Dumankaya, Köprüköy
| Dumankaya | |
|---|---|
 Mahallenin haritadaki yeri | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Dumankaya Dumankaya'nın Erzurum'daki konumu | |
Koordinatlar: 39°51′40″N 42°00′58″E / 39.861°K 42.016°D | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Köprüköy |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[1] İhtiyar heyeti[1] |
| Rakım | 2126 m |
| Nüfus | 325 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25320 |
Dumankaya, Erzurum ilinin Köprüköy ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Dumankaya'ın eski adı Vağavir veya Vağaver’dir. Nitekim 1835 tarihli Osmanlı nüfus defteri ile 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Vağaver veya Vağavir (واغاویر) olarak geçer.[5][6]
Vağaver veya Vağavir köyü, tarihî Basiani bölgesinin Yukarı Basiani kısmında yer alır. Bu bölge, Orta Çağ'da Gürcistan Krallığı sınırları içinde bulunuyordu. Nitekim 13. yüzyılın başında Gürcüler ile Türkler arasındaki Basiani Savaşı bu bölgede meydana gelmiştir. Osmanlılar bu bölgeyi 1545 yılında Gürcülerden ele geçirmiştir.[7] Köyün bugünkü sınırları içindeki mağara kompleksi de bu dönemden kalmış olmalıdır.[8]
Vağaver veya Vağavir köyü, 1835 Osmanlı nüfus defterine göre Hasan Kala kazasının köylerinden biriydi. Askere alma ve vergi toplama amacıyla sadece erkek nüfusunun tespit edildiği bu tarihte köyde 108 erkek bulunuyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün tahmini nüfusunun yaklaşık 216 kişiden oluştuğu söylenebilir.[5]
Vağaver veya Vağavir köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Erzurum vilayetinin Pasinler kazasının Kara Yazı nahiyesine bağlıydı.[6] 1935 genel nüfus sayımında, "Vagaver" şeklinde kaydedilmiş olan köy, aynı idarî konuma sahipti ve nüfusu 300 kişiden oluşuyordu.[9] Vağaver veya Vağavir Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında Dumankaya olarak değiştirilmiştir.[10] 1965 genel nüfus sayımında Dumankaya köyünün nüfusu 553 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 110 kişi okuma yazma biliyordu. Köy bu sırada Çobandede nahiyesine bağlıydı.[11] 1990 yılında Çobandede bucağı Köprüköy ilçesine dönüştürüldü ve Dumankaya köyü bu ilçeye bağlandı.[12]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum'da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Köprüköy Belediyesi'nin bir mahallesi olmuştur.[13]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Mahalle, Erzurum il merkezine 76 km, Köprüköy ilçe merkezine 20 km uzaklıktadır.[14] Mahalle, Köprüköy'ün güneydoğusunda olup, D.955 numaralı Erzurum-Muş (Köprüköy-Hınıs) devlet yoluna, Akçam Mahallesi üzerinden 4,5 km'lik bir köy yoluyla bağlıdır.[15]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 325[2] |
| 2021 | 344[2] |
| 2020 | 362[2] |
| 2019 | 371[2] |
| 2018 | 371[2] |
| 2017 | 391[2] |
| 2016 | 424[2] |
| 2015 | 436[2] |
| 2014 | 458[2] |
| 2013 | 498[2] |
| 2012 | 512[3] |
| 2011 | 564[3] |
| 2010 | 547[3] |
| 2009 | 557[3] |
| 2008 | 526[3] |
| 2007 | 523[3] |
| 2000 | 565[3] |
| 1990 | 629[16] |
| 1985 | 843[17] |
| 1965 | 553[18] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Köprüköy Dumankaya Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Dumankaya, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 17 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2023.
- ^ a b Ümit Kılıç, "XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Pasinler ve Köylerinin Demografik ve İskan Yapısı", A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, sayı: 42, 2010, s. 241-257
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 230.
- ^ ‘’’Gürcü Sovyet Ansiklopedisi’’’, Tiflis, 1977, II. Cilt, s. 219
- ^ "ბასიანი: კულტურის ძეგლების კატალოგი" / Basiani: A Catalogue of the Monuments of Material Culture (Basiani: Maddi Kültür Anıtları Kataloğu), Tiflis, 2024, s. 68. ISBN 978-9941-9888-4-4
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 379" (PDF). 10 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Mayıs 2025.
- ^ Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 776.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 262" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Eylül 2023.
- ^ "Resmî Gazete, 18 Mayıs 1990" (PDF). 11 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Eylül 2023.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Dumankaya Mahallesi". YerelNet.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2023.
- ^ "Google Maps detay". Google Maps. 23 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2024.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.