Virgül

Barcelona, İspanya'da virgüle benzetilmiş bir heykel.

Virgül ⟨,⟩ farklı dillerde kullanılan bir noktalama işaretidir. Genel kullanım amacı benzer görevdeki sözcükleri listelemek ya da cümledeki bölümleri birbirinden ayırmaktır.

Tarihi

Virgül, MÖ 3. yüzyılda yaşayan Bizanslı Aristophanes'in geliştirdiği ve noktanın satırdaki farklı seviyelere koyulduğu noktalama sistemden gelmektedir. Noktanın yüksekliği ardından gelecek metnin okunması için ne kadar nefes gerekeceğini gösteren bir duraksama simgesiydi ve satırın ortasına koyulan media distinctio ⟨·⟩ virgülün karşılığıydı.

Virgül Türkçe'ye 19. yüzyılda Tanzimat Dönemi sırasında Fransızca'dan girmiştir. Kelime olarak Fransızca'da aynı anlama gelen virgule kelimesinden gelmektedir.

Türkçe'deki kullanımları

• Eş görevli sözcük ya da sözcük gruplarının arasında kullanılır.
  Elma, portakal, limon, muz ve salatalık aldım.
  Anılarını, hayallerini, güzel düşüncelerini, planlarını bir deftere yazar.

• Sıralı cümleleri ayırmada kullanılır.
  Sabah evden erken çıkar, biraz yürüyüş yapar, bir çay ocağında çayını yudumlayıp eve dönerdi.
• Uzun cümlelerde özneyi belirtmek için kullanılır.
  Virgül, MÖ 3. yüzyılda yaşayan Bizanslı Aristophanes'in geliştirdiği ve noktanın satırdaki farklı seviyelere koyulduğu noktalama sistemden gelmektedir.
• Hitap ve seslenme sözcüklerinden sonra kullanılır.
  Sevgili Anneciğim,
  Sayın Müdürüm,
  Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın!
  Sevgili Babacığım,
• Ara söz ve ara cümlelerin, başında ve sonunda kullanılır.
  Bu yeri, çocukluğumun geçtiği mahalleyi, asla unutmayacağım.
• Anlamın güçlendirilmesi için tekrarlanan kelimelerin arasında kullanılır.
  Yaptığı tek şey ders, ders, ders.
• Sayılarda, ondalık bölümü ayırmak için kullanılır.
  385,5
  3,45
• Tırnak işareti içine alınmamış alıntı cümlelerden sonra kullanılır.
  Yarın gidiyorum, dedi.
  JJ. Rousseau, roman hayattır, der.
• Konuşma çizgisinin ardından gelen alıntının sonunda kullanılır.
  – Korkarım bu imkansız, dedi.
• Konuşma çizgisinden önceki bölümün sonunda kullanılır.
  Bahçe kapısını açtı. Sermet Bey’e,
  – Bu anahtar köşkü de açar, dedi. (Ömer Seyfettin)
• Sonraki cümleye ret, kabul veya teşvik bildiren "Evet, hayır, peki" gibi sözcüklerden sonra kullanılır.
  Hayır, o gelmedi.
  Evet, sen de dinleyebilirsin.
  Peki, senin dediğin olsun.
  Peki, kabul ediyorum.
• Adlaşmış sıfatlardan ve anlamca karışan öğelerden sonra kullanılır.
  Yaşlı, hizmetçiyi yanına çağırdı.
  O, köpeği nazikçe okşuyordu.
• Zarf fiil eki almış kelimeler ardarda gelince kelimelerin arasında kullanılır.
  Parmaklıklara dayanıp, balık tutanları seyrettiler konuşmadan. (Oğuz Atay)
• "Bu, şu, o" zamirleri özne oldukları zaman özneden sonra kullanılır.
  Bu, duyduğum en tuhaf şeydi.
• Kitap, dergi vb. künyelerinde yazar, tarih ve yer adı gibi bölümleri birbirinden ayırmak için kullanılır.
  İstanbul, 13 Mart 1953

Kullanımı yanlış olan durumlar

• "ve, veya, ya da" gibi sözcüklerden önce ve sonra virgül kullanılmaz.
  Kal ya da git.
  Ekmek ve su al.
• İkilemelerin arasında virgül kullanılmaz.
  Gece gece ödev soruyor.
  Abuk sabuk konuşuyorlar.
  Abur cubur yemek zararlıymış.
• İşaret sıfatından sonra virgül konulmaz.
  O tokayı hemen bana ver!
  O kalemi çöpe attım.

Diğer dillerdeki kullanımları

• Ondalık işareti yerine nokta koyan ülkeler tarafından sayıların hanelerini üçerli ayırmak için kullanılır.
  1.234,56 yerine 1,234.56
• İngilizce'de eş görevli sözcük ya da sözcük gruplarında "ve" bağlacından önce seri virgül olarak kullanılır.
  Elma, portakal, ve muz aldım.
• Rumence'de diyakritik olarak Ș ve Ț harflerinin altına koyulur.
• Arap harfleri kullanan ülkeler tarafından ters virgül ⟨،⟩ şeklinde kullanılır.