Irak'taki Kuzey Kafkasyalılar
 Kuzey Kafkasya ve Irak | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
| Diller | |
| Din | |
Irak'taki Kuzey Kafkasyalılar, Çerkesler, Çeçenler ve Dağıstanlılar da dahil olmak üzere Irak'ta yaşayan Kuzey Kafkasya kökenli insanlardır.
Çerkesler aslında Çerkesce konuşan halkı belirtmek için kullanılır, ancak Abhazlar, Osetler ve Çeçenler, Dağıstanlılar olmak üzere, diaspora da genel olarak tüm Kuzey Kafkasya halklarını ifade edebilir.[1]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Iraklı Kuzey Kafkasyalılar başta Çerkesya olmak üzere Çeçenistan ve Dağıstan kökenlidir.[1] Irak'ta bulunan Kafkasya halkları şunlardır: Abhazlar, Çerkesler, İnguşlar, Çeçenler, Avarlar, Lezgiler ve Kumuklar.[1]
Kuzey Kafkasyalıların göçü yıllar öncesine,[1] Kafkas Savaşı sırasında ve 1860'lı yıllardaki Çerkes Sürgünü ile Rus-Çerkes Savaşına kadar uzanır.[1]
Adıgeler Irak'a iki göç dalgası halinde geldi: Doğrudan Irak'a göç edenler ve Balkanlar'a göç edip Irak'a gelenlerdir. Çeçenler ve Dağıstanlılar da Osmanlı döneminde Irak'a yerleşmiştir. Aynı zamanda Çerkesler Türkiye, Suriye, Ürdün ve Filistin gibi diğer komşu olan ülkelere yoğun bir şekilde yerleşmiştir.[1]
Demografi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Çerkesler veya Irak'taki Kuzey Kafkasya kökenli insanların toplam sayısı 30,000 ve 50,000 arasında olduğu tahmin edilmektedir,[1][2][3] ancak toplam sayısı bilinmemektedir. Yalnızca Bağdat'ta 30.000 Adıge ailesi olduğu bildirilmiştir. Birçok Kuzey Kafkasyalının Araplar ve Kürtler tarafından asimile olduğu anlaşılmaktadır.[1] Dağıstan asıllı Irak'taki Kürt ve Arap aşiretleri de vardır. Çeçenler Kuzey Kafkas kökenli Iraklıların dörtte üçünü oluşturmaktadır.[1]
El-Dağıstanlı, El-Şişani ("Çeçen"), El-Şarkas ("Çerkes") gibi soyadlar Kuzey Kafkas kökenli Iraklılar arasında yaygındır.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuzey Kafkasyalılar güneyde Basra olmak üzere kuzeydeki Dohuk şehrine kadar Irak'ın her yerine yerleşmişlerdir. Büyük topluluklar halinde Çerkesler Necef, Hilla, Musul, Kut, Basra, Tikrit, Erbil, Nasıriye, Divaniye, Dohuk, Ramadi, Amarah, Tuzhurmatu küçük topluluklar ile, Bağdat, Süleymaniye, Diyala, Kerkük ve Felluce gibi şehirlerde yoğunlaşmışlardır.
Bağdat'ta bir Çeçen mahallesi olmak üzere Irak genelinde birçok Çerkes köyü de vardır.[1]
Kültür
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuzey Kafkasyalılar habze gibi gelenek ve kültürlerini korurken Irak'taki Kuzey Kafkasyalılar topluma entegre olmaktadır. Toplum düğün törenleri, doğum törenleri ve diğer özel günlerini, Kuzey Kafkas kültürlerini ve yemeklerini hala devam ettirmektedirler.
2004 yılında Iraklı, Çeçen, Dağıstanlı ve Çerkesler Al-Tadamun adlı Kafkas toplumu derneği Kerkük'te kuruldu. Bu kültürel organizasyon Kuzey Kafkas kültürünü bir araya getirmeyi amaçlamaktadır. Al-Tadamun Dayanışma olarak tercüme edilebilir. Irak'ta Kuzey Kafkasyalılar diğer ülkelerdeki soydaşları gibi ağırlıklı olarak Sünni Müslüman inancına sahiptir.
Dil
[değiştir | kaynağı değiştir]Irak Çerkesleri diğer ülkelerde yaşayan Kafkasyalılar gibi hem kendi dillerini hem de bulundukları ülkenin resmi dilini konuşmaktadırlar. Ana dili genellikle yaşlı kuşaklar tarafından konuşulurken, gençler ise ana dillerinden çok Arapçayı konuşmaktadırlar.
Güney Kafkasyalılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Güney Kafkasya kökenli birçok halk da Ermeniler ve Azeriler de dahil olmak üzere Irak'ta yerleşmiştir. Gürcüler aynı zamanda Irak'a yerleşmiş ve 18. ve 19. yüzyıllar (1704-1831) boyunca ülke yönetiminde söz sahibi olmuşlardır. Irak'ı 1932 ile 1933 yılları arasında yöneten başbakan Naci Şevket Gürcü asıllı idi.
Önemli insanlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Mahmut Şevket Paşa - Osmanlı asker ve devlet adamı
- Yasin el-Haşimi - Irak Başbakanı (1924-1925 ve 1935-1936).
- Hikmet Süleyman - Irak Başbakanı (1936–1937).
- Tahir Yahya - Irak Başbakanı (1963–1965 ve 1967–1968).
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g h i j Ahmet Katav; Bilgay Duman (Kasım 2012). "Iraqi Circassians (Chechens, Dagestanis, Adyghes)" (PDF). ORSAM Reports, 134. 3 Nisan 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi15 Nisan 2013.
- ^ "Adige". Joshua Project. 24 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2014.
- ^ "Estimated population of Circassians". CircassianNation.org. 27 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2013.
 | ||
