Lalvana
Lalvana (Gürcüce: ლალვანა), tarihî Eruşeti bölgesinde, Ardahan ilinin Hanak ilçesinde ortadan kalkmış bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Lalvana (ლალვანა), 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Lalvana (لالوانە) şeklinde yazılmıştır.[1] Bu yer adının, Hanak ilçesine bağlı Yamaçyolu sınırları içinde, ortadan kalkmış bir yerleşim olan Balvana ile çok yakın olması dikkat çekicidir.[2]
Lalvana köyünün bulunduğu Eruşeti bölgesi, tarihsel Gürcistan'ın bir parçasıydı. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirmişlerdir.
Lalvana köyü, 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterine göre, Gürcistan Vilayeti içinde, Ardahan-i Büzürg livasının Meşe nahiyesine bağlıydı. Bu defterde Lalvana, Lalvana-i Büzürg (Büyük Lalvana) ve Lalvana-i Küçük (Küçük Lalvana) adıyla iki köy olarak kaydedilmiştir. Büyük Lalvana köyünde 10 Hristiyan hane yaşıyor ve hane reisleri Gürcü adlarını taşıyordu. Köyde buğday ve arpa tarımı ile arıcılık yapılıyor, koyun ve domuz besleniyordu. Bu defteri yayımlayan Gürcü Türkolog Sergi Cikia, mezra olarak kaydedilmiş olan Küçük Lalvana'nın eskiden bir köy olabileceğini yazmıştır.[1][3]
Lalvana köyü, Çıldır Eyaleti'nin 1694-1732 dönemini kapsayan Osmanlı cebe defterinde Lalvana (لالوانە) adıyla tek köy kaydedilmiştir. Aynı idarî konuma sahip olan köy, Hicri 1122 (1710/1711) tarihinde 10.000 akçe vergi karşılığında Ahmed adında birine tahsis edilmişti.[4] Lalvana köyü, 1886 tarihli Rus nüfus sayımında Ardahan sancağının Ardahan kazasında bir köy olarak yer almamıştır.[5] Osmanlı mufassal defterinde Ağca Kala'dan sonra kaydedilmiş olan Lalvana'nın bu tarihten önce köy olmaktan çıktığı anlaşılmaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: გამოკვლევა: წიგნი III), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958), s. 546". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2025.
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 16. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: თარგმანი : წიგნი II), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 490, 501". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2025.
- ^ "Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, Sıra no: 293". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2025.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı": 262-347". 29 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2025.