Ordu Yardımlaşma Kurumu
 | |
| Menkul değer sembolü | BIST: OYYAT |
|---|---|
| Endüstri | Sosyal güvenlik |
| Kuruluş | 1 Mart 1961 |
| Genel merkezi | Ankara, Türkiye |
| Önemli kişiler | Zekai Aksakallı (Yönetim kurulu başkanı) Murat Yalçıntaş (Genel müdür) |
| Net gelir | 331.000.000.000,00 TL (2022)[1] |
| Toplam varlık | 480.000.000.000,00 TL[2] |
| Alt kuruluş(lar) | Grup Şirketleri |
| Sahibi | Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı[3] |
| Çalışan sayısı | +38.000 (2022)[4] |
| Web sitesi | oyak.com.tr |
Ordu Yardımlaşma Kurumu (OYAK), 3 Ocak 1961 tarih ve 205 sayılı kanun[5] ile kurulmuş, özel hukuk hükümlerine bağlı, TSK mensuplarının yardımlaşma ve emeklilik fonudur. OYAK'ın yönetiminde sivil devlet memurlarıyla birlikte muvazzaf askerler de vardır. Temsilciler Meclisi yönetiminde ise hizmet veren dört general bulunur.
1961 Anayasasının öngördüğü sosyal güvenlik sistemi içinde, üyelerine ana sosyal güvenlik kurumlarından (Emekli Sandığı, SSK) ayrı güvenceler sağlamaktadır. Kurum, Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı'nın kontrolündedir.[3]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Kurumun kuruluşu 3 Ocak 1961 kabul edilen Ordu Yardımlaşma Kurumu Kanununa dayanmaktadır.[6]
3 Ocak 1961 tarihli 205 sayılı kanun ile 30 Mart 1327 (1911) tarihli Askerî İkraz Sandığı Nizamnamesi yürürlükten kaldırılarak, sandığa ait tüm alacak ve borçlar Kurum'a devredilmiştir.[7]
OYAK'ın kurumlar vergisi muafiyeti
[değiştir | kaynağı değiştir]Kurumlar vergisi kanununda[8] sermaye şirketleri kurumlar vergisine tabidir; ancak OYAK bir sermaye şirketi değildir. Sermayesi ve hisse senetleri yoktur. OYAK'ın tüzel kişiliğine ait ayrı bir varlığı yoktur. Dolayısıyla kendi tüzel kişiliğine ait bir geliri de yoktur. Bütün gelirler sonuçta üyelerine aittir.[9]
OYAK'ın temel gelir kaynağını oluşturan iştirak ve finansal yatırım gelirleri stopaj yoluyla vergiye tabi tutulmaktadır. Dolayısıyla kurum bu gelirlerine ilişkin olarak, kurumlar vergisi muafiyeti olmasına rağmen neticede diğer bir vergi yoluyla vergilendirilmektedir.[10]
Yasayla öngörülen hizmetleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Daimi üyelerine yapılan emeklilik, ölüm ve maluliyet yardımları,
- Geçici üyelerine yapılan ölüm ve maluliyet yardımları,
- Daimi üyelerinin çeşitli ihtiyaçlarını gidermek amacıyla sunulan sosyal hizmetlerdir.
Gelir kaynakları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Muvazzaf Subay, Astsubay ve Uzman Jandarmalar ile isteğe bağlı olarak katılan sözleşmeli Uzman erbaşların maaşlarından her ay kesilecek %10 miktar,
- Millî Savunma Bakanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Jandarma Genel Komutanlığı teşkilatında çalışan maaşlı/ücretli sivil memur ve müstahdemlerin Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı kanuna göre emekliliklerine esas olan maaş ve ücretleri tutarından her ay kesilecek %10 miktar,
- OYAK Holding'in sermayesinin %50'sinden fazlasına sahip olduğu veya iştirak edeceği şirketlerde çalışan ve OYAK Holding'de daimi üye olmayı kabul eden bütün maaşlı ve ücretli sivil memur ve müstahdemlerin maaşları tutarından kesilecek %10 miktar,
- Geçici üyeler olarak adlandırılan yedek subayların her ay maaşları tutarı üzerinden kesilecek %5 miktar,
- Bağışlar,
- Konut Ön Biriktirim Fonu'ndan yararlanmak isteyenlerin maaşları tutarından her ay kesilecek %10 ek aidatlar,
ile OYAK Holding mevcutlarının işletilmesinden elde edilecek gelirlerdir.
Üyeleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Daimi üye sıfatıyla, Türk Silahlı Kuvvetleri kadrolarında görevli bütün muvazzaf Subay, Sözleşmeli Subay, Astsubay, Sözleşmeli Astsubay ve Uzman Jandarmalar ile Emekli Maaşı Sistemine giren üyeler ve ölümleri halinde sisteme devam etmek isteyen eşleri ile Uzman Erbaşlar, Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı teşkilatında, OYAK Holding ve OYAK'ın sermayesinin %50'sinden fazlasına sahip olduğu şirketlerde çalışanlardan arzu edenler ve Geçici üye sıfatıyla, muvazzaflık hizmetini yapmakta olan Yedek Subaylardan oluşmaktadır.
2019 yılı Mart ayında OYAK'a 6.494 üye katılmış olup, toplam üye sayısı aynı tarih itibarıyla 424.921 olmuştur.
Organizasyon yapısı
[değiştir | kaynağı değiştir]OYAK'ın yönetim ve denetimi Temsilciler Kurulu, Genel Kurul, Yönetim Kurulu, Denetleme Kurulu ve Genel Müdürlük aracılığıyla gerçekleştirilmektedir.
- Temsilciler Kurulu; OYAK'ın en geniş katılımlı organıdır. Temsilciler Kurulu, sayıları 50'den az 100'den fazla olmamak üzere Millî Savunma Bakanlığı koordinasyonunda, daimi üye adedi dikkate alınarak birlik ve kuruluşlarda görevli daimi üyeler arasından, birlik ve kuruluşların kumandan veya amirlerince tespit olunacak temsilcilerden oluşur. Temsilciler Kurulu, her üç yılda bir geçmiş 3 yılın mali hesaplarını inceler ve 20 asil, 10 yedek Genel Kurul üyesini seçer.
- Genel Kurul; her yıl gerçekleştirilen olağan ve gereken hallerde gerçekleştirilen olağanüstü toplantılarla, OYAK'ın faaliyet raporlarını ve bilançolarını değerlendirerek, ileriye dönük kararlar alır. Temsilciler Kurulunun seçtiği 20 üye ile Yasada belirtilen 20 üyeden oluşur.
- Yönetim Kurulu; OYAK'ın yönetiminden sorumludur. Görev süresi 3 yıldır. Üyelerinden 3 ünü Genel Kurul, 4 ünü ise Yasada belirtilen komisyon seçer. Genel Müdür, Yönetim Kurulunun doğal üyesidir ve kararlarda oy sahibidir.
- Denetleme Kurulu; 3 kişiden oluşur. Görev süresi 3 yıldır. Hizmet, yardım ve faaliyetlerin kararlara ve mevzuata uygun olup olmadığı, OYAK'ın verimlilik, tasarruf ve bireysel eşitlik ilkelerine göre çalışıp çalışmadığının denetimini yapar.
- Genel Müdürlük; Bir Genel Müdür ve ihtiyaca göre belirlenen sayıda Genel Müdür Yardımcısından oluşur. OYAK'ı Genel Müdür temsil eder.
İştirakleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Merkezi Ankara'da bulunan OYAK'ın finans, enerji, sanayi ve hizmet dallarında faaliyet gösteren 30 iştiraki[11] ve bunlar altında 91 şirketi bulunmaktadır.
Sanayi Grubu
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ataer Holding A.Ş.
- Erdemir
- İsdemir
- Adana Çimento Sanayi T.A.Ş.
- Bolu Çimento Sanayii A.Ş.
- Mardin Çimento Sanayii Ve Tic. A.Ş.
- Ünye Çimento Sanayii Ve Tic. A.Ş.
- Aslan Çimento A.Ş.
- Birçim Çimento Ve Madencilik Sanayi Ve Tic. A.Ş.
- OYAK Beton San. Ve Tic. A.Ş.
- Aslan Beton A.Ş.
- OYKA Kâğıt Ambalaj Sanayi Ve Tic. A.Ş.
- Oyak Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş.
- OYAK Enerji
Finans Grubu
[değiştir | kaynağı değiştir]- OYAK Anker Bank GMBH
- OYAK Yatırım Menkul Değerler A.Ş.
- Oyak Portföy Yönetimi A.Ş.
- OYAK European Finance PLC
Hizmet Grubu
[değiştir | kaynağı değiştir]- MAİS Motorlu Araçlar İmal Ve Satış A.Ş.
- Oyak Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş.
- OMSAN Lojistik A.Ş.
- OYTAŞ İç Ve Dış Ticaret A.Ş.
- OYAK Savunma Ve Güvenlik Sistemleri A.Ş.
- OYAK Teknoloji Bilişim Ve Kart Hizmetleri A.Ş.
- OYAK İnşaat A.Ş.
- OYAK Konut İnşaat A.Ş.
- OYAK Pazarlama Hizmet Ve Turizm A.Ş.
- OYAK Denizcilik ve Liman İşletmeleri A.Ş.
Enerji Grubu
[değiştir | kaynağı değiştir]- Güzel Enerji Akaryakıt A.Ş
- M Oil Petrol Sanayi ve Ticaret A.Ş
- İskenderun Enerji Üretim Ve Ticaret A.Ş.
- TotalEnergies
- Milangaz
- OYAK Enerji
- TürkPetrol
Gıda Tarım ve Hayvancılık
[değiştir | kaynağı değiştir]- Hektaş Ticaret Türk A.Ş.
- Sagra Grup Gıda Üretim ve Ticaret A.Ş.
- Tamek Grup Gıda Üretim A.Ş.
- Satem Grup Gıda Dağıtım ve Pazarlama A.Ş.
Kapatılan
[değiştir | kaynağı değiştir]Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "2022 Faaliyet Raporu" (PDF). 23 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.
- ^ "2022 Faaliyet Raporu" (PDF). 23 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.
- ^ a b Terkoğlu, Barış (21 Haziran 2021). "Üzgünüm ama Sedat Peker haklı çıktı". Cumhuriyet. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021.
- ^ "2022 Faaliyet Raporu" (PDF). 23 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.
- ^ "205 sayılı Yasa" (PDF). 2 Kasım 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2013.
- ^ Acar, Erkan (3 Ocak 1961). "Ordu Yardımlaşma Kurumu Kanunu". TC Adalet Bakanlığı. 14 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2008.
- ^ "ORDU YARDIMLAŞMA KURUMU KANUNU Geçici Madde 1" (PDF). 23 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2013.
- ^ "Kurumlar Vergisi Kanunu - Verginin Konusu, MADDE 1". 25 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2015.
- ^ "OYAK Kanunundaki vergi düzenlemeleri". 25 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2015.
- ^ "OYAK'ın elde ettiği gelirler üzerinden kaynaktan kesinti yoluyla ödenen gelir vergisi stopajı" (PDF). 25 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2015.
- ^ "2019 Faaliyet Raporu" (PDF). OYAK. 21 Kasım 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2021.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ordu Yardımlaşma Kurumu Resmî Web Sitesi17 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
