Rutkay Aziz
Rutkay Aziz | |
|---|---|
.jpg) | |
| Doğum | Ünal Aziz Rutkay[1][2] 16 Mayıs 1947 İstanbul, Türkiye |
| Meslek | Oyuncu, yönetmen, sanat yönetmeni |
| Etkin yıllar | 1970-günümüz |
| Evlilik | Nuran Duru (b.1983) Çiğdem Rutkay (?) |
| Çocuk(lar) | Doğa Rutkay |
Ünal Aziz Rutkay (d. 16 Mayıs 1947) veya bilinen adıyla Rutkay Aziz, Türk oyuncu ve yönetmen.[3] Nazım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfının başkanıdır. Kızı Doğa Rutkay da kendisi gibi oyuncudur.
Rutkay Aziz, Bakırköy Lisesinde okurken Tarık Akan ile tanıştı ve tiyatroya ilgi duymaya başladı. Daha sonra Muhsin Ertuğrul yönetimindeki LCC Tiyatro Okulunda eğitim aldı. İlk tiyatro deneyimini Peter Weiss'ın "Marat/Sade" oyunundaki Jean-Paul Marat rolüyle yaşadı. 1971'den itibaren Ankara Sanat Tiyatrosu'nda sahne aldı. 1972'de İsmet Küntay'ın yazdığı "403. Kilometre" oyununda ilk kez yönetmenlik yaptı. 1987'de Zülfü Livaneli'nin yönettiği Yer Demir Gök Bakır filmiyle ilk kez sinemada yer aldı. 1994 yılında Ziya Öztan'ın yönettiği Kurtuluş dizisinde ve devamı niteliğindeki Cumhuriyet (1998) filminde Mustafa Kemal Atatürk'ü canlandırdı. Aziz, Bizimkiler (1997), Hayat Bilgisi (2003), Avrupa Yakası (2006) ve Yalan Dünya (2012) gibi ünlü televizyon dizilerinde rol aldı.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]1947 yılında İstanbul'da doğmuştur. Babası Fikri Rutkay elektrik mühendisi ve amatör sinemacıydı. Amcası Fuat Rutkay film yapımcısıydı. Asıl adı Aziz Ünal Rutkay'dır. Halaları Mustafa Kemal Atatürk'ün poker arkadaşı, eniştesi özel kalemi ve babası ise Atatürk'ün muhafız alayında teğmendi.[4] Avusturya Lisesinde soyadları adlardan önce okunduğu için ismi "Rutkay Aziz" olarak söylenegelmiştir. O zamanki adıyla Sankt Georg Avusturya Koleji ortaokulunu bitirdikten sonra Bakırköy Lisesine kaydoldu. Burada okurken Tarık Akan ile tanıştı. Daha sonra lisans öğrenimini Galatasaray Üniversitesi Gazetecilik Fakültesinde tamamladı.
Tiyatroya lisede öğrenim gördüğü yıllarda başladı. Muhsin Ertuğrul yönetimindeki LCC Tiyatro Okulunda tiyatro eğitimi aldı. İlk tiyatro deneyimini Peter Weiss'ın "Marat-Sade" oyunundaki "Jean-Paul Marat" rolüyle yaşadı. Tiyatro hayatına 1971 yılından itibaren Ankara Sanat Tiyatrosu'nda devam etti. 1973 yılında yine bu tiyatroda sanat yönetmenliği ve yönetmenlik yapmaya başladı. İlk sinema deneyimini 1987 yılında Yer Demir Gök Bakır filmiyle yaşadı.
Ziya Öztan'ın yönettiği hem sinemada hem de televizyonda dizi hâlinde yayımlanan Kurtuluş ve Cumhuriyet filminde Mustafa Kemal Atatürk rolünü oynadı. İyi derecede Almanca ve Fransızca bilmektedir. Şiir okuma ve yazma, uğraşları arasındadır. Tiyatro faaliyetlerinin yanı sıra çeşitli televizyon yapımlarında roller aldı.
Altın Koza Film Festivali'nde 'Yaşam Boyu Onur Ödülü'ne layık görüldü. Nazım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfının başkanıdır.
Tiyatro oyunları
[değiştir | kaynağı değiştir]Yönettiği oyunlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1972: 403. Kilometre : (İsmet Küntay) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1972: El Kapısı (Bilgesu Erenus) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1974: Ana : (Maksim Gorki) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1975: Nereye Payidar : (Bilgesu Erenus) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1976: Komün Günleri : (Bertolt Brecht) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1977: Sakıncalı Piyade : (Uğur Mumcu) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1977: Zengin Mutfağı : (Vasıf Öngören) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1978: Tak-Tik : (Bertolt Brecht) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1979: Oyun Nasıl Oynanmalı : (Vasıf Öngören) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1980: Sınır : (Muzaffer İzgü) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1980: İyi Bir Vatandaş Aranıyor : Ataol Behramoğlu - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1981: Rumuz Goncagül : (Oktay Arayıcı) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1983: Galilei'nin Yaşamı : (Bertolt Brecht) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1983: Güneyli Bayan : (Bilgesu Erenus) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1983: Yaz Misafirleri : (Maksim Gorki) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1984: Bir Ceza Avukatının Anıları : (Faruk Erem) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1985: Bir Halk Düşmanı : (Henrik İbsen) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1985: Rumuz Goncagül : Oktay Arayıcı - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1986: Zengin Mutfağı : Vasıf Öngören - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1987: Silahşörün Gölgesi : (Sean O'Casey) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1987: Sonuncular : (Maksim Gorki) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1988: Kayıplar : (Ariel Dorfman) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1988: Sacco ile Vanzetti : (Howard Fast) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1989: Mefisto : (Klaus Mann) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1991: Yolcu : (Nâzım Hikmet) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1993: Sakıncalı Piyade : (Uğur Mumcu) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1993: Yer Demir Gök Bakır : (Yaşar Kemal) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1994: Ay, Carmela! : (Jose Sanches Sinisterra) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1994: Jan Dark Davası : (Bertolt Brecht) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1994: Pazar Keyfi : (G. Mitchelle) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1998: Akrep (oyun) : (Eşber Yağmurdereli) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 2001: Memleketimden İnsan Manzaraları : Nâzım Hikmet - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- 2003: Benim Meskenim Dağlardır : Sabahattin Ali - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 2012: Adalet Sizsiniz : Ümit Denizer - Perdeci Oyuncular / Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu
- 2018: 1984- Büyük Gözaltı: George Orwell- Perdeci Oyuncular/ Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu
- 2020: Güneyli Bayan- Bilgesu Erenus- Perdeci Oyuncular/ Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu
- 2021: Memleketimden İnsan Manzaraları- Nazım Hikmet- Perdeci Oyuncular/ Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu
- 2023: Bir Halk Düşmanı: Henrik İbsen- Perdeci Oyuncular/ Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu
Rol aldığı oyunlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1970: Nafile Dünya (Oktay Arayıcı) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1970: Sait Hop Sait : (Aziz Nesin) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1971: Hitler Rejiminin Korku ve Sefaleti : (Bertolt Brecht) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1972: 403. Kilometre : (İsmet Küntay) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1972: El Kapısı : (Bilgesu Erenus) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1972: Evler Evler : (İsmet Küntay) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1974: Ana : (Maksim Gorki) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1974: Dimitrof : Hedda Zinner - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1976: Komün Günleri : (Bertolt Brecht) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1977: Sakıncalı Piyade : (Uğur Mumcu) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1978: Tak-Tik : (Bertolt Brecht) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1979: Ferhat ile Şirin : (Nazım Hikmet) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1979: Oyun Nasıl Oynanmalı : (Vasıf Öngören) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1980: Hikâye-i Mahmut Bedrettin : (Mehmet Akan) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1981: Rumuz Goncagül : (Oktay Arayıcı) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1983: Galilei'nin Yaşamı : (Bertolt Brecht) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1983: Güneyli Bayan : (Bilgesu Erenus) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1985: Bir Halk Düşmanı : (Henrik İbsen) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1985: Rumuz Goncagül : Oktay Arayıcı - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1987: Silahşörün Gölgesi : (Sean O'Casey) - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 1990: Ayaktakımı Arasında : Maksim Gorki - Ankara Sanat Tiyatrosu
- 2012: Adalet Sizsiniz : Ümit Denizer - Perdeci Oyuncular / Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu
- 2018: 1984- Büyük Gözaltı: George Orwell- Perdeci Oyuncular/ Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu
- 2020: Güneyli Bayan- Bilgesu Erenus- Perdeci Oyuncular/ Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu
- 2021: Memleketimden İnsan Manzaraları- Nazım Hikmet- Perdeci Oyuncular/ Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu
- 2023: Bir Halk Düşmanı: Henrik İbsen- Perdeci Oyuncular/ Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu
Filmografisi
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Yapım | Rol | Yönetmen |
|---|---|---|---|
| 1987 | Yer Demir Gök Bakır | Taşbaş | Zülfü Livaneli |
| 1988 | Sis | Ali Fırat | Zülfü Livaneli |
| 1988 | Ada | Eser'in Eşi | Süreyya Duru |
| 1989 | Ölü Bir Deniz | Ragıp | Atıf Yılmaz |
| 1990 | Gizli Yüz | Saatçi | Ömer Kavur |
| 1992 | Piano Piano Bacaksız | Kerim | Tunç Başaran |
| 1994 | Kurtuluş | Mustafa Kemal Atatürk | Ziya Öztan |
| 1998 | Cumhuriyet | Mustafa Kemal Atatürk | Ziya Öztan |
| 1999 | Duruşma | Avukat Rafet | Yalçın Yelence |
| 2002 | Gülüm | Salim | Zeki Ökten |
| 2004 | Halk Düşmanı | Serdar | Erkavim Yıldırım |
| 2007 | Hicran Sokağı | Hakkı Bey | Safa Önal |
| 2008 | Vesaire Vesaire | Arda | Tunç Başaran |
| 2010 | Takiye: Allah'ın Yolunda | Hüseyin | Ben Verbong |
| 2017 | Yol Ayrımı | Altan | Yavuz Turgul |
TV yapımları
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Dizinin adı | Karakter | Yönetmen |
|---|---|---|---|
| 1989 | Cahide | Ziya Öztan | |
| 1989 | Geçmiş Bahar Mimozaları | Okan Uysaler | |
| 1989 | İçimizden Biri: Yunus Emre | Yunus Emre | Arslan Kaçar |
| 1997 | Yazlıkçılar | Ferit | Yalçın Yelence |
| 1996 | Tutku | Faruk Turgut | |
| 1996 | Gözlerinde Son Gece | Faruk Turgut | |
| 2002 | Kara Melek | Mahinur Ergun | |
| 1997-2002 | Bizimkiler | Cenap | Yalçın Yelence, Erkavim Yıldırım |
| 2000 | Savunma | Yücel Uçanoğlu | |
| 2002 | Her Şey Aşk İçin | Cankat Ergin | |
| 2002 | Yaz Gülü | Fuat | Temel Gürsu |
| 2003 | Hayat Bilgisi | Tekin | Tarkan Karlıdağ |
| 2004 | İstanbul Şahidimdir | Cemal | Türkan Derya |
| 2004 | Aşkın Mucizeleri | Sunucu | |
| 2006-2009 | Avrupa Yakası | Bülent Onaran | Jale Atabey Özberk, Hakan Algül |
| 2004 | Halk Düşmanı | Serdar | Erkavim Yıldırım |
| 2007 | Şölen | Cumhur | Cemal Kavsar |
| 2008 | Gurbet Kuşları | ||
| 2011 | Sırat | Galip Sancaktar | Hatice Memiş |
| 2013-2014 | Yalan Dünya | Timur Alsancak | Jale Atabey |
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1972: Sanat Sevenler Derneği - Övgüye Değer Görülenler - Gol Kralı Sait ve 3. Reich'in Korku ve Sefaleti
- 1972: En İyi Erkek Oyuncu ödülü - Evler Evler (oyun)
- 1978: Sanat Sevenler Derneği - En İyi Yönetmen - Sakıncalı Piyade ve Zengin Mutfağı
- 1983: Sanat Kurumu - En İyi Yönetmen - Yaz Misafirleri
- 1990: 23. Sinema Yazarları Derneği Ödülleri - En İyi Erkek Oyuncu - Sis
- 2011: 48. Altın Portakal Film Festivali - Sanatta Sosyal Sorumluluk Ödülü
- 2020: 27. Adana Altın Koza Film Festivali - Yaşam Boyu Onur Ödülü
- 2023 - ADD Yılın Atatürkçüsü Ödülü (Sanat dalında)[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Aziz Ünal Rutkay (Rutkay Aziz)" (PDF). 18 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2012.
- ^ "Sinematürk' te Rutkay Aziz". 17 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2023.
- ^ https://www.youtube.com/watch?v=1c7ao8Grk7g 11 Kasım 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (13.20'den sonra)
- ^ "ADD'den 'Yılın Atatürkçüsü' ödülleri". Cumhuriyet. 16 Ocak 2024. 1 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2024.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Beyazperde'de Rutkay Aziz 5 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- IMDb'de Rutkay Aziz 5 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Sinemalar.com'da Rutkay Aziz 5 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- SinemaTürk'te Rutkay Aziz 7 Mayıs 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- TSA'de Rutkay Aziz 5 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 1947 doğumlular
- Türk erkek tiyatro oyuncuları
- Türk erkek sinema oyuncuları
- Türk erkek dizi oyuncuları
- Avusturya Lisesinde öğrenim görenler
- Yaşayan insanlar
- Çerkes asıllı Türkler
- İstanbul ili doğumlu erkek oyuncular
- Galatasaray Üniversitesinde öğrenim görenler
- Türk tiyatro yönetmenleri
- Ankara Sanat Tiyatrosu sanatçıları
- Altın Koza Yaşam Boyu Onur Ödülü sahipleri