Vacara
Vacara veya Vaçara (Gürcüce: ვაჯარა veya ვაჭარა), tarihî Artani bölgesinde, Ardahan ilinin Hanak ilçesine bağlı Alaçam (Aşağı Tikani) köyünün sınırları içinde ortadan kalkmış bir köydür.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Vacara adı, 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Vacar (واجار) olarak geçer. Köyün adı değişik kaynaklarda Vaçara (ვაჭარა) ve Bacara (Баджара) şeklinde de yazılmıştır.[1][2]
Vacara köyünün bulunduğu tarihî Artani bölgesi, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirmiştir. 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterine göre Vacara, Gürcistan Vilayeti içinde, Ardahan-i Büzürg livasının Meşe nahiyesine bağlıydı. Nüfusu 36 Hristiyan haneden oluşuyor ve hane reisleri Gürcü adlarını taşıyordu. Köyde buğday ve arpa tarımı ile arıcılık yapılıyor, domuz ve koyun besleniyordu. İki adet su değirmeni bulunuyordu.[2][3] Çıldır Eyaleti'nin 1694-1732 dönemini kapsayan Osmanlı cebe defterinde Vacar (واجار) adıyla aynı idarî konuma sahipti. Hicri 1116 (1704/1705) tarihinde hasılası 11.500 akçe olan köy, Ebubekir adında birine verilmişti.[4]
Osmanlı mufassal defterini yayımlayan Gürcü Türkolog Sergi Cikia, Rusça haritada Bacara (Баджара) şeklinde yazılan Vacara'nın Tikani (Тиканъ) ile Kyarkyadan (Кяркядан) köylerinin yakınında bulunduğunu yazmıştır.[2] Ancak, 1886 tarihli Rus nüfus sayımında Ardahan sancağının Ardahan kazasında Tikani (Тиканъ) ile Kyarkyadan (Кяркядан) köyleri yer aldığı halde, Vacara (Bacara) adında bir köy kaydedilmemiştir.[5] Vacara köyünün bu tarihten önce ortadan kalktığı bu kayıttan anlaşılmaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო–კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 184. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5
- ^ a b c "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: გამოკვლევა: წიგნი III), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958), s. 545". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2025.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: თარგმანი : წიგნი II), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 485". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2025.
- ^ "Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, Sıra no: 93". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2025.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı": 262-347". 29 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2025.