Tell Tayinat
.jpg) Tell Tayinat | |
  Tell Tayinat Turkey haritasındaki konumu. | |
| Diğer adı | Kunulua |
|---|---|
| Konum | Reyhanlı, Hatay, Türkiye |
| Bölge | Levant |
| Koordinatlar | 36°14′51″K 36°22′35″D / 36.24750°K 36.37639°D |
| Tür | Höyük |
| Tarihçe | |
| Devir(ler) | Erken Tunç Çağı, Erken Demir Çağı |
| Kültür(ler) | Geç Hititler, Aramiler |
| Sit ayrıntıları | |
| Kazı tarihleri | 1935-1938, 2003-günümüz |
| Arkeologlar | Robert Braidwood, Timothy Harrison |
| Durum | Harabe |
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Tell Tayinat Höyüğü |
| il: | Hatay |
| İlçe: | Reyhanlı |
| Köy: | Tayinat |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | Yapılaşma[1] |
| Tescil durumu: | Tescilli[1] |
| Tescil No ve derece: | 3420 |
| Tescil tarihi: | 20.06.1987 |
| Araştırma yöntemi: | Kazı |
.jpg)
.jpg)
Tell Tayinat Höyüğü, Hatay il merkezinin doğu – kuzeydoğusunda, Reyhanlı ilçesinin 17–18 km batısında, Asi Nehri'nin 1,5 km doğusunda yer alan bir höyüktür. Tepe, yamaçlar dahil olmak üzere 700 x 500 metre boyutlarında, 15 metre yüksekliktedir. Kazı yapılmadan önce üzerinde Tayinat Köyü bulunmakta idi.[2]
Coğrafi konum olarak kuzeyde Güneydoğu Anadolu, doğuda Suriye ve Mezopotamya'nın iç kesimleri, batıda Akdeniz sahilleri ve güneyde Doğu Akdeniz sahilleri arasındaki ticari yolların kavşağında yer almaktadır. Kentin, MÖ 9. ve 8. yüzyıllarda, günümüz Hatay İli topraklarında egemen olan Geç Hitit krallıklarından biri olan Patina Krallığı'nın başkenti "Kunulua" olduğu kabul edilmektedir. Başkent, MÖ 738 yılında Asur Kralı III. Tiglat-Pileser tarafından istila edilmiş, daha sonra bir Asur eyalet başkenti olarak yönetilmiştir.[3]
Kazılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Höyük, Amik Ovası Araştırması sırasında, 1933 yılında saptanmıştır. Kazı çalışmaları 1935-38 yılları arasında Chigaco Üniversitesi Doğu Bilimleri Enstitüsü adına Robert J. Braidwood başkanlığında yapılmıştır. Daha sonra 1999 yılında Timoty P. Harrison başkanlığında yüzey araştırmaları yapılmış, ikinci dönem kazılarına 2004 yılında başlanmıştır.[2]
Tabakalanma
[değiştir | kaynağı değiştir]Kazılarda saptanan tabakalanma Erken Tunç Çağı II (Amik H), ETÇ IIIa (Amik I) ve ETÇ IV B (Amik J MÖ 2250 - 2000)[4] tabakalarıdır.[2] Diğer kültür evresi de MÖ 1200-550 yıllarına tarihlenen Erken Demir Çağı (Geç Asur) evresidir.[5]
Buluntular
[değiştir | kaynağı değiştir]Amik E Evresinde tuğla duvarlardan söz edilmekte, kerpiç duvarların Tell el Cüdeyde'de rastlananlardan daha kalın olduğu belirtilmektedir. Amik I ise mimari açıdan oldukça fakir bulunmaktadır. Fakat Amik J Evresi olarak tanımlanan Erken Tunç Çağı IV B Evresi mimari buluntuları, Amik Ovası J Evresi'ni en iyi ifade eden buluntuları sağlamıştır. Bu tabakada yaklaşık 1,7 metre kalınlıkta bir kültür dolgusu vardır.[2] Bu tabaka MÖ 22250 – 200 yıllarına tarihlenmiş olup özellikle büyük ve oldukça önemli görülen mimari bulgularıyla kendini göstermektedir.[6]
Çanak çömlek buluntuları içinde en ilginç olanları depas (uzun gövdeli, çift kulplu kadeh ya da maşrapa), Troya'nın IV. tabakasında bulunan örnektir ve ticaret yoluyla gelmiş olduğu ileri sürülmektedir.[2]
Küçük buluntular arasında, yontma taş tekniğiyle çakmak taşından Kenani tarzında çok sayıda bıçak orakların ele geçmesi, yerleşimde yoğun olarak tarım yapıldığının bir göstergesi olarak yorumlanmaktadır.[2]
Kırmızı-siyah açkılı mal olarak ifade edilen Karaz malı, erken Tunç Çağı II Evresinde (Amik H) az sayıda ele geçmiştir. Bu mal türü erken Tunç Çağı IIIa Evresinde en yaygın kullanılan mal grubudur. Buna karşın erken Tunç Çağı'nın son evresinde yok denecek kadar azdır.[2]
Erken Demir Çağı'na (MÖ 12. ve 11. yüzyıllara tarihlenen tabakalarda Miken çanak çömleği ele geçmiştir. Bu buluntu yerleşimin Batı Anadolu'yla önemli bir etkileşim içinde olduğunu göstermektedir.[7]
Patina Krallığı'nın başkenti olan yerleşimde, hilani[not 1] planlı birkaç büyük saray kompleksi ortaya çıkarılmıştır. Bir diğer büyük mimari buluntu da Demir Çağı II'ye tarihlenen (MÖ 9. ve 8. yüzyıl)[8] megaron tipi bir tapınaktır. Tapınağın girişinde oldukça incelikle oyulmuş ve işlenmiş aslan biçiminde sütun kaideleri yer almaktadır.[3] Bir Hitit tapınağı olan yapının istiladan sonra bir Asur tapınağına dönüştürülerek kullanılmaya devam edildiği bildirilmektedir.[9] Ayrıca kazılarda kaya kabartmaları taş heykeller, sayısı yüzü bulan[8] Luvi Hiyeroglif steller çıkarılmıştır. Tüm bu buluntular Antakya Müzesi'nde sergilenmektedir.[3]
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
OpenStreetMap'te Tell Tayinat ile ilgili coğrafi veriler - Fotoğraflar14 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Tayinat Archaelogical Project İngilizce
- Chicago Üniversitesi Doğu Bilimleri Enstitüsü Tell Tayinat sayfası2 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İngilizce
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Hilani planlı yapılarda merdivenle ulaşılan bir ya da üç sütunlu girişten sonra, ocaklı büyük kabul salonuna varılır. Salonun arkasında kanalizasyon sistemi olan tuvalet, banyo, özel odalar ve depolar yer alır
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "TAY – Yerleşme Ayrıntıları". 14 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2012.
- ^ a b c d e f g "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 13 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2012.
- ^ a b c Timoty P. Harrison, Patina Krallığı'nın Başkenti Tell Tayinat
- ^ Timoty P. Harrison, Tayinat Projesi 2008 Kazı Sezonu Raporu 5 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sh.: 6
- ^ Timoty P. Harrison, Tayinat Projesi 2011 Kazı Sezonu Raporu[ölü/kırık bağlantı], Sh.: 7
- ^ Timoty P. Harrison, Tayinat Projesi 2011 Kazı Sezonu Raporu[ölü/kırık bağlantı], Sh.: 8
- ^ http://www.une.edu.au/cat/sites/telltayinat.php 6 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Tell Ta'yinat (Hatay) - Current Archaelogy In Turkey
- ^ a b Timoty P. Harrison, Tayinat Projesi 2008 Kazı Sezonu Raporu 5 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sh.: 7
- ^ "Rehber Gazetesi" (PDF). 5 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2012.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Siro-Hitit krallıkları ve şehirleri | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Siro-Hitit krallıkları, Geç Tunç Çağı’nın sonları ile Demir Çağı’nın başlarında (yaklaşık MÖ 1200–700) Anadolu’nun güneyi ile Kuzey Suriye’de ortaya çıkan küçük krallıkları tanımlar.
Bu krallıklar, Hitit İmparatorluğu'nun çöküşünden sonra kurulan yerel beyliklerdir. Hem Hitit (Luvi-Hurrili) hem de Arami-Semitik kültür unsurlarını taşıdıkları için “Siro-Hitit” şeklinde adlandırılırlar. | |||||||||||||||||
| Luvi devletleri |
|  | |||||||||||||||
| Arami devletleri |
| ||||||||||||||||
| Otorite kontrolü |
|
|---|