Samabegi

Samabegi (Gürcüce: სამაბეგი), tarihsel Eruşeti bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Hanak ilçesine bağlı Ortakent mahallesinin sınırları içinde ortadan kalkmış bir köydür.

Tarihçe

Samabegi (სამაბეგი), Gürcüce “sami” (სამი) ve “beg” kelimelerinden türemiş olmalıdır. Bu durumda bu yer adı “üç bey” anlamına gelir. Samabegi Türkçeye "Samabeg" şeklinde girmiştir. Nitekim 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Samabeg (سامابك) olarak geçer.

Samabegi köyünün bulunduğu Eruşeti, Orta Çağ'da Gürcistan oluşturan bölgelerden biriydi. Bu bölge ayrıca Gürcü Hristiyanlığının erken dönemdeki merkezlerinden biri olma özelliği taşımaktadır. Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir.

Samabegi köyü, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre, Gürcistan Vilayeti içinde, Ardahan-i Büzürg livasının Meşe nahiyesine bağlıydı. Nüfusu 27 Hristiyan haneden oluşuyordu. Vergi mükellefi erkeklerin çoğu Gogiça, Vardzel, Basil, Gula, Mahara, İvane, Elia, Baduça, Papuna, Matsatsa, Revaza gibi Gürcü adları taşıyordu. Köyde buğday, arpa, yonca tarımı ve arıcılık yapılıyor ve koyun besleniyordu. Samabegi köyünde bir adet su değirmeni değirmen bulunuyordu.

Samabegi köyü, Çıldır Vilayeti'nin 1694-1732 dönemini kapsayan cebe defterinde aynı idari konuma sahipti. Köyün geliri Ahmed adında birine tahsis edilmişti ve 5.000 akçeden oluşuyordu. Samabegi'nin Rus idaresinin gerçekleştirdiği 1886 tarihli nüfus tespitinde bir köy olarak geçmemiş olması, bu yerleşimin ortadan kalktığını ve Nakalakevi gibi yakınındaki bir köyün mahallesine dönüştüğünü göstermektedir. Nitekim Gürcü araştırmacı ve gazeteci Konstantine Martvileli 1917 yılında, Sanambeki (სანამბექი) şeklinde not ettiği köyün bir zamanlar büyük bir yerleşim yeri olduğunu, ama söz konusu tarihte harabeye dönmüş olduğunu yazmıştır. Martvileli köyde küçük bir kilisenin yıkıntılarının bulunduğunu da eklemiştir.