Derebaşı, Köprüköy
| Derebaşı | |
|---|---|
 Mahallenin haritadaki yeri | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Derebaşı Derebaşı'nın Erzurum'daki konumu | |
Koordinatlar: 39°54′11″N 41°50′56″E / 39.903°K 41.849°D | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Köprüköy |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[1] İhtiyar heyeti[1] |
| Rakım | 1788 m |
| Nüfus | 88 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25320 |
Derebaşı, Erzurum ilinin Köprüköy ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Derebaşı'nın eski adı Tenzile’dir. Nitekim 1835 tarihli nüfus defteri ile 1928 tarihli nüfus defterinde Tenzile (تنذیلە) şeklinde geçer.[5][6]
Yerleşim, tarihî Basiani bölgesinin Yukarı Basiani kısmında yer alır. Bu bölge, Orta Çağ'da Gürcistan Krallığı sınırları içinde bulunuyordu. Nitekim 13. yüzyılın başında Gürcüler ile Türkler arasındaki Basiani Savaşı bu bölgede meydana gelmiştir. Osmanlılar bu bölgeyi 1545 yılında Gürcülerden ele geçirmiştir.[7][8] 1835 Osmanlı nüfus defterine göre Hasan Kala kazasının köylerinden biriydi. Askere alma ve vergi toplama amacıyla sadece erkek nüfusunun tespit edildiği bu tarihte köyde 52 erkek bulunuyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün tahmini nüfusunun yaklaşık 104 kişiden oluştuğu söylenebilir.[5]
Türkiye Cumhuriyetinin kurulmasıyla birlikte 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Tenzile adıyla Erzurum vilayetinin Pasinler kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[6] 1935 tarihli ve sonraki nüfus sayımlarında Pekecik köyüyle birlikte bir mahalle olarak kaydedilmiştir. Nitekim 1950 gelen nüfus sayımında “Tenzile (Pekecik)” adıyla geçer. Bu sırada iki yerleşimin toplam nüfusu 382 kişiden oluşuyordu.[9] Daha sonra köyün adı Derebaşı olarak değiştirilmiştir. 1965 genel nüfus sayımında Derebaşı köyünde 276 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde sadece 32 kişi okuma yazma biliyordu.[10] 1990 yılında Çobandede bucağı Köprüköy ilçesine dönüştürüldü ve Derebaşı köyü de bu ilçeye bağlandı.[11]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum'da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Köprüköy Belediyesi'nin bir mahallesi olmuştur.[12]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Mahalle, Erzurum il merkezine 82 km, Köprüköy ilçe merkezine 24 km uzaklıktadır.[13] Mahalle, Köprüköy'ün güneyinde olup, D.100/
numaralı Erzurum-Ağrı (Pasinler-Köprüköy) devlet/uluslararası yoluna, Eğirmez mahallesi üzerinden 9,9 km'lik bir köy yoluyla bağlıdır.[14]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 88[2] |
| 2021 | 96[2] |
| 2020 | 90[2] |
| 2019 | 94[2] |
| 2018 | 103[2] |
| 2017 | 78[2] |
| 2016 | 98[2] |
| 2015 | 99[2] |
| 2014 | 106[2] |
| 2013 | 120[2] |
| 2012 | 120[3] |
| 2011 | 125[3] |
| 2010 | 129[3] |
| 2009 | 109[3] |
| 2008 | 113[3] |
| 2007 | 120[3] |
| 2000 | 148[3] |
| 1990 | 243[15] |
| 1985 | 310[16] |
| 1965 | 276[17] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Köprüköy Derebaşı Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Derebasi, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 21 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2023.
- ^ a b Ümit Kılıç, "XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Pasinler ve Köylerinin Demografik ve İskan Yapısı", A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, sayı: 42, 2010, s. 241-257
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 227.
- ^ ‘’’Gürcü Sovyet Ansiklopedisi’’’, Tiflis, 1977, II. Cilt, s. 219
- ^ "ბასიანი: კულტურის ძეგლების კატალოგი" / Basiani: A Catalogue of the Monuments of Material Culture (Basiani: Maddi Kültür Anıtları Kataloğu), Tiflis, 2024, s. 10. ISBN 978-9941-9888-4-4
- ^ "1950 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1954, s. 176" (PDF). 20 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Mayıs 2025.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 261" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Eylül 2023.
- ^ "Resmî Gazete, 18 Mayıs 1990" (PDF). 11 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Eylül 2023.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Derebaşı Mahallesi". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2023.
- ^ "Google Maps detay". Google Maps. 5 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2024.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.