Horadiz Operasyonu
| Horadiz Operasyonu | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Birinci Dağlık Karabağ Savaşı | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Azerbaycan | |||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
| ||||||
| Çatışan birlikler | |||||||
|
| |||||||
| Kayıplar | |||||||
| ~6,500 kayıp[1] | 3 tank, 1 Shturm-S, 6 top, 6 topçu römorku, 10'a yakın araç, çok sayıda silah ve mühimmat ele geçirildi (Azerbaycan kaynaklarına göre) | ||||||
Horadiz Operasyonu (Azerice: Horadiz əməliyyatı), Birinci Dağlık Karabağ Savaşı sırasında, Azerbaycan'ın Fuzuli Rayonu'na Horadiz köyü üzerinde kontrol uğrunda Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri ile Ermenistan Silahlı Kuvvetleri arasında Aralık 1993'te başlayan ve 6 Ocak'a kadar süren muharebedir.
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Ağustos ayında gerçekleşen 1993 Yaz Taarruzları sonucu Kubadlı'yı işgal eden Ermeni güçleri, yeniden toplanmaları ve Ermenistan'dan yeni silah ve birliklerin gelmesini beklemeleri gerektiği için ateşkes ilan ettiler. Ekim ayı sonlarında Ermeni birlikleri Azerbaycan-İran sınırındaki Horadiz'i hızla ele geçirerek Zengilan'ın Azerbaycan topraklarıyla bağlantısını kesmişti.[2] Zengilan 29 Ekim 1993'te Ermenilerin eline geçmiştir.[3]
Aralık 1993'te Ermeni silahlı kuvvetleri Füzuli'nin doğusuna ilerlemeye çalışmış, ancak beklenmedik bir direnişle karşılaşmış ve geri çekilmek zorunda kalmıştır. Bundan sonra Azerbaycan ordusu üç yönden saldırıya geçmiştir.[4] 15 Aralık'ta Azerbaycan ordusu hemen beş yönden taarruza geçmiştir.[5] Dağlık Karabağ'ın kuzeydoğusundaki saldırı, Ermenileri Ağdere bölgesindeki bir dizi yerleşim birimini terk etmeye zorlamıştı.[4] Azerbaycan birliklerinin Horadiz'e asıl darbesi Beylagan Rayonu'ndan gelmişti. Savaş bozkırlara sıçramıştı. Bu şartlar altında Azerbaycan birlikleri Ermeni savunmasını bozmuş, top ateşi ve füze topçuları altında Fuzuli içinde ilerlemeye başlamıştı.[5] Ocak 1994'ün başlarında Azerbaycanlılar 11 köye ve Azerbaycan-İran sınırının 40 kilometresine kadar kontrolü ele geçirdiler.[5]
Operasyon
[değiştir | kaynağı değiştir]6 Ocak[4] veya 8 Ocak'ta[5][6] 702. Alay Ermeni direnişini kırarak Horadiz'e girmiştir. Azerbaycan güçleri, Horadiz'i, Horadiz Tren İstasyonu'nu ve Aras'ta önemli bir stratejik hedef olan Hudaferin köprülerini ele geçirmişti. Operasyon Şair Ramaldanov tarafından yönetiliyordu.[6] Azerbaycan tarafına göre, 5 Ocak'ta Horadiz Operasyonuna katılan 702'nci Tugay, 3 tank, 1 Shturm-S, 6 top, 6 topçu römorku, 10'a yakın araç, çok sayıda silah ve mühimmat ele geçirilmişti. Ermeni tarafı, ağır kayıplar vererek ve ölülerini savaş alanında bırakarak geri çekilmişti.[7]
1993 sonbaharında gelen Afgan Mücahidler de Azerbaycan'ın taarruzunda yer almıştı. Bazı kaynaklara göre mücahidlerin eğitimi düzenli Azerbaycan ordusundan daha yüksekti ve Horadiz'in Azerbaycan ordusu tarafından ele geçirilmesinde kilit rol oynamışlardı.[8]
Sonuç
[değiştir | kaynağı değiştir]Operasyon sonucunda Horadiz köyü, Fuzuli Rayonu'na bağlı 20 köy ve Cebrayil Rayonu'na bağlı Çocuk Mercanlı köyü Azerbaycan'ın kontrolüne geçmiştir.[9] Horadiz Operasyonu, 1994 kış taarruzu sırasında Azerbaycan Ordusu tarafından gerçekleştirilen en başarılı operasyondu.[10][11] Operasyonda gösterdikleri kahramanlıklardan dolayı sekiz askere Azerbaycan Ulusal Kahramanı unvanı verilmiştir.[12]
Azerbaycan'a göre, Azerbaycan güçleri operasyon sonucunda 21.000 hektarın kontrolünü ele geçirmişti. 5 Ocak 1994'te Azerbaycan Ordusu askerleri Horadiz'e girerek Horadiz'e Azerbaycan bayrağını dikmiştir.[13]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Ziyəddin Sultanov (6 Ocak 2015). ""Horadiz əməliyyatı": Azad olunan doğma torpaq". Xalq qəzeti (Azerice). s. 5. 1 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Азербайджан и Россия: общества и государства. Летний сад. 2001. s. 449.
- ^ "16 years pass since occupation of Zengilan region of Azerbaijan by Armenians". 21 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2023.
- ^ a b c Qara bağ. BBC. 2005. 13 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2016.
- ^ a b c d Семена распада: войны и конфликты на территории бывшего СССР. Sankt-Peterburq: БХВ-Петербург. 2012. s. 278-279. ISBN 978-5-9775-0817-9.
- ^ a b Новый путь Азербайджана. Moskva: Азер-Медиа, Книга и бизнес. 2002. s. 137. ISBN 5-212-00916-2.
- ^ "İlahi adlar yurdu - Cəbrayıl-1". www.anl.az. 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2016.
- ^ Azerbaijan: Seven years of conflict in Nagorno-Karabakh. Human Rights Watch. 1994. s. 79. 22 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2016.
- ^ "Вынужденные переселенцы впервые за последние 23 года побывали в освобожденном от армян селе". report.az. 5 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2016.
- ^ "Ordumuz erməni bayrağını ayaqlar altına belə atmışdı". oxu.az. 5 Ocak 2016. 4 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2016.
- ^ "Status-kvonun dəyişməməsi müharibə ehtimalını artırır". www.anl.az. 14 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2016.
- ^ ""Horadiz əməliyyatı":Azad olunan doğma torpaq". www.anl.az. 1 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2016.
- ^ "Horadiz əməliyyatının iştirakçısı: "Xeyli dostum şəhid oldu..."". news.lent.az. news.lent.az. 25 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2016.
