6 Ekim 2003). "Israel launches strikes on Syria in retaliation for bomb attack". The Independent. Londra. 15 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2008.
- ^ "Naharnet Newsdesk – Syria Curbs Kurdish Riots for a Merger with Iraq's Kurdistan". Naharnet.com. 15 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2008.
- ^ Guerin, Orla (6 Mart 2005). "Syria sidesteps Lebanon demands". BBC News. 3 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2010.
- ^ "Last Syrian troops out of Lebanon". Los Angeles Times. 27 Nisan 2005. 3 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2020.
- ^ Sanger, David (14 Ekim 2007). "Israel Struck Syrian Nuclear Project, Analysts Say". The New York Times. 16 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2007.
- ^ "Syrian army tanks 'moving towards Hama'". BBC News. 5 Mayıs 2011. 20 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2012.
- ^ "'Dozens killed' in Syrian border town". Al Jazeera. 17 Mayıs 2011. 5 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2011.
- ^ "'Defected Syria security agent' speaks out". Al Jazeera. 8 Haziran 2011. 13 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2011.
- ^ "Syrian army starts crackdown in northern town". Al Jazeera. 17 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2011.
- ^ a b Sengupta, Kim (20 Şubat 2012). "Syria's sectarian war goes international as foreign fighters and arms pour into country". The Independent. Antakya. 22 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2012.
- ^ "Syrian Observatory for Human Rights". Syriahr.com. 21 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2012.
- ^ "Arab League delegates head to Syria over 'bloodbath'". USA Today. 22 Aralık 2011. 8 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2012.
- ^ "Number as a civil / military". Translate.googleusercontent.com. 22 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2012.
- ^ Enders, David (19 Nisan 2012). "Syria's Farouq rebels battle to hold onto Qusayr, last outpost near Lebanese border". Myrtle Beach Sun News. 25 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2012.
- ^ "Syria: Opposition, almost 11,500 civilians killed". Ansamed.ansa.it. 3 Ocak 2010. 28 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2012.
- ^ 6,143 civilians and security forces (15 March 2011-20 March 2012), "Arşivlenmiş kopya". 23 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2024. 865 security forces (21 March-1 June),"Syrian Arab news agency - SANA - Syria : Syria news ::". 29 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2012.3,138 insurgents (15 March 2011-30 May 2012), 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.Enders, David (19 Nisan 2012). "Syria's Farouq rebels battle to hold onto Qusayr, last outpost near Lebanese border". Myrtle Beach Sun News. 25 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2014. total of 10,146 reported killed
- ^ "Syria: Refugees brace for more bloodshed". News24. 12 Mart 2012. 23 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2012.
- ^ "Syrian Refugees May Be Wearing Out Turks' Welcome". NPR. 11 Mart 2012. 2 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2012.
- ^ "Syria crisis: Turkey refugee surge amid escalation fear". BBC News. 6 Nisan 2012. 8 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2012.
- ^ "Syria: US, Germany, France, UK call for de-escalation". DW News. 2 Aralık 2024. 2 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2024.
- ^ "Fighting Worsens Already Dire Conditions in Northwestern Syria". The New York Times. 4 Aralık 2024. 9 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2024.
- ^ "Syrian hospital hit in air attack on opposition-held Idlib". Al Jazeera (İngilizce). 3 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2024.
- ^ "Syrian rebels topple Assad who flees to Russia in Mideast shakeup". 8 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2024.
- ^ "Once a leading force, Assad's Baath party wiped off Mideast politics: analysts". France 24 (İngilizce). 15 Aralık 2024. 16 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2024.
