Romanesk mimari
| Romanesk mimari | |
|---|---|
   Üst: Lessay Manastırı, Normandiya'da (Fransa); Orta: Kollegiat Kilise, Tum'da (Polonya); Alt: Maria Laach Manastırı (Almanya) | |
| Etkin yıllar | 10. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar |
| Konum | Katolik Avrupa |
| Etkiledikleri | Neoromanesk mimari, Gotik mimari |
Romanesk mimari,[a] Orta Çağ'da Avrupa'nın 11. ve 12. yüzyıllarda baskın olan mimari tarzıdır.[1] Bu tarz zamanla Gotik tarza dönüşmüştür ve kemerlerin şekli basit bir ayrım sağlar: Romanesk yarım daire kemerlerle karakterize edilirken, Gotik sivri kemerlerle tanımlanır. Romanesk, Batı Avrupa'nın birçok ülkesinde neredeyse aynı anda ortaya çıkmıştır.[2] Örnekleri kıta genelinde bulunabilir ve bu onu İmparatorluk Roma mimarisinden bu yana ilk pan-Avrupa mimari tarzı yapar. Gotik'e benzer şekilde, tarzın adı çağdaş Romanesk sanata da aktarılmıştır.[1]
Antik Roma ve Bizans yapılarının özelliklerini ve diğer yerel gelenekleri birleştiren Romanesk mimari, yoğun niteliği, kalın duvarları, yuvarlak kemerleri, sağlam payeleri, beşik tonozları, büyük kuleleri ve dekoratif kemerli süslemeleriyle bilinir. Her yapı açıkça tanımlanmış formlara sahiptir ve sıklıkla çok düzenli, simetrik bir plana sahiptir. Genel görünüm, ardından gelecek olan Gotik yapılarla karşılaştırıldığında sadelik izlenimi verir. Bu tarz, bölgesel özelliklere ve farklı malzemelere rağmen tüm Avrupa'da tanımlanabilir.[3]
Bu dönemde birçok kale inşa edilmiştir, ancak kiliseler sayıca onları çok aşmaktadır. En önemlileri büyük manastır kiliseleridir ve bunların çoğu hâlâ ayakta durmakta, az çok eksiksizdir ve sıklıkla kullanılmaktadır.[4] Romanesk dönemde inşa edilen muazzam sayıdaki kiliseyi, İngiltere ve Portekiz gibi müreffeh bölgelerdeki Romanesk kiliselerin çoğunu kısmen veya tamamen yeniden inşa eden, daha da yoğun Gotik mimari dönemi izlemiştir. En büyük Romanesk kalıntı grupları, Güney Fransa'nın bazı bölgeleri, kırsal İspanya, kırsal Portekiz ve kırsal İtalya gibi sonraki dönemlerde daha az müreffeh olan bölgelerde bulunur. Sursuz Romanesk sivil evler ve saraylar ile manastırların konut bölümlerinin kalıntıları çok daha nadirdir, ancak bunlar kilise yapılarında bulunan özellikleri konut ölçeğinde kullanmış ve uyarlamıştır.[1]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Çeşitli dönemlerde çağdaş Latince'de bu tarz, örneğin Opus Romanum/Romanorum, Architectura Romana/Romanica ve Genere/Ordine Romanico gibi birçok isimle anılır (Latince Vikipedi'deki Opus Romanum sayfasındaki terimlere ve referanslara bakınız).
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c "Romanesque". Oxford Reference. Erişim tarihi: 2025-11-05.
- ^ Oxford University Press 2004.
- ^ Kenneth John Conant (1978). Carolingian and Romanesque architecture, 800 to 1200. Internet Archive. Yale University Press. ISBN 978-0-300-05298-5.
- ^ Bannister Fletcher, A History of Architecture on the Comparative Method.
 | Mimarlık ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
