Güneş yılı

Güneş yılı veya dönence yılı, Güneş'in (Dünya'dan veya Güneş Sistemi'ndeki başka bir gök cisminden bakıldığında) gökyüzündeki aynı konuma dönerek mevsimlerin tam bir döngüsünü tamamladığı süredir. Örneğin bu süre, bir ilkbahar ekinoksundan sonraki ilkbahar ekinoksuna veya bir yaz gündönümünden sonraki yaz gündönümüne kadar geçen zamandır. Güneş yılı, mevsimleri temel alan takvimlerin esasıdır.

Güneş yılı, belirli bir yörünge periyoduna sahip astronomik yıl türlerinden biridir. Bir diğer tür olan yıldız yılı ise Dünya'nın Güneş etrafındaki bir tam yörüngesini sabit yıldızlara göre tamamlaması için geçen süreyi ifade eder. Bu süre, ekinoksların yalpalaması (presesyon) nedeniyle, mevsimleri temel alan güneş yılından yaklaşık 20 dakika daha uzundur.

Antik çağlardan beri gökbilimciler, güneş yılı tanımını giderek daha da hassaslaştırmışlardır. Astronomical Almanac Online Glossary (Astronomi Almanağı Çevrimiçi Sözlüğü), "year, tropical" maddesinde şu tanımı yapar:^[1]

Güneş'in ekliptik boylamının 360 derece artması için geçen zaman dilimi. Güneş'in ekliptik boylamı ekinoksa göre ölçüldüğünden, güneş yılı (tropik yıl) tam bir mevsim döngüsünü kapsar ve uzunluğu, sivil (Gregoryen) takvim tarafından uzun vadede yaklaşık olarak alınır. Ortalama tropik yıl, yaklaşık olarak 365 gün, 5 saat, 48 dakika, 45 saniyedir.

Buna eşdeğer ve daha açıklayıcı bir tanım ise şöyledir: "Geçen tropik yılları hesaplamanın doğal temeli, yalpalama hareketi yapan ekinokstan (dinamik ekinoks veya anlık ekinoks) itibaren hesaplanan Güneş'in ortalama boylamıdır. Boylam 360 derecenin katlarına her ulaştığında, ortalama Güneş'in ilkbahar ekinoksu noktasını kestiği an yeni bir tropik yıl başlar".^[2]

2000 yılındaki ortalama güneş yılı 365,24219 efemeris günüdür ve her efemeris günü 86.400 SI saniye sürmektedir.^[3] Bu süre, 365,24217 ortalama güneş gününe eşittir.^[4] Bu nedenle takvim yılı, güneş yılını temel alır: Milâdî takvim (Gregoryen takvimi), artık gün kurallarıyla takvim yılını düzenli aralıklarla güneş yılıyla yeniden senkronize etmek (eşzamanlı kılmak) için tasarlanmıştır.

Kaynakça

^ "Astronomical almanac online glossary". US Naval Observatory. 2020. 25 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Borkowski, K.M. (1991). "The tropical year and the solar calendar". Journal of the Royal Astronomical Society of Canada. 85 (3): 121–130. Bibcode:1991JRASC..85..121B.
^ The International System of Units (PDF). Uluslararası Ağırlıklar ve Ölçüler Bürosu. 2006. s. 113. 16 Aralık 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Saniye, sezyum 133 atomunun temel durumunun iki aşırı ince düzeyi arasındaki geçişe karşılık gelen radyasyonun 9192631770 periyodunun süresidir. 13th CGPM (1967/68, Resolution 1; CR, 103 and Metrologia, 1968, 4, 43) aracılığıyla "The SI brochure". BIMP. 1 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Urban, S.E.; Seidelmann, P. K., (Ed.) (2013). Explanatory supplement to the astronomical almanac (PDF) (3. bas.). Mill Valley, CA: University Science Books. ISBN 978-1-891389-85-6. 30 Nisan 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2018.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Güneş yılı ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

[AAOG2020-1] "Astronomical almanac online glossary". US Naval Observatory. 2020. 25 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[Borkowski-2] Borkowski, K.M. (1991). "The tropical year and the solar calendar". Journal of the Royal Astronomical Society of Canada. 85 (3): 121–130. Bibcode:1991JRASC..85..121B.

[SIsecond-3] The International System of Units (PDF). Uluslararası Ağırlıklar ve Ölçüler Bürosu. 2006. s. 113. 16 Aralık 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Saniye, sezyum 133 atomunun temel durumunun iki aşırı ince düzeyi arasındaki geçişe karşılık gelen radyasyonun 9192631770 periyodunun süresidir. 13th CGPM (1967/68, Resolution 1; CR, 103 and Metrologia, 1968, 4, 43) aracılığıyla "The SI brochure". BIMP. 1 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[Richards2013_587-4] Urban, S.E.; Seidelmann, P. K., (Ed.) (2013). Explanatory supplement to the astronomical almanac (PDF) (3. bas.). Mill Valley, CA: University Science Books. ISBN 978-1-891389-85-6. 30 Nisan 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2018.

[1]

[2]

[3]

[4]

g t d Zaman ölçümü ve standartları
Zaman Kronometri Büyüklük sıralaması Metroloji
Uluslararası standartlar	UTC UTC farkı Evrensel Zaman ΔT DUT1 IERS ISO 31-1 ISO 8601 Uluslararası Atomik Zaman 12 saatlik zaman 24 saatlik zaman Barisentrik koordinat zamanı Sivil zamanı Yaz saati uygulaması Yermerkezli Koordinat Zamanı Tarih değiştirme çizgisi Artık saniye Güneş zamanı Karasal Zaman Zaman dilimi
Eski standartlar	Barisentrik Dinamik Zaman Efemeris zamanı Greenwich Ortalama Zamanı Baş meridyen
Fizikte zaman	Mutlak zaman ve mekan Uzayzaman Kuantum zamanı Zaman koordinatı Kozmolojik onyıl Ayrık zaman Planck devri Planck zamanı Doğru zamanı Görelilik kuramı Zaman genişlemesi Yerçekimsel zaman genişlemesi Zaman etki alanı T-simetri
Zaman ölçme bilimi	Saat Astraryum Atom saati Komplikasyon Zaman denklemi Zaman kaydetme cihazların tarihçesi Kum saati Deniz kronometresi Deniz kum saati Elektronik saat Güneş saati Kol saati Su saati
Takvim	Astronomik Pazar harfleri Epakt Ekinoks Miladi İbrani Arakatkı Hicri Jülyen Artık yıl Ay Ay-güneş Yedi günlük hafta Güneş Gündönümü Tropikal yıl Haftanın günü Haftanın günleri
Arkeoloji ve jeoloji	Kronolojik tarihleme Jeolojik zaman cetveli Uluslararası Stratigrafi Komisyonu
Astronomik kronoloji	Galaktik yıl Nükleer zaman ölçeği Devinme Yıldız günü
Zaman birimleri	An Ay Lustrum Dakika Gelgit Gün Hafta İki hafta Milenyum Onyıl Saat Saeculum Saniye Sarsma Sinodik ay Sotik döngü Yıl Yüzyıl
İlgili konular	Kronoloji Süre Ruhsal kronometri Metrik zaman Sistem saati Paranın zaman değeri Kronometre