Antigua ve Barbuda
Antigua ve Barbuda | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
  | |||||||||
| Başkent ve en büyük şehir | St. John's[b] 17°7′K 61°51′B / 17.117°K 61.850°B | ||||||||
| Resmî dil(ler) | Yok[c] | ||||||||
| Yerel dil | Antigua ve Barbuda Kreolcesi | ||||||||
| Etnik gruplar (2011[2]) |
| ||||||||
| Dinler (2020[3]) |
| ||||||||
| Demonim | Antigua ve Barbudalı | ||||||||
| Hükûmet | Üniter parlamenter anayasal monarşi | ||||||||
| |||||||||
| Yasama organı | Parlamento | ||||||||
| Senato | |||||||||
| Temsilciler Meclisi | |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||
• Toplam | 440 km2 (182.) | ||||||||
• Su (%) | önemsiz | ||||||||
| Nüfus | |||||||||
• 2022 tahminî |  100.772[4] (182.) | ||||||||
• 2011 sayımı | 84.816 | ||||||||
• Yoğunluk | 186/km2 | ||||||||
| GSYİH (SAGP) | 2023 tahminî | ||||||||
• Toplam |  $2,6 milyar (196.) | ||||||||
• Kişi başına | $25.449[5] (59.) | ||||||||
| GSYİH (nominal) | 2023 tahminî | ||||||||
• Toplam | $1,95 milyar (193.) | ||||||||
• Kişi başına | $19.068[5] (49.) | ||||||||
| İGE (2022) | 0.826[6] çok yüksek · 54. | ||||||||
| Para birimi | Doğu karayip doları (XCD) | ||||||||
| Zaman dilimi | UTC-04:00 (ASD) | ||||||||
| Trafik akışı | sol | ||||||||
| Telefon kodu | +1-268 | ||||||||
| ISO 3166 kodu | AG | ||||||||
| İnternet alan adı | .ag | ||||||||
Antigua ve Barbuda; Karayip Denizi'nin doğusunda, Küçük Antiller ada grubundaki bağımsız bir ada ülkesi.[9] Ülkeye adını veren iki büyük ada ve çeşitli adacıklardan meydana gelir. Başkenti, Antigua adasındaki St. John's'tur. Resmi dili İngilizcedir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Yerli halklar MÖ 2400 yıllarında buraya yerleşmişlerdi.[kaynak belirtilmeli] Kristof Kolomb, 1493'teki ikinci seyahatinde Antigua'ya çıkmış ve İspanya'daki Santa Maria de la Antigua kilisesine atfen adaya Antigua adını vermiştir. 1632 yılında İngiliz kolonisi hâline geldi. 1666'daki kısa süreli Fransız işgaline rağmen İngiliz idaresinde kaldı.[9] İlk İngiliz yerleşimciler bölgenin en eski sakinlerinden Karayip yerlilerinin saldırılarına da maruz kaldılar. Adada önceleri tütün yetiştirilirken 17. yüzyılda, daha kârlı olan şeker üretimine geçildi.
1666 yılında Barbuda da İngiliz kolonisi hâline getirildi. Monark, 1685 yılında adayı Codrington ailesine verdi. Ada bir köle yetiştirme merkezi olarak planlanmıştı ancak bu plan gerçekleşemedi; zira buraya yerleştirilen köleler kendi düzenlerini kurarak yaşamaya başladılar.[9]
1834 yılında köleliğin kaldırılması şeker üretimini sıkıntıya soktu. 1843 depremi ve 1847 kasırgası adaların ekonomisinin iyice kötüleşmesine neden oldu. 19. yüzyılın sonunda Barbuda tekrar kraliyete devredildi zamanla tamamen Antigua'ya bağlandı. 1956 yılında Rüzgâraltı Adaları kolonisi dağıldı ve 1958 yılında Antigua Batı Hint Federasyonuna katıldı. Bu federasyon 1962'de dağıldı ve 1967'de Birleşik Krallık hükûmeti, Antigua'ya içişlerinde bağımsızlık veren 1967 Batı Hint Yasası'nı çıkardı. Dışişleri ve savunmadan ise Birleşik Krallık sorumluydu.[9]
1970'lerde başbakan George Walter önderliğinde başlatılan tam bağımsızlık hareketi 1981'de Antigua ve Barbuda'nın bağımsızlık kazanması ile sonuçlandı. Vere Bird bağımsız devletin ilk başbakanı seçildi. Ülke Birleşmiş Milletler, İngiliz Milletler Cemiyeti ve Doğu Karayip Devletleri örgütüne katıldı. 1984 ve 1989 seçimlerini açık ara kazanan Bird ülke yönetiminde sıkı bir kontrol sağladı.[9]
İklim ve coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]280 km² yüz ölçümüne sahip Antigua adasının kıyıları oldukça girintili ve çıkıntılıdır. St. John's limanında deniz derindir. Büyük kısmının rakımı oldukça alçak olan adanın batısında volkanik kayalıklar ve 405 metrelik Boggy Zirvesi bulunur.
Antigua'da dağların ve ormanların bulunmayışı, adayı diğer Rüzgâraltı Adaları'ndan ayırır. Yılda 1000 mm yağış almasına rağmen adada akarsu ve yeteri miktarda doğal su kaynağı bulunmadığı için kuraklık görülür.[9] Ocak ayı ortalaması 25 °C, Ağustos ortalaması 28 °C'dir. Yazın sıcaklık 32 °C'ye kadar çıkar.
Barbuda (eski adı Dulcina) Antigua'nın 40 km kuzeyindedir. 161 km² yüz ölçümüne sahip ada, düz ve ağaçlıklı bir mercan adasıdır. Kuzeydoğudaki Obama Dağı'nın (eski adı Lindsay Tepesi) yüksekliği 44 metredir. Akarsuları olmayan ada Antigua'dan daha az yağış alır. Tek yerleşim bölgesi olan batıdaki Codrington, bir lagün kıyısında yer alır. İklimi Antigua'ya benzer.
Yerleşimsiz Redonda kayalığı Antigua'nın 40 km güneybatısındadır. 1,25 km² yüz ölçümüne sahip ada fosfat açısından zengindir.[9]
Nüfus ve din
[değiştir | kaynağı değiştir]Ada halkının çoğunluğu Afrika kökenli siyahîlerden oluşur.[9] Nüfusun büyük kısmı başkent St. John's'da yaşar. Halkın anadili İngilizcedir. Nüfusun 3/4'ü Protestan Hristiyanlardan oluşur. Bunların da 1/3'ü Anglikan'dır. Adada ayrıca Katolik, Metodist ve Moravya kilisesi mensupları da bulunur.[9]
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Ülkede ana geçim kaynağı olan ziraatin yerini günümüzde turizm almıştır.[9] Antigua ve Barbuda ekonomisi hizmet tabanlıdır ve turizm ve devlet hizmetleri, temel istihdam ve gelir kaynaklarını temsil etmektedir. Turizm, doğrudan veya dolaylı olarak GSYİH'nın yarısından fazlasını oluşturmaktadır ve döviz aynı zamanda Antigua ve Barbuda'da ana kazancıdır. Artan turizm gelirleri ve 2013'te devlet eliyle uygulamaya konulan yatırımla vatandaşlık programının etkisiyle yıllık ülkeye giren para yükseliş göstermiş ve gayrimenkul endüstrisini de canlandırmıştır.
Geçmişte Antigua'da bol miktarda üretilen şeker bugün yok denecek kadar az üretilir. Barbuda adasında ise hiçbir zaman şeker üretimi yapılmadı. Ada halkı balıkçılık ve kendine yetecek kadar tarım ile uğraşır. Adadaki geleneksel toprak sahipliği sistemi, turistik yapılaşmanın tehdidi altındadır.[9]
Ülkede başta narenciye, mango ve patlıcan olmak üzere çeşitli meyve ve sebzeler yetiştirilir. Ekonomide üretim küçük bir rol oynar. Ziraat ürünlerinin işlenmesinin yanı sıra çeşitli tekstil ürünleri ve beton blok üretilir. St. John's şehrinde uluslararası bir havaalanı bulunur.
Yönetim
[değiştir | kaynağı değiştir]Antigua ve Barbuda anayasal bir monarşidir.[9] Birleşik Krallık monarkı Antigua ve Barbuda'nın itibarî (nominal) hükümdarıdır ve ülkede bir genel vali tarafından temsil edilir. Yürütme yetkisi başbakan liderliğindeki bakanlar kurulundadır.[9] Ülkede ilköğretim ve okul öncesi eğitim zorunludur.
III. Charles, şu anki Antigua ve Barbuda Kralı'dır. Şu anda Genel Vali Sir Rodney Williams tarafından temsil edilmektedir. Başbakan, şu anda Gaston Browne'un (2014–) tavsiyesi üzerine genel vali tarafından bir bakanlar konseyi atar. Başbakan hükûmetin başıdır. Yürütme yetkisi hükûmet tarafından kullanılırken, yasama yetkisi hem hükûmette hem de iki Parlamento Odasında bulunur. İki meclisli parlamento, beş yıl görev yapmak üzere Senatodan (hükûmet üyeleri ve muhalefet partisi tarafından atanan ve Genel Vali tarafından onaylanan 17 üye) ve Temsilciler Meclisinden (görevden ilk seçilen 17 üye) oluşur.
Majestelerinin Sadık Muhalefetinin şu anki Lideri, Birleşik İlerici Parti Parlamento Üyesi (MP), Baldwin Spencer'dir.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Antigua ve Barbuda'nın bir kraliyet marşı da vardır: "God Save the King" (Tanrı Kralı Korusun). Bu marş, kraliyet ailesi üyeleri hazır bulunduğunda ulusal marşın yerine veya yanında çalınabilir. Kraliyet marşı ile birlikte çalınmazsa resmi törenlerin sonunda ulusal marş çalınır.
- ^ Antigua ve Barbuda'nın resmi bir başkenti yoktur, ancak St. John's parlamentonun bulunduğu yerdir.
- ^ Antigua ve Barbuda, resmi bir dil ilan etmemiştir. İngilizce, çoğu resmi işlemde kullanılmaktadır.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Government of Antigua and Barbuda". 3 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2022.
- ^ "ECLAC/CELADE Redatam+SP 03/21/2022" (PDF). redatam.org. 21 Mart 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2022.
- ^ "National Profiles". 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2025.
- ^ "Population projections by age group, annual 1991 to 2026". Statistics Division, Ministry of Finance and Corporate Governance of Antigua and Barbuda. 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b "World Economic Outlook October 2023 (Antigua and Barbuda)". International Monetary Fund. October 2023. 13 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2023.
- ^ "Human Development Report 2023/24" (PDF) (İngilizce). United Nations Development Programme. 13 Mart 2024. ss. 274-277. 13 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Mart 2024.
- ^ Horsford, Ian. "An Assessment of Income Inequality and Poverty in Antigua and Barbuda in 2007". 18 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2022.
- ^ "Comparison of Poverty measurement indicators" (PDF). Economic Commission for Latin America (ECLA). 2006. 2 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Mart 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m "Antigua and Barbuda." Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2012.
Trafik Akışının Sol Olduğu Ülkeler | ||
|---|---|---|
| Avrupa |  | |
| Amerika | ||
| Asya | ||
| Afrika | ||
| Okyanusya | ||
Bağımlı ülkeler italik yazılmıştır. 1Tamamı Asya'da olmasına rağmen kültürel özellikleri Avrupa'ya benzediğinden Avrupa Birliği'ne üyedir. 2Avrupa Birliği'ne üye. 3Sınırlı tanınmış olan devlet. | ||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Otorite kontrolü |
|
|---|
