Yavuz Turgul
Yavuz Turgul | |
|---|---|
| Doğum | 5 Nisan 1946 İstanbul, Türkiye |
| Meslek | Film yönetmeni, senarist, gazeteci |
| Etkin yıllar | 1976-günümüz |
| Evlilik | Itır Esen (e. 1979; b. 2006) |
| Çocuk(lar) | Kurtcebe Turgul Nisan Turgul Ahmet Turgul |
| Ödüller | 1988 Muhsin Bey 1998 Eşkıya 2005 Gönül Yarası Altın Portakal Film Festivali 2007 – Yaşam Boyu Onur Ödülü |
Yavuz Turgul (d. 5 Nisan 1946, İstanbul), Türk sinema filmi yönetmeni, senarist[1] ve gazetecidir.
Senaryosunu yazdığı Tosun Paşa, Davaro, Çiçek Abbas, Fahriye Abla, Züğürt Ağa filmleri geniş kitlelerin beğenisini kazandı. 1984 yılında Fahriye Abla filmi ile yönetmenliğe başladı. Karakter üzerine yoğunlaşan, Türkiye'nin geçirdiği değişimleri aktaran, mizahla hüznü bir arada barındıran filmler çekti.[2] On yıl arayla çektiği Muhsin Bey (1986) ve Eşkıya (1996) filmlerinin gerek özellikleri gerek elde ettiği gişe başarısı, 1980 sonrasında izleyici kaybına uğrayan Türk sineması için bir umut olarak görüldü ve Türk sinemasının geleceğine ilişkin tartışmalar başlattı.[2][3]
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1946 yılında İstanbul'da doğdu.[4] Yükseköğrenimini İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Gazetecilik Enstitüsü'nde tamamladı. Uzun süre Ses dergisinde muhabir olarak çalıştı. Röportaj ve haberler nedeniyle gittiği film setlerinde gözlem yapma ve çeşitli yönetmenlerle tanışma fırsatı buldu.[2] Ses dergisinin yazı işleri müdürü olarak görev yaptı.
1976'da Ertem Eğilmez'in desteğiyle Arzu Film'e senaryo yazmaya başladı. Arzu Film, genellikle İstanbul'un kenar semtlerinde geçen ve aynı oyuncu kadrosuna dayanan, halka sıcak gelen tiplemeleri ile ilgi gören komedi filmleri çekmekteydi. Turgul, bu anlayışa uygun olarak Tosun Paşa (1976), Sultan (1978), Hababam Sınıfı (1981) Çiçek Abbas (1982) filmlerinin senaryolarını yazdı.
Sinema sektörünün krize girmesi üzerine 1980 yılında reklam sektörüne metin yazarlığı da yapmaya başlayan Turgul, reklamcılık ile sinemacılığı birlikte yürüttü. Manajans firmasında yaratıcı yazarlığa kadar yükseldi. 1993 yılında buradan ayrılarak Jeffi Medina'yla birlikte Medina - Turgul adlı reklam ajansını kurdu.
Turgul, 1984 yılında Ahmet Muhip Dranas'ın Fahriye Abla şiirinin uyarlaması olan Fahriye Abla filmini çekti. Bu, yönetmenliğini üstlendiği ilk filmdi. 1985 yılında yönetmenliğini Nesli Çölgeçen'in yaptığı, başrolü Şener Şen'in üstlendiği Züğürt Ağa filminin senaryosunu yazdı. Turgul, bu filmden itibaren çektiği tüm filmlerde ve birkaçı hariç senaryosunu yazdığı tüm filmlerde başrolü Şener Şen'e verdi.[5][6] 1986 yılında Muhsin Bey, 1990 yılında Aşk Filmlerinin Unutulmaz Yönetmeni ve Gölge Oyunu filmlerini çekti.
1996 yılında Eşkıya filmini çekti. Eşkıya, Türk sinemasının o güne kadar en yüksek gişe hasılatı yapan filmi oldu ve sinema tarihi çalışmalarında birçok sinema yazarı ve akademisyen tarafından Eşkıya'sını Türk sinemasında bir dönemin başlangıcı olarak kabul edildi.[7] Yurtiçinde ve yurt dışında birçok ödüle değer görülen Eşkiya, o yıl En İyi Yabancı Film dalında Türkiye'den Oscar'a aday gösterildi.
Turgul, 1999 yılında televizyon için İkinci Bahar adlı diziyi çekti. Dizi, Türk televizyonculuk tarihinin o güne kadar çekilmiş en iyi dizilerinden biri olarak değerlendirildi.[7]
Senaristliğinin ve yönetmenliğini üslendiği Gönül Yarası adlı film 2005 yılında vizyona girdi ve Yabancı Film dalında Türkiye'den Oscar adayı olarak gösterildi.
Yönetmenliğini Ömer Vargı'nın yaptığı 2007 yapımı Kabadayı filminin senaryosunu yazdı. Kabadayı filmi 2007'de 36 hafta boyunca vizyonda kalarak 2.002.631 kişi tarafından izlendi.[8][9]
2010 yılında vizyona giren Av Mevsimi filmini yönetti Av Mevsimi filmi, 2.116.192 seyirci ile büyük gişe hasılatı elde etti.[10]
Ailesi
[değiştir | kaynağı değiştir]1979 yılına oyuncu Itır Esen ile yaptığı evlilik 2006 yılında boşanma ile sonlandı. Turgul, bu evlilikten iki çocuk sahibidir.
Çalışmaları[11]
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Yapım | Senaryo | Yönetmen | Oyuncu | Eser | Müzik | Ortak yapımcı | Genel yönetmen | Not(lar) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1972 | Yalan Dünya | Evet | |||||||
| 1973 | Tarkan: Güçlü Kahraman | Evet | |||||||
| 1976 | Tosun Paşa | Evet | |||||||
| 1978 | Sultan | Evet | Evet | ||||||
| 1979 | Banker Bilo | Evet | |||||||
| 1979 | Erkek Güzeli Sefil Bilo | Evet | |||||||
| 1981 | Çiçek Abbas | Evet | |||||||
| 1981 | Davaro | Evet | |||||||
| 1981 | Hababam Sınıfı Güle Güle | Evet | |||||||
| 1982 | İffet | Evet | |||||||
| 1983 | Aile Kadını | Evet | |||||||
| 1983 | Şekerpare | Evet | |||||||
| 1984 | Fahriye Abla | Evet | Evet | ||||||
| 1985 | Züğürt Ağa | Evet | |||||||
| 1987 | Muhsin Bey | Evet | Evet | ||||||
| 1990 | Aşk Filmlerinin Unutulmaz Yönetmeni | Evet | Evet | ||||||
| 1993 | Gölge Oyunu | Evet | Evet | ||||||
| 1993 | Süper Baba | Evet | Evet | Evet | |||||
| 1996 | Eşkıya | Evet | Evet | Evet | |||||
| 1998 | İkinci Bahar | Evet | |||||||
| 2005 | Gönül Yarası | Evet | Evet | ||||||
| 2007 | Kabadayı | Evet | |||||||
| 2008 | Yavuz Turgulun Dünyası | Evet | |||||||
| 2010 | Av Mevsimi | Evet | Evet | ||||||
| 2017 | Yol Ayrımı | Evet | Evet |
Ödüller
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1982: 19. Altın Portakal Film Festivali - En İyi Senaryo - Çiçek Abbas
- 1986: 23. Altın Portakal Film Festivali - En İyi Senaryo - Züğürt Ağa
- 1987: 24. Altın Portakal Film Festivali - En İyi Film - Muhsin Bey
- 1987: 24. Altın Portakal Film Festivali - En İyi Senaryo - Muhsin Bey
- 1987: Kültür Bakanlığı başarı Ödülü
- 1988: San Sebastián Uluslararası Film Festivali - Jüri Özel Ödülü - Muhsin Bey
- 1988: Uluslararası Sinema Günleri - Jüri Özel Ödülü - Muhsin Bey
- 1993: 30. Altın Portakal Film Festivali - En İyi Film - Gölge Oyunu
- 1993: 30. Altın Portakal Film Festivali - En İyi Senaryo - Gölge Oyunu
- 1993: Sinema Yazarları Derneği - En İyi Film - Gölge Oyunu
- 1993: Sinema Yazarları Derneği - En İyi Senaryo - Gölge Oyunu
- 1997: Antalya Film Festivali - Özel Ödül
- 1997: Bastia Film Festivali - 'Eleştirmenlerin Seçtiği En İyi Film'
- 1997: BİRSAD - En İyi Film
- 1997: NTV Televizyonu - (En İyi Film, Yönetmen, Oyuncu (Şener Şen)
- 1997: Sinema Yazarları Derneği - (En İyi Film, Senaryo, Film Müziği, Yardımcı Oyuncu)
- 1997: Troia Film Festivali - Golden Dolphin (En İyi Film)
- 1997: İstanbul Film Festivali'nde - Özel gösterim ile onurlandırılmıştır
- 2007: Altın Portakal Film Festivali - Yaşam Boyu Onur Ödülü
- 2017: Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü
- 2021: Altın Koza Film Festivali - Yaşam Boyu Onur Ödülü[12]
Katıldığı Festivaller
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1997: Antalya Film Festivali / Açılış Filmi
- 1997: Bastya - Fransa / Yarışma Bölümü / Eleştirmenlerin En iyi Filmi Ödülü
- 1997: Cinemaya - Hindistan
- 1997: İstanbul Film Festivali / Özel gösterim
- 1997: Londra - İngiltere / Rio Sineması Türk Filmleri Haftası
- 1997: Mar Del Plata - Arjantin / Contracompo
- 1997: Montreal - Kanada / Cinema of Today /Reflections of our Time
- 1997: Oslo - Norveç
- 1997: Strazburg - Fransa / Odesa Sineması Türk Filmleri Haftası
- 1997: Şangay - Çin / Panorama Bölümü
- 1997: Troia - Portekiz / Yarışma Bölümü / En iyi Film
- 1997: Umea - İsveç
- 1997: Valensiya - İspanya / Yarışma Bölümü / En İyi Aktör (Şener Şen) ödülü
Hakkında yazılanlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- 2007: Evren, Burçak Yavuz Turgul. ISBN 978-9944-5665-7-5
- 2011: Sivas, Âlâ Yavuz Turgul Sinemasını Keşfetmek. ISBN 9789944756754
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "TSA' da Yavuz Turgul". tsa.org.tr. 30 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2023.
- ^ a b c Yüksel, Sinem Evren (2003). "Yavuz Turgul sineması". Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. 22 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Bayburtoğlu, Sedef (2005). "1980 sonrası Türk sineması ve Yavuz Turgul". Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2021.
- ^ Taşçıyan, Alin. "İKSV Film". İKSV Film Festivali Ödüller. 12 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2021.
- ^ "Portre: Yavuz Turgul". Al Jazeera Turk. 27 Eylül 2012. 11 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2021.
- ^ Tezcan, Gülcan (31 Mayıs 2015). "Yavuz Turgul Ve Şener Şen". TR Magazine. 10 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2021.
- ^ a b Çatalbaş, Adem Üstin (2012). "Yavuz Turgul sinemasının Türk modernleşmesindeki yeri". Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2021.
- ^ ""Kabadayı" ve "Beyaz Melek"ten izleyici rekoru". CNN Türk. 25 Aralık 2007. 21 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2021.
- ^ "Kabadayı". Box Office Türkiye. 10 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2015.
- ^ "Sinematürk' te Yavuz Turgul". sinematurk.com. 13 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2023.
- ^ "Altın Koza'da ödüller sahiplerini buldu". Cumhuriyet. 19 Eylül 2021. 18 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2021.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Beyazperde'de Yavuz Turgul
- IMDb'de Yavuz Turgul
- Sinemalar.com'te Yavuz Turgul
- SinemaTürk'te Yavuz Turgul
- TSA'de Yavuz Turgul 30 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Altın Portakal En İyi Senaryo Ödülü sahipleri
- Altın Portakal Yaşam Boyu Onur Ödülü sahipleri
- Türkiye Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü sahipleri
- 1946 doğumlular
- İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesinde öğrenim görenler
- Türk film yönetmenleri
- Yaşayan insanlar
- 20. yüzyıl Türk gazetecileri
- 21. yüzyıl Türk gazetecileri
- 20. yüzyıl Türk senaristleri