Ahameniş mimarisi
| Ahameniş mimarisi | |
|---|---|
   Üst: Günümüz İran'ında bulunan Persepolis'in kalıntıları, yaklaşık 2500 yıllık; Orta: Günümüzde Louvre Müzesi'de bulunan Susa'daki Darius Sarayı'ndan, MÖ 510 civarına tarihlenen okçu frizi; Alt: Persepolis'ten (İran) iyi korunmuş bir Pers sütunu başlığı | |
| Konum | Ahameniş İmparatorluğu |
Ahameniş mimarisi, yönetim ve yerleşim için kullanılan muhteşem şehirlerin (Persepolis, Susa, Ekbatana), ibadet ve sosyal toplantılar için yapılan tapınakların (Zerdüşt tapınakları gibi) ve ölmüş kralların onuruna dikilen türbelerin (Büyük Kiros'un mezarı gibi) inşasında kendini gösteren Ahameniş Perslerinin tüm mimari başarılarını içerir. Ahameniş mimarisi Mezopotamya, Asur, Mısır, Elam, Lidya, Yunan ve Med mimarisinden etkilenmiştir.[1][2][3] Pers mimarisinin temel özelliği, yabancı unsurlarla eklektik doğası olmasına rağmen, bitmiş üründe görülen benzersiz bir Pers kimliği üretmesiydi.[4] Ahameniş mimarisi, tarz ve tasarım açısından akademik olarak İran mimarisi altında sınıflandırılır.[5]
MÖ 550 civarında imparatorluğun genişlemesiyle başlayan Ahameniş mimari mirası, Pasargad'daki Büyük Kiros'un görkemli mezarından göz alıcı Persepolis şehrinin görkemli yapılarına kadar uzanan olağanüstü bir mimari miras bırakan sanatsal bir büyüme dönemidir.[6] İkinci Pers İmparatorluğu'nun gelişiyle birlikte, Sâsânî Hanedanı (224-624) ateşe adanmış tapınaklar ve anıtsal saraylar inşa ederek Ahameniş geleneğini yeniden canlandırmıştır.[6]
Belki de bugüne kadar ayakta kalan en çarpıcı yapılar, bir zamanlar Ahameniş kralı Büyük Darius tarafından hükümet ve tören işlevleri için kurulan ve aynı zamanda imparatorluğun dört başkentinden biri olarak hizmet veren görkemli bir şehir olan Persepolis'in kalıntılarıdır. Persepolis'in tamamlanması 100 yıl sürmüş ve sonunda MÖ 330'da İskender'in birlikleri tarafından yağmalanıp yakılmıştırr.[7] Benzer mimari altyapılar, Büyük Darius tarafından Susa ve Ekbatan'da da inşa edilmiş ve Persepolis ile yabancı ileri gelenlerin ve delegelerin karşılanması, imparatorluk törenlerinin ve görevlerinin yerine getirilmesi ve ayrıca kralların barındırılması gibi benzer işlevler görmüştür.
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Tahran Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi'nde Persepolis mimarisinin belirgin izleri görülmektedir. -
Firdevsî'nin türbesinin içi -
Adorian (Adrian) Ateş Tapınağı, Tahran.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Boardman J. Persia and the West: An Archaeological Investigation of the Genesis of Achaemenid Art. Thames & Hudson. 2000. p. 102-122.
- ^ André-Salvini B. Forgotten Empire: The World of Ancient Persia. University of California Press. 2005. p. 54.
- ^ Talebian M. H. Persia and Greece: The role of cultural interactions in the architecture of Persepolis-Pasargadae. 2008.
- ^ Charles Henry Caffin (1917). How to study architecture. Dodd, Mead and Company. s. 80.
- ^ Fallah'far, Sa'id (2010). The Dictionary of Iranian Traditional Architectural Terms (Persian: فرهنگ واژههای معماری سنتی ایران). Kamyab Publications. s. 44. ISBN 978-964-350-316-1. LCCN 2010342544.
- ^ a b Marco Bussagli (2005). Understanding Architecture. I.B.Tauris. s. 211. ISBN 9781845110895.
- ^ Charles Gates (2003). Ancient cities: the archaeology of urban life in the Ancient Near East and Egypt, Greece and Rome. Psychology Press. s. 186. ISBN 9780415121828.
| Tarih |  | ||
|---|---|---|---|
| Sanat | |||
| Mimari | |||
| Kültür | |||
| Askeriye |
| ||
| Diplomasi | |||
| Yönetim | |||
| Hanedanlar | |||
| İlgili konular | |||
