Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist
Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist (TKP/ML), 24 Nisan 1972'de İbrahim Kaypakkaya ve arkadaşları tarafından kurulan yasa dışı komünist parti. Partinin siyasi düşünceleri doğrultusunda askeri kolu Türkiye İşçi Köylü Kurtuluş Ordusu (TİKKO) ve gençlik örgütü Türkiye Marksist-Leninist Gençlik Birliği'dir (TMLGB).
Hakkında
[değiştir | kaynağı değiştir]TKP/ML örgütünün askeri kanadı olan TİKKO ve gençlik örgütü TMLGB örgütün sivil kanadı olan TKP/ML'ye bağlı olarak hareket etmektedir. Parti; düşüncelerinde daima taşranın ve illegal mücadelenin birinci planda ele alınması gerektiğini belirten İbrahim Kaypakkaya'nın görüşlerinin günümüzdeki savunucusudur. Parti (örgüt), Marksizm, Leninizm ve Maoizm'in birleşimiyle oluşan Marksizm-Leninizm-Maoizm (MLM) ideolojisini benimsemiştir. Parti içinde sürekli ikilik ortaya çıkmış ve bazı zamanlarda çeşitli fraksiyonlar hareketten ayrılmıştır. TKP/ML-Hareketi, TKP/ML-DABK, TKP/ML-Konferans, TKP/ML(Maoist Parti Merkezi) bu fraksiyonlardan öne çıkan bazılarıdır. Ayrıca Partizan isimli politik dergi de örgüte yakın bir grup olarak bilinmektedir.[7]
1995 yılında TKP/ML(Birlik) adlı fraksiyon hareketten ayrılmıştır. 2007 yılında İbocu Dönüşüm Hareketi adlı başka bir fraksiyon hareketten ayrılmıştır. Bu iki grup daha sonra kendi aralarında birleşerek Maoist Komünist Partisine iltihak etmişlerdir.
TKP/ML, 12 Mart 2016 tarihinde Halkların Birleşik Devrim Hareketi bileşenleri ile bir araya gelerek Türkiye'de faaliyet yürüten bazı komünist ve Marksist-Leninist silahlı örgütlerle ortak bir cephe oluşturmuştur.[8] TKP/ML-MK (Merkez Komite) fraksiyonu (sağ tasfiyeci kanat), 1 Ekim 2016'da yaptığı açıklama ile hareketten ayrıldığını duyurmuştur.[9]
2015 yılında Almanya'daki TKP/ML üyelerine yönelik olduğu iddia edilen operasyonların ardından örgüt 2016 yılında iki ayrı kanada bölündü. TKP/ML-MK'sinin kişi yeterliliğini sağlayamadığı, Konferans hazırlığı için aldığı inisiyatifin ek süresinin dolduğu, MK'nin bu yüzden düştüğünü ve bölgesel döneme geçildiğini ilan eden karşı grup Örgütlenme Komitesi'ni kurdu.[10] Diğer kanat ise MK ismini kullanmaya devam etti. Her iki grup da kendini TKP/ML olarak adlandırıyor ve diğer grubu sağcı-tasfiyeci olarak tanımlıyor, buna ek olarak ÖK kanadı MK ismini kullanan kanadın bu ismi demokratik yollarla elinde tutmadığını belirterek bu kanadı darbecilikle suçluyor. Ayrılık kamuoyunda Örgütlenme Komitesi (ÖK) ve Merkez Komitesi (MK)/İşçi Köylü Kurtuluşu (İKK) ayrılığı şeklinde yansımıştır.
Örgüt, Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığının 28 Ekim 2015'ten beri yayınladığı "en çok aranan teröristler" listesinde terör örgütü olarak sınıflandırılmaktadır.[11]
Türkiye İşçi Köylü Kurtuluş Ordusu
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye İşçi Köylü Kurtuluş Ordusu (TİKKO), TKP/ML'nin silahlı kanadıdır.
| Türkiye İşçi Köylü Kurtuluş Ordusu | |
|---|---|
 TİKKO bayrağı | |
| Bağlılık | Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist |
| Lider(ler) | TİKKO Genel Komutanlığı (Partiye bağlı kolektif liderlik) |
| Etkin bölgeler |  Türkiye  Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi |
| İdeoloji | Komünizm Marksizm-Leninizm-Maoizm |
| Siyasi yelpaze | Aşırı sol |
| Müttefikler |  Halkların Birleşik Devrim Hareketi  Enternasyonalist Özgürlük Taburu |
| Rakip(ler) | Türkiye Suriye Millî Ordusu IŞİD |
| Çatışma(lar) | Türkiye'de Maocu çatışması Kobani Kuşatması Menbic Taarruzu Rakka Operasyonu (2016-2017) Zeytin Dalı Harekâtı Barış Pınarı Harekâtı |
Türkiye Marksist-Leninist Gençlik Birliği
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye Marksist-Leninist Gençlik Birliği (TMLGB), TKP/ML'nin gençlik kanadıdır.[12]
Çatışmalar ve eylemler
[değiştir | kaynağı değiştir] | Bu liste eksiktir, maddeyi geliştirerek yardımcı olabilirsiniz. |
Örgüt tarafından düzenlenen saldırılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- 20 Mayıs 1972: Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu (THKO) militanları Sinan Cemgil, Kadir Manga ve Alpaslan Özdoğan'ı ihbar ederek ölümlerine sebep olduğu gerekçesiyle Akçadağ'ın Kahyalı köyünün muhtarı Mustafa Mordeniz, İbrahim Kaypakkaya tarafından öldürüldü.[13][14]
- 17 Mart 1978: İstanbul, Ümraniye'de Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu üyesi 5 ülkücü işçi öldürüldü.[15]
- 15 Ağustos 1989: Gümüşhane, Şiran'da yer alan Kozağaç Jandarma Karakolu'na gerçekleştirilen baskında 7 asker ve köyün eski muhtarı öldürüldü, ardından çıkan çatışmalarda 3 polis yaralandı.[16]
- 2 Ağustos 1997: Madımak Katliamı davasında yargılanan 8 sanığı Kırşehir'den Ankara'ya götüren cezaevi aracı Akpınar'da bombalı ve silahlı saldırıya uğradı; 3 görevli ve 1 sanık yaralandı.[17]
- 11 Aralık 2000: Atılım dergisi okuru Özkan Tekin'in afiş asarken vurulup öldürülmesine misilleme olarak Okmeydanı'nda bir Özel Harekat timine ateş açıldı; 2 polis öldü, 11 polis yaralandı.[18][19]
- 20 Mayıs 2004: İstanbul, Acıbadem'de düzenlenen bombalı araçlı saldırısı sonucu ölen veya yaralanan olmadı.[20]
- 26 Temmuz 2013: Tunceli kırsalında bir hidroelektrik santralin kontrol binası bombalandı.[21]
- 14 Mart 2014: Polis tarafından göz yaşartıcı gaz kapsülüyle hedef gözetilerek vurulan Berkin Elvan'ın ölümüne misilleme olarak Tunceli'de Çemişgezek Emniyet Müdürlüğüne saldırı gerçekleştirildi.[22][23]
- 8 Temmuz 2014: Beş işçi taşıyan bir kamyonet boşaltılıp Altınyüzük'teki baz istasyonuna bırakılıp ateşe verildi.[24][25]
- 22 Temmuz 2015: 34 kişinin öldürüldüğü Suruç Katliamı'na misilleme olarak Hozat'ta yer alan Amutka karakoluna saldırı gerçekleştirildi.[26]
- 10 Ekim 2015: PKK ve TKP/ML-TİKKO militanları, Geyiksuyu'da bir askeri üsse saldırdı.[27]
- 15 Ekim 2015: 109 kişinin öldürüldüğü Ankara Garı Katliamı'nı anma amacıyla Amutka karakoluna gerçekleştirilen eylemde 4 asker öldürüldü.[28]
- 10 Şubat 2017: İstanbul'un Pendik ilçesinde AK Parti İlçe Başkanlığı'na ateş açıldı.[29]
- 1 Haziran 2017: Tunceli'de Aliboğazı ve Bozan yaylaları civarında düzenlenen saldırıda 3 asker öldürüldü.[30]
- Örgüt PYD saflarında Suriye İç Savaşı'na katıldı[31] ve Enternasyonalist Özgürlük Taburu bünyesine girdi.[32] 2015 ve 2016 yıllarında PKK ile ortak eylemlerde bulundu.[33] Grup, Barış Pınarı Harekâtı ve Zeytin Dalı Harekâtı'nda Suriye Demokratik Güçleri müttefiki olan Enternasyonalist Özgürlük Taburu içerisinde Türk Silahlı Kuvvetleri ve Türkiye destekli Özgür Suriye Ordusu ile çatışmalara girdi.[34][35]
Örgüte yönelik düzenlenen saldırılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- 29 Haziran 2010: İki TİKKO militanı, güvenlik güçleri tarafından Tunceli dağlarında öldürüldü.[36]
- 21 Ekim 2015: Üç TİKKO militanı, TSK ile Ovacık'ta çıkan çatışmada öldü.[37]
- 9 Mayıs 2016: Geyiksuyu'nda Türk Silahlı Kuvvetleri ile çatışma sırasında iki TiKKO militanı öldürüldü.[38]
- 24-28 Kasım 2016: 12 TİKKO militanı, Aliboğazı'nda bir ordu operasyonu sırasında öldürüldüler.[39]
- 5-6 Ağustos 2018: Tunceli'de Türk ordusu tarafından altı TİKKO militanı öldürüldü.[40]
Örgütten ayrılarak kurulan yeni oluşumlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- TKP/ML-Hareketi
- TKP/ML (Bolşevik)
- TKP/ML-Konferans
- TKP/ML-DABK
- TKP/ML-Partizan
- TKP/ML-DHB
- TKP/ML-DP
- TKP/ML (YİÖ)
- TKP/ML-Halkın Birliği
- TKP/ML (Maoist Parti Merkezi)
- TKP (ML)
- TKP-ML
- TKP/ML (B)
- TKP/ML (Geçici Koordinasyon Komitesi)
- TKP/ML-Spartakist
- TKP/ML (Devrimci Partizan)
- TKP/ML (GYDK)
- MKP
- BP/KK-T
- Türkiye'de Marksist Leninist Parti-İnşa
- Kürdistan Marksist Leninist Parti
- Birleşik Marksist Leninist Parti (Bolşevik)
- Kurtuluş Yolu (dergi)
- Kurtuluş Bayrağı (dergi)
- İbocu Dönüşüm Hareketi
TKP-ML
[değiştir | kaynağı değiştir]2016'lı yılların sonlarına doğru örgütten Türkiye Komünist Partisi-Marksist Leninist (TKP-ML) adında bir ayrılık yaşanır. TKP-ML'nin silahlı kanadının adı TİKKO ve gençlik kanadının adı da TMLGB adını taşır. Ancak bu örgütün aynı zamanda kadın yapılanması bulunmaktadır. Bu yapılanmanın adı Türkiye Komünist Partisi-Marksist Leninist/Komünist Kadınlar Birliği (TKP-ML/KKB veya KKB) olarak bilinir. TKP-ML'nin kendine ait resmi web sitesi mevcuttur.[41]
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
TKP/ML ve TİKKO'nun logoları, yan yana -
TKP-ML ve TKP/ML hiziplerinin kullandığı logolar -
TKP-ML'nin logosu (yuvarlak) -
TKP-ML'nin, TKP/ML kuruluşunun 50. yılına özel logosu -
TİKKO'nun 1981 yılında kullandığı bir logo -
-
Berlin'de 1 Mayıs yürüyüşü yapan TKP/ML taraftarları, 2005 -
Üstünde Kaypakkaya'nın resmi bulunan Partizan logolu bir bayrak
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "1973'te yitirilenler". 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2015.
- ^ "1981'de yitirilenler". 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2015.
- ^ "1987'de yitirilenler". 1 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2015.
- ^ "1997'de yitirilenler". 31 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2015.
- ^ "Peoples' United Revolutionary Movement established for a joint struggle". Firat News Agency. 1 Mart 2016. 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2016.
- ^ "STATEMENT OF OUR PARTY, COMMUNIST PARTY OF TURKEY/MARXIST-LENINIST (TKP-ML) … | İşçi Köylü Kurtuluşu". tkpml.com. 21 Mart 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "60'lı yılların oyununu oynuyorlar!". 3 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2015.
- ^ "Halkların Birleşik Devrim Hareketi" kuruldu 13 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Alınteri dergisi, 12 Mart 2016, Erişim tarihi 14 Mart 2016.
- ^ "Amerikan bayraklı "devrim"den sonra PKK'dan koptular". Odatv. 1 Ekim 2016. 17 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2024.
- ^ TKP/ML Örgütlenme Komitesi. "Tüm Parti Taraftarlarımıza, Şehit ve Tutsak Ailelerimize, Dost ve Devrimci Örgütlere, Çeşitli Milliyetlerden Emekçi Halkımıza!". partizan-online.net. 25 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2019.
- ^ "Arananlar/Mavi Liste". Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı. 16 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2019.
- ^ "TİKKO füzesi". Hürriyet Gazetesi. hurriyet.com.tr. 2 Mayıs 2001. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2016.
- ^ "DOSYA: Kaypakkaya, devletin en çok korktuğu önderlerden biriydi". 17 Mayıs 2007.
- ^ "Nurhak Katliamı'nın 50. yılı: O büyük yürekleriyle aramızdan ayrıldılar". 31 Mayıs 2021.
- ^ "Ümraniye'de Ülkücü diye 5 işçiyi öldürmüşlerdi 17 Mart 1978". Yeniçağ Gazetesi. 17 Mart 2016. 19 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2023.
- ^ "Doğu'da terör günü: 15 ölü". Cumhuriyet. 16 Ağustos 2024. 14 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2024.
- ^ ANKARA, Salih GÜNER, Ümit KOZAN / KIRŞEHİR (2 Ağustos 1997). "Cezaevi otosuna bomba". Hürriyet.com.tr. 14 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2024.
- ^ "Polis katilleri yakalandı". bigpara.hurriyet.com.tr. 30 Aralık 2000. 4 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2023.
- ^ "Çevik kuvvet ayaklandı". Radikal. 13 Aralık 2000. 29 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "İstanbul'da bombalı saldırı". arsiv.ntv.com.tr. 14 Mayıs 2020. 14 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023.
- ^ "Hydroelectric Plant Regulator Bombed in Tunceli". Bianet - Bagimsiz Iletisim Agi. 12 October 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2014.
- ^ "TİKKO'dan Berkin Elvan için misilleme eylemi". BestaNûçe Bestanuce.com. 9 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2014.
- ^ Özgür Gelecek. "Gerilladan Berkin Elvan için misilleme eylemi". Ozgurgelecek.nl. 12 October 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2014.
- ^ Özgür Gelecek. "Dersim'de gerilladan baz istasyonu eylemi". Ozgurgeleck.net. 4 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2014.
- ^ "Communist terrorist group sets truck ablaze in eastern Turkey". dailysabah.com. 9 July 2014. 5 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2014.
- ^ "TİKKO: "Suruç Katliamının Hesabını Soruyoruz"". Özgür Gelecek. 25 Temmuz 2015.
- ^ "Turquie : La guérilla maoïste et la guérilla kurde mènent une opération conjointe". 9 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2017.
- ^ "TKP/ML -TİKKO'dan Ankara şehitlerinin anısına eylem - ATİK Online". www.atik-online.net. 13 January 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2017.
- ^ "Özgür Gelecek - Paşêroja Azad - Günlük Haber Bülteni - TİKKO militanları Kürdistan için AKP binasını ateşe verdi". www.ozgurgelecek.org. 12 October 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2017.
- ^ "TKPML-TİKKO'dan eylem". ANF News. 14 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2024.
- ^ "İllegal sol örgütler bir bir PYD'ye katılıyor". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2015.
- ^ "Enternasyonalist Özgürlük Taburu kuruldu". 18 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2015.
- ^ "Tunceli'de PKK ve TİKKO, ortak eylemle yol kesti". Hürriyet.com.tr. 11 Ağustos 2015. 4 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2024.
- ^ "Turkish military offensive against Afrin : the Kurds are the victims of the contradictions between the imperialists" (İngilizce). OCML VP. 25 Ocak 2017. 3 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2018.
- ^ "The International Freedom Battalion has reactivated!" (İngilizce). AFFA - Antifascist Forces in Afrin. 29 Ekim 2019. 7 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2019.
- ^ "Aslandoğmuş Ölümsüzleri". 30 Ağustos 2010. 21 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2025.
- ^ "Özgür Gelecek - Paşêroja Azad - Günlük Haber Bülteni - YDG: Halk Savaşçıları Ölümsüzdür! Mücadeleniz, Mücadelemizdir!". www.ozgurgelecek.org. 12 October 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2017.
- ^ Seyri Sokak (4 Kasım 2015). "Mercan şehitleri:Cengiz, Hakan, Özgüç". 7 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2017 – YouTube vasıtasıyla.
- ^ "Özgür Gelecek - Paşêroja Azad - Günlük Haber Bülteni - TİKKO Rojava "12'leri anmak, onların boş kalan mevzilerini doldurmaktır"". ozgurgelecek1.net. 12 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2017.
- ^ "6 TKP/ML-TİKKO gerillalarının cenazelerine işkence yapıldı". 8 Ağustos 2018.
- ^ "ana sayfa". TKP-ML Resmi Internet Sitesi. 21 Mart 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2024.
Dipnotlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ TKP/ML ve geleneğin takipçileri genel sekreterini öldürülmeden ya da herhangi bir sebepten dolayı partiden kopmadan açıklamaz. Bunun sebebi ise genel sekreterlerin ifşa olmasını engellemektir
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özgür Gelecek 29 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Kaypakkaya-Partizan; Online haber ve arşiv sitesi 5 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Partizan
- İşçi Köylü
- Yeni Demokrasi 4 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- İşçi Köylü Kurtuluşu 27 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Partizan Arşiv 29 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Partizan
