Üretra
 | Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Temmuz 2024) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Anatomide üretra (Antik Yunanca οὐρήθρα – ourḗthrā 'dan), (veya sidik borusu, idrar yolu, siyek) mesaneyi vücut dışına bağlayan bir borudur. Her iki cinsiyette de üretranın bir boşaltım sistemi vardır, erkeklerde ayrıca meninin geçmesini sağlayarak üremeyle ilgili de bir işlevi de bulunur.
Dış üretral sfinkter, işemenin isteğe bağlı olarak kontrolünü sağlayan bir iskelet kastır. Üretral tepe, hem erkek hem de kadınların üriner sisteminde bulunan anatomik bir özelliktir.
Anatomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Dişi üretrası
[değiştir | kaynağı değiştir]İnsanlarda dişi üretrası 3–5 cm uzunluğundadır ve klitoris ile vajina girişi arasında bulunan vulvaya açılır; iki ucundaki iç ile dış üretra deliği arasında uzanır. Vajinanın ön duvarı simfizis pubis (symphysis pubis) içine gömülü durumdadır, yönü aşağı ve öne doğrudur; hafif eğridir, konkav tarafı öne doğrudur. Yüzeyi çok katlı yassı epitelden oluşur, mesane yakınında Çok katlı değişici epitele dönüşür. Urogenital diyaframın yukarı ve aşağı yüzleri arasında dişi üretrası, uretra Sfinkteri ile çevrilidir. Dış üretral sfinkterin somatik inervasyonu pudendal sinir tarafından sağlanır. Uro-genital sinüs üç kısımdan oluşur. Bunlardan birincisi, allantoisin devamı sayılan kranial kısımdır ve mesaneyi oluşturur. Sinüsün pelvik kısmı erkeklerde prostatik üretra ve epiteli, ayrıca membranlı üretra ve bulbo üretral (Cowper) bezleri, dişilerde ise membranlı üretra ve vajinanın bir kısmını oluşturur.
Erkek üretrası
[değiştir | kaynağı değiştir]İnsanlarda erkek üretrası yaklaşık 16 cm uzunluğundadır ve penisin ucuna açılır. Üretranın içinde spiral oyuklar bulunur (ateşli silahlarda namlunun içindeki yivler gibi), bu sayede idrar akımı geniş çaplı olur.
Erkeklerde üretra, konumuna göre dört bölüme ayrılır:
| Bölge | Özellikleri | Epiteli |
| Prostat üretrası | Prostat bezinin içinden geçer. Birkaç açıklığı vardır: (1) Vas deferans'dan ve ejakülasyon borusudan gelen spermlerin girdiği bir küçük açıklık, (2) Prostattan gelen sıvının girdiği prostat kanalları, (3) Prostat utricle için bir açıklık, ama buradan üretranın içine bir şey girmez. Bu açıklıklara topluca verumontanum adı verilir. | Değişici |
| Membranlı üretra | Dış üretral sfinkterinden geçen küçük (1–2 cm) kısım. Burası üretranın en dar kısmıdır. Derin perineal kesede bulunur. Bulbo-üretral bezlerden gelen borular buradan girer. | Yalancı çok katlı epitel |
| Süngersi üretra (veya penil üretra) | Penis boyunca, onun ventral (alt) tarafından uzanır. Yaklaşık 15–16 cm uzunluğundadır ve süngersi cisim (corpus spongiosum) içinden geçer. üretral bezden gelen borular buradan girer. Bazı ders kitapları süngersi üretrayı ikiye böler, bülböz ve pendülöz üretra olarak. | Yalancı çok katlı epitel - proksimal (yakınsal) tarafta, Çok katlı yassı epitel - distal (uzaksal) tarafta |
Erkek üretrasının uzunluğu ve içinde birkaç köşenin bulunması sonda (kateter) uygulamasını zor kılar.
Histoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]üretranın epiteli, mesaneden çıkarken, geçiş hücreleri olarak başlar. üretra boyunca daha ileride çok katlı silindirik epitel hücreler sonra da, dış meatusta (çıkış deliğinde) çok katlı yassı epitel hücreler olur.
Müküs salgılayan küçük üretral bezler epiteli idrarın yakıcı etkisinden korur.
Üretranın tıbbî sorunları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Hipospadias ve epispadias erkeklerde üretranın anormal gelişmesidir, meatus penisin ucunda olmak yerine hipospadiasta normalden daha aşağıda, epispasdiasta daha yukarıda bulunur. Ciddi durumlarda üretra penis ile skrotum arasında son bulabilir.
- Üretra enfeksiyonuna üretrit denir, dişilerde erkeklerden daha sık görülür. Üretrit, işeme sırasında acı duymanın (dizüri'nın) sık görülen bir nedenidir.
- Üretral sendrom, üretritle ilişkilidir.
- Böbrek taşının üretradan geçmesi ağrılı olabilir ve sonradan üretral daralmalara neden olabilir.
üretra aracılığıyla yapılan mesane endoskopisi sitoskopi olarak adlandırılır.
Cinsel fizyoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Erkeklere üretra, hem idrar akımı için, hem de cinsel ilişkide meninin geçmesi için bir yoldur.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Ek resimler
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Üriner sistem -
Dişi perine kasları.
