II. Ağa Han
| Makale serilerinden |
 |
Âkâ Ali Şah II. Ağa Han (Farsça: آغا خان دوّم Āghā Khān-i Duvvum, veya az kullanılan ama daha doğru olan haliyle Farsça: آقا خان دوّم Āqā Khān-i Duvvum); Nizârî-İsmâ‘îlî Müslümanları'nın Kırk Yedinci İmâmı olan Aka Ali Şah (Farsça: آقا علی شاه) Âkâ ‘Alî Şâh; 1830; Mehellat, İran - Ağustos 1885; Pune, Hindistan) için kullanılan bir ünvândı.[1]
Ecdâdı
[değiştir | kaynağı değiştir]Âkâ Ali Şah 1830 yılında İran'ın Mehellat kentinde doğdu. I. Ağa Han'ın en büyük ve annesi Serv-i Cihan Hanım'ın (Farsça: Serv-i Cihânn Hânım, ölümü: 1882) tek erkek evlâd idi. İran kraliyet ailesine mensup olan annesi de Kaçar Hanedanı'nın İkinci şahı Fet′h Ali Şah'ın kızıydı.[2] Babası I. Ağa Han tarafından ecdâdının Fâtımîler Hâlifeliği vasıtasıyla Muhammed'e dayandığı iddia edilmekteydi.[3]
Gençliği ve eğitimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Geçlik yıllarını Mehellat'ta geçirdi. Fakat, babası I. Ağa Han'nın yeniden Kirman valiliğine talip olması üzerine artık orada kalması siyaseten mümkün değildi. Be nedenle, Âkâ Ali Şah annesi ile birlikte 1840 yılında Irak'a götürüldüler. Orada Arapça çalışan ve Farsçasını geliştiren Âkâ Ali, bu arada Nizârî-İsmâ‘îlî doktrinini de iyice öğrendi.[2] Kısa süre zarfında Arap ve Fars edebiyatında tanınır hale gelen Âkâ Ali, bir Metafizik öğrencisi olarak Din felsefesini de burada kavradı.[4] 1840'ların sonunda İran'a geri dönerek babasına yardımcı olmaya başladı.[5]
Hindistan'a geri dönüş
[değiştir | kaynağı değiştir]1853 yılında annesi Serv-i Cihân Hânım ile birlikte Bombay'da babası I. Ağa Han'ın yanına taşındılar. Sind Bölgesi ile Kathiavar Yarımadası gibi İsmâ‘ilî i'tikadının güçlü olduğu yöreleri sıklıkla ziyaret ederek kendisini Nizârî-İsmâ‘îl’îyye İmâmlığına hazırlama fırsatını elde etti.[2]
Babasının 1881 yılında ölümü üzerine Kırk Yedinci Nizâr’îyye Dâ’î-i Â'zamı ve Şîʿa Nizârî-İsmâ‘îlî İmâmı oldu. Babası vefât ettiğinde İran kraliyet ailesinin bir prensi olarak rütbesi Nâsır el-Dîn Şâh Kaçar tarafından da kabul edildi. Nâsır el-Dîn Şâh'ın kendisi bizzat ona bir şeref kemeri ile elmaslarla süslü bir Fars tacı amblemi hediye etti.[4] 1885 yılında öldü.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Encyclopaedia Iranica, "ĀQĀ KHAN"". 17 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2014.
- ^ a b c Defteri, Ferhad (1990). The Ismā‘īlīs: Their History and Doctrines. Cambridge: Cambridge University Press. ss. 439, 463, 498, 504, 516-18. ISBN 0-521-42974-9.
- ^ Aga Khan (1954). The Memoirs of Aga Khan: World Enough and Time. Londra: Cassell and Company Ltd. ss. 7, 11, 192.
- ^ a b Dumasia, Naoroji M. (1939). The Aga Khan and His Ancestors: A Biographical and Historical Sketch. The Times of India Press: Bombay. ss. 60-62.
- ^ H. Algar (1996). "Āqā Khān". Encyclopaedia Iranica. Cilt 1.