Mustafa Kemal Atatürk kronolojisi

Asri Hafta'da "Halaskâr ve muhubbîmiz, şanlı ve büyük gazimiz Mustafa Kemal Paşa Hazretleri" alt yazısı ile 1926'da yayımlanan bir fotoğrafı

Mustafa Kemal Atatürk'ün biyografik kronolojisidir.

• 1881 - Osmanlı İmparatorluğu'nun Selanik şehrinde Ali Rıza Efendi ve Zübeyde Hanım'ın oğlu olarak doğdu.
• 1893 - Selânik Askerî Rüştiyesi'ne yazıldı ve öğretmeni Mustafa Sabri Efendi, kendisine Kemal ikinci adını verdi.
• 1895 - Manastır Askeri İdadisi'ne girdi.
• 18 Mart 1899 - İstanbul'da Harp Okulu piyade sınıfına yazıldı.
• 1902 - Harp Akademisi'ne girdi.
• 11 Ocak 1905 - Kurmay yüzbaşı olarak Harp Akademisi'ni bitirdi. Merkezi Şam'da bulunan 5. Ordu'da göreve başladı.
• Ekim 1906 - Arkadaşlarıyla birlikte Şam'da gizli Vatan ve Hürriyet Cemiyeti'ni kurdu.
• 20 Haziran 1907 - Rütbesi Kolağası rütbesine yükseltildi.
• Eylül 1907-3. Ordu'ya atanarak Selanik'e gitti.
• 13 Nisan 1909 - 31 Mart Ayaklanması'nı bastırmak üzere Hareket Ordusu'nda kurmay oldu.
• 1910 - Mahmud Şevket Paşa'nın kurmay başkanı olarak Arnavutluk isyanının bastırılmasında görev aldı.
• 13 Eylül 1911 İstanbul'da genelkurmayda göreve atandı.
• 27 Kasım 1911 Binbaşılığa yükseltildi.
• 18 Aralık 1911 Trablusgarp'ta Şark Gönüllüleri komutanlığına atandı.
• 9 Ocak 1912 Trablusgarp'ta Tobruk Savaşı'nı yönetti.
• 27 Ekim 1913 Sofya'ya askeri ateşe atandı.
• 1 Mart 1914 Yarbaylığa yükseltildi.
• Şubat 1915 Tekirdağ'da 19. Tümen'i kurdu.
• 25 Nisan 1915 ANZAK askerlerini Arıburnu'nda durdurdu.
• 1 Haziran 1915 Albaylığa yükseltildi.
• 10 Ağustos 1915 Anafartalar Grubu komutanı olarak İngiliz ve ANZAK birliklerini durdurdu.
• 14 Ocak 1916 Edirne'de 16. Kolordu komutanı oldu.
• 1 Nisan 1916 Mirlivalığa (Tuğgeneralliğe) yükseltildi.
• 8 Ağustos 1916 16. Kolordu Kumandanı olarak 5. Fırka ile Bitlis'i, 8. Fırka ile Muş'u Ruslardan geri aldı.
• 5 Temmuz 1917 7. Ordu Komutanlığı'na atandı.
• Ekim 1917 7. Ordu Komutanlığı'ndan ayrılarak İstanbul'a döndü.
• 31 Ekim 1918 Yıldırım Orduları Grubu komutanı oldu.
• 19 Mayıs 1919 Samsun'a vardı.
• 28 Mayıs 1919 Havza Genelgesi'ni yayınladı.
• 21/22 Haziran 1919 Amasya Tamimi'ni açıkladı.
• 8 Temmuz 1919 9. Ordu Müfettişliği'nden ve askerlikten çekildi.
• 23 Temmuz 1919 Erzurum Kongresi'ne başkan seçildi.
• 4 Eylül 1919 Sivas Kongresi'ne başkanlık etti.
• 7 Kasım 1919 Meclis-i Mebûsan için yapılan seçimde Erzurum'dan milletvekili seçildi.
• 27 Aralık 1919 Heyet-i Temsiliye ile birlikte Ankara'ya geldi.
• 23 Nisan 1920 Ankara'da Türkiye Büyük Millet Meclisini açtı.
• 11 Mayıs 1920 İstanbul Divan-ı Harp tarafından ölüm cezasına çarptırıldı.
• 5 Ağustos 1921 Türkiye Büyük Millet Meclisince başkomutan yapıldı.
• 23 Ağustos 1921 Sakarya Savaşı'nı yönetti.
• 19 Eylül 1921 Türkiye Büyük Millet Meclisince mareşallik rütbesi ve gazi sanı verildi.
• 26 Ağustos 1922 Kocatepe'den Büyük Taarruz'u yönetti.
• 30 Ağustos 1922 Dumlupınar'da Başkomutanlık Meydan Savaşı'nı kazandı.
• 9 Eylül 1922 İzmir'i düşmandan kurtardı.
• 1 Kasım 1922 Saltanat kaldırıldı.
• 29 Ocak 1923 İzmir'de Latife Hanım ile evlendi(5 Ağustos 1925'te ayrıldı).
• 17 Şubat 1923 İzmir İktisat Kongresi açıldı.
• 11 Ağustos 1923 İkinci Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanlığına seçildi.
• 9 Eylül 1923 Halk Fırkası'nı kurdu.
• 29 Ekim 1923 Cumhuriyet ilan edildi; Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı seçildi.
• 3 Mart 1924 Halifelik kaldırıldı.
• 20 Nisan 1924 Yeni Teşkilat-ı Esasiye Kanunu kabul edildi.
• 17 Kasım 1924 Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kuruldu. (3 Haziran 1925'te kapatıldı.)
• 25 Kasım 1925 Şapka Yasası kabul edildi.
• 26 Aralık 1925 Uluslararası takvim ve saat kabul edildi.
• 1 Kasım 1927 İkinci kez cumhurbaşkanlığına seçildi.
• 1 Kasım 1928 Yeni Türk harflerinin kabulüne ilişkin yasa çıktı.
• 12 Ağustos 1930 Serbest Cumhuriyet Fırkası kuruldu. (17 Kasım 1930'da dağıldı.)
• 15 Nisan 1931 Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti'ni kurdu.
• 4 Mayıs 1931 Üçüncü kez cumhurbaşkanı seçildi.
• 12 Temmuz 1932 Türk Dili Tetkik Cemiyeti'ni kurdu.
• 8 Kasım 1934 - Yalova'ya gerçekleştirdiği geziden Ankara'ya döndü.
• 24 Kasım 1934 Atatürk soyadı verildi.
• 27 Ocak 1937 Hatay'ın bağımsızlığı Milletler Cemiyeti'nce kabul edildi.
• 10 Kasım 1938 Dolmabahçe Sarayı'nda öldü.

Yurt gezileri

1922

• 1 Ocak 1922-22 Ocak 1922 - İzmir'e yaptığı yurt gezisi.

1920

• Batı Cephesini denetlemek üzerine Ankara'dan Eskişehir'e geldi.
• 2 Ağustos - Afyonkarahisar'a geldi.
• Buradan Konya'ya geçmiştir.
• 6 Ağustos - Tekrar Afyonkarahisar'a geldi.
• 28 Ağustos - Tekrar Batı Cephesini denetlemek için Afyon'a geldi.

1922

• 28 Ağustos - Büyük Taarruz sırasında karagahın taşınması nedeniyle Afyon'a geldi.

1923

• 15 Mart - Adana'ya ulaştı. Burada Türk Ocağını ziyaret etmiş ve çiftçilerle bir toplantı yapmıştır.
• 23 Mart - Afyon'a ulaştı. Belediye ve Türk Ocağını ziyaret etmiş burada konuşmalar yapmıştır.

1924

• 29 Ağustos 1924-51 gün sürecek bir yurt gezisi kapsamında Afyonkarahisar'a geldi.
• 30 Ağustos 1924 - Zafer Bayramı'nı eşi Latife Hanımla Dumlupınar'da kutladı.
• Eylül 1922 - Afyon, Eskişehir ve Bursa gezileri. Bursa'dan ayrılarak İstanbul üzerinden Trabzon'a ulaştı. Buradan Rize, Giresun, Ordu ve Canik illerini ziyaret etti.
• 22 Eylül 1924 - Canik Ticaret Odasında bir konuşma yaparak Amasya, Tokat, Sivas ve Erzincan'a uğradı.
• 30 Eylül 1924 - Erzurum'a vardı. Burada bir açılış törenine katıldı.
• 6 Ekim 1924 - Kars'a ulaştı ve burada görüşmelerde bulundu. Buradan trenle Ankara'ya dönüş yolculuğuna başladı. Yol üzerinde bulunan Şebinkarahisar ilçesine de bir ziyarette bulundu. Ardından Sivas, Kayseri, Yozgat ve Kırşehir üzerinden Ankara'ya ulaştı.

1925

• Adana gezisi. Bu gezisinde Adana Lisesi'ni ziyaret etti.
• 16 Ekim - Trenle İzmir'den Konya'ya giderken Afyon'da konakladı.

1930

• 2 Mart - Afyonkarahisar'a geldi.

1931

• Adana ve çevre illere yaptığı gezisi.

1933

• 24 Ocak - Afyonkarahisar'a geldi.
• 4 Şubat - Afyonkarahisar'a geldi.

1934

• 16 Nisan - Eskişehir'de istasyonda halkı selamladı ve şehrin ayanıyla görüştü.
• 1 Mayıs - İstanbul'a gelerek Dolmabahçe Sarayı'nda dinlendi.
• 2 Mayıs - Boğazda tekne gezisi yaptı, başvekil İsmet İnönü ile Ahmet Derviş ve Kemalettin Sami Gökçen'in mezarlarını ziyaret etti.
• 3 Mayıs - Kalamış Vapuruyla başvekille birlikte Yalova'ya gitti.
• 4 Mayıs - Başvekille günübirlik Bursa'ya ziyarette bulundu.
• 6 Mayıs - Vapurla Derince'ye geldi. Oradan trenle Ankara'ya hareket etti.
• 20 Haziran - İran Şahı Rıza Pehlevi ile İzmir'e gitmek üzere trenle Ankara'dan ayrıldılar.
• 21 Haziran - İran Şahı Rıza Pehlevi ile İzmir'e giderken önce Eskişehir'e daha sonra Afyon'a ulaştılar. Burada iki saat kalarak dinlendiler.
• 22 Haziran - İran Şahı Rıza Pehlevi ile İzmir'e geldiler. Burada bir askeri tatbikata katıldılar ve Zübeyde Hanım'ın mezarını ziyaret ettiler.
• 24 Haziran - İran Şahı Rıza Pehlevi ile Balıkesir'e geldiler. Oradan Çanakkale'ye geçerek Gülcemal vapuruyla İstanbul'a hareket ettiler.
• 25 Haziran - İran Şahı Rıza Pehlevi ile İstanbul'a geldiler.
• 27 Haziran - İran Şahı Rıza Pehlevi ile Deniz Lisesi'ni ve Harp Akademisi'ni ziyaret ettiler.
• 28 Haziran - İran Şahı Rıza Pehlevi ile topçu birliklerinin tatbikatını izlediler. Cami ve müzeleri gezdiler. İran konsolosluğunu ziyaret ettiler. Akşam Topkapı Sarayı'nı gezdiler.
• 29 Haziran - İran Şahı Rıza Pehlevi ile Suadiye plajında dinlendiler. Sonrasında Büyükada gezmişler ve Yat Kulübününde dinlenmişlerdir.
• 1 Temmuz - İran Şahı Rıza Pehlevi ile İstanbul Üniversitesi'ni ziyaret ettiler. Daha sonra Maltepe'de atış talimlerini izlediler.
• 7 Temmuz - Yalova'ya geldi.
• 9 Temmuz - Yalova'ya yaptığı geziden Ankara'ya döndü.
• 16 Temmuz - Kızılcahamam kaplıcaları'na gitti.
• 17 Temmuz - İstanbul'a gitmek için trenle Kızılcahamam'dan ayrıldı. Saat 12'de Gerede'ye saat 17'de Bolu'ya ulaştı.
• 20 Temmuz - İstanbul üzerinden Yalova'ya geldi.

1937

• 17 Kasım - Elazığ'a geldi.
• 20 Kasım - Afyonkarahisar'a geldi.

1938

• Adana gezisi.

1925

• 23 Ağustos - Otomobille Çankırı ve Kastamonu'ya yapacağı ziyaret için yola çıktı. Çankırı'yı ziyaretinden sonra Kastamonu'ya geçti.
• 27 Ağustos - İnebolu'da Türk Ocağını ziyaret etti. Burada şapka ve kılık kıyafet inkılabı ile ilgili konuşmasını yaptı.
• 30 Ağustos - Kastamonu'da Türk Ocağını ziyaretinde de inkılab ile ilgili bir konuşma yaptı.

Kaynaklar