Aşağıkızılkale, Köprüköy
| Aşağıkızılkale | |
|---|---|
 Mahallenin haritadaki yeri | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Aşağıkızılkale Aşağıkızılkale'nin Erzurum'daki konumu | |
Koordinatlar: 39°42′40″N 41°45′47″E / 39.711°K 41.763°D | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Köprüköy |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[1] İhtiyar heyeti[1] |
| Rakım | 1868 m |
| Nüfus | 130 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25320 |
Aşağıkızılkale, Erzurum ilinin Köprüköy ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Aşağıkızılkale eski kaynaklarda Kızıl Kala-i Süfla (قزل قلعۀ سفلا) olarak geçer. Nitekim 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde bu şekilde yazılmıştır.[5]
Aşağı Kızıl Kale ve Yukarı Kızıl Kale köyleri, tarihî Basiani bölgesinin Yukarı Basiani kısmında yer alır. Bu bölge, Orta Çağ'da Gürcistan sınırları içinde bulunuyordu. Nitekim 13. yüzyılın başında Gürcüler ile Türkler arasındaki Basiani Savaşı bu bölgede meydana gelmiştir. Osmanlılar bu bölgeyi 1545 yılında Gürcülerden ele geçirmiştir.[6] Megalit yapı kalıntıları da bu köylerin eski yerleşim yerleri olduğunu göstermektedir.[7]
Aşağı Kızıl Kale köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesine göre, Erzurum vilayetinin Hasan Kale kazasının Kara Yazı nahiyesine bağlı köylerinden biriydi.[5] Karayazı nahiyesi 1937 yılında kazaya dönüştürülünce, Aşağıkızılkale köyü de bu kazaya bağlı hale geldi. Nitekim 1955 genel nüfus sayımında Aşağıkızılkale köyü Karayazı kazasının Söylemez nahiyesine bağlıydı ve nüfusu 337 kişiden oluşuyordu.[8] Aşağıkızılkale köyünde 1965 yılında 376 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde sadece 23 kişi okuma yazma biliyordu.[9] 1990 yılında Köprüköy ilçesi kurulmuş, 1992 yılında da Aşağıkızılkale köyü bu ilçeye bağlanmıştır.
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum'da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Köprüköy Belediyesi'nin bir mahallesi olmuştur.[10]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Mahalle, Erzurum il merkezine 119 km, Köprüköy ilçe merkezine 61 km uzaklıktadır.[11] Mahalle, Köprüköy'ün güneybatısında olup, D.955 numaralı Erzurum-Muş (Köprüköy-Hınıs) devlet yoluna, Dilek, Mescitli, Kayabaşı ve Yağan mahalleleri üzerinden 47,6 km'lik bir köy yoluyla bağlıdır. Güney yönünde ayni yola Hacıömer Mahallesi üzerinden 17,1 km.lik bir yolla da bağlıdır.[12]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 130[2] |
| 2021 | 138[2] |
| 2020 | 146[2] |
| 2019 | 160[2] |
| 2018 | 163[2] |
| 2017 | 160[2] |
| 2016 | 187[2] |
| 2015 | 189[2] |
| 2014 | 208[2] |
| 2013 | 198[2] |
| 2012 | 201[3] |
| 2011 | 211[3] |
| 2010 | 252[3] |
| 2009 | 250[3] |
| 2008 | 247[3] |
| 2007 | 251[3] |
| 2000 | 270[3] |
| 1990 | 341[13] |
| 1985 | 601[14] |
| 1965 | 376[15] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Köprüköy Aşağıkızılkale Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 16 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Asagikizilkale, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 24 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2023.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 230.
- ^ "ბასიანი: კულტურის ძეგლების კატალოგი" / Basiani: A Catalogue of the Monuments of Material Culture (Basiani: Maddi Kültür Anıtları Kataloğu), Tiflis, 2024, s. 10. ISBN 978-9941-9888-4-4
- ^ "ბასიანი: კულტურის ძეგლების კატალოგი" / Basiani: A Catalogue of the Monuments of Material Culture (Basiani: Maddi Kültür Anıtları Kataloğu), Tiflis, 2024, s. 72, 148. ISBN 978-9941-9888-4-4
- ^ "1955 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1961, s. 208" (PDF). 26 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Nisan 2025.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 258" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Eylül 2023.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Aşağıkızılkale Mahallesi". YerelNet.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2023.
- ^ "Aşağıkızılkale to Yağan". Aşağıkızılkale to Yağan. 4 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2024.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.