Nebile İrdelp
Nebile İrdelp | |
|---|---|
| Doğum | 1910 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1943 İstanbul, Türkiye |
| Tanınma nedeni | Atatürk'ün manevi kızlarındandır. |
Nebile İrdelp (1910, İstanbul - 1943, İstanbul), Mustafa Kemal Atatürk'ün manevi kızı.
18 yaşında iken Dolmabahçe Sarayı'na giderek Atatürk'ün manevi kızı olarak kabul görmüştür. 1934 ve 1935 yıllarında O'na yurt gezilerinde ve cumhuriyet balolarında eşlik eden Nebile Hanım, Atatürk'ün vasiyetnamesine kendisine aylık bıraktığı bir mirasçısıdır.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1910 yılında İstanbul'da doğdu. Babası, Beylerbeyi'ndeki Bedevi Dergahının Şeyhi Seyit Mehmet Said Efendi'nin oğlu olan Osmanlı dönemi hukukçularından Mehmed Nesîb Bey (Sayıt) idi.[1]
Dönemin İzmit Valisi Eşref Bey'in yeğeni olan[2] Nebile Hanım'ın Dolmabahçe Sarayı’na girişi ve Atatürk’le karşılaşması çeşitli kaynaklarda farklı şekillerde anlatılır.
Atatürk'ün garsonluğunu yapan Cemal Granda'nın anlattığına göre Temmuz 1927'de İstanbul'daki Çapa Öğretmen Okulu'ndan üç kız öğrenci hizmet için Dolmabahçe Sarayı'na getirilmiş ve içlerinden Nebile, Atatürk'ün manevi kızı olarak sarayda kalmıştı.[1]
Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun eşi Leyla Karaosmanoğlu'nun 1985'te gazeteci Emin Çölaşan'a aktardığına göre Nebile Hanım, evinden kaçıp gizlice Dolmabahçe Sarayı'na girmişti. Yakalandığında kovulmamak için yalvaran ve hizmetçi olarak orada kalmasına izin verilen Nebile, bir gün üst kata çıkıp Mustafa Kemal Paşa'ya kendisini alt katın hizmetçisi olarak tanıtmıştı.[3]
Nebile Hanım, bir yıl kadar Çankaya Köşkü'nde yaşadı.[2] Atatürk, onu bir süre Arnavutköy Amerikan Koleji’nde okutturdu.[4] 1929 yılında o sırada Viyana büyükelçiliğine görevli bir diplomat olan Tahsin Bey'le (Tahsi Rüştü Baç) evlendirildi.[5] Düğün 17 Ocak 1929'da Ankara Palas'ta Atatürk ve diğer davetlilerin katılmasıyla yapıldı. Bu evlilik iki yıl sonra boşanma ile sonuçlandı.
İlk eşinden boşandıktan sonra tekrar Atatürk'ün yanına dönen Nebile Hanım, 1934 ve 1935 yıllarında ona yurt gezilerinde ve cumhuriyet balolarında eşlik etti.[4] 1937 yılında ikinci kez evlendi. Atatürk'ün özel doktoru Ömer Bey'in yeğeni olan ve İzmit Kağıt Fabrikası'nda görev yapan mühendis Sabahattin İrdelp ile evlenip "İrdelp" soyadını aldı. Düğün, Dolmabahçe Sarayı'nda Atatürk'ün huzurunda gerçekleşti.
1938 yılında siroz hastalığı ilerleyen Mustafa Kemal Atatürk, hastalığı sırasında yazdığı vasiyetnamesinde kendisine mirasçılarından biri olarak yer verdi; Atatürk'ün ölümünden sonra kendisine vasiyetname gereği aylık 100 lira maaş bağlandı.[6]
İkinci eşinden de ayrılan Nebile Hanım, menenjit ve tüberküloz hastalığına yakalandı ve Atatürk'ün ölümünden sonra kısmî felç geçirdi. İlerleyen menenjit sonucu görme yetisini kaybetti. 1939'da durumu ağırlaşınca Yakacık Sanatoryumu'na kaldırıldı.[1] 1941'deki yayımlanan bir röportajında belirttiğine göre kendisi ile devrin cumhurbaşkanı İsmet İnönü yakından ilgilendi, bir yıl kadar İstanbul'daki La Paix Hastahanesi'nde kaldı. Bu röportajdan iki yıl kadar sonra hayatını kaybetti. Cenazesi sade bir törenle Feriköy Mezarlığı'na defnedildi.[1]
Tam ölüm tarihi belli değildir. Orhan Bayrak’ın “Atatürk ve Atatürk” kitabına göre ölüm tarihi 1943’tür.[4] Atatürk'ün vasiyetinde geçen maaşından edindiğini mal varlığını Darüşşafaka'ya bağışlamıştır.[1][7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e "Yıldıray Oğur yazdı: Biz seni unutmak için..." Türkiye Gazetesi. 16 Kasım 2014. 15 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023.
- ^ a b "Nebile İrdelp". İşte Atatürk. 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023.
- ^ Davutoğlu, Hüseyin (25 Mart 2019). "Bu fotoğraftaki genç kızın İzmit'e uzanan yolculuğu…". Kocaeli Koz. 15 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023.
- ^ a b c Seyyar, Ali (17 Eylül 2020). "Atatürk'ün manevi kızı Nebile Hanım'ın mezarlığının nerede olduğunu bir bilen var mı?". Habervakti.com sitesi. 8 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023.
- ^ Dağıstanlı, Mısost Ayşen (30 Nisan 2022). "Hafızamda Kalanlar – İki fotoğraf ve Baç ailesi – Mayıs 2022". Jineps Gazetesi. 3 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023.
- ^ Birlik, Gültekin Kamil (1 Ağustos 2014). "Mustafa Kemal Atatürk'ün Mal Varlığı". BELLETEN. 78 (282): 757-802. doi:10.37879/belleten.2014.757. ISSN 0041-4255. 31 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi8 Ekim 2023.
- ^ "1863'ten beri eğitimde fırsat eşitliği". Darüşşafaka Cemiyeti web sitesi "Hakkımızda" sayfası. 24 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023.
- Kasım 1985, Milliyet Gazetesi Arşivi - Perihan Çakıroğlu'nun Sabiha Gökçen ile Mülakatı
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- "Yalnız Benim Duam Ona Yetişir", muhabir Selahaddin Güngör'ün Nebile Hanım ile yaptığı söyleşi, Cumhuriyet, 29 Eylül 1941
| Hayatı |  | |
|---|---|---|
| Ailesi ve yakınları | ||
| Yaverleri | ||
| Düşünsel | ||
| Söylevleri | ||
| Yapıtları | ||
| Kurumsal | ||
| Anıt ve müzeler | ||
| Diğer | ||
