Şah Sultan (I. Selim'in kızı)
| Şâh Sultan شاہ سلطان | |
|---|---|
| Ölüm | 1572 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Defin | Yavuz Selim Camii, İstanbul |
| Eş(ler)i | Lütfi Paşa (e. 1523; b. 1541) |
| Çocuk(lar)ı | Esmihan Sultan[1] |
| Hanedan | Osmanlı Hanedanı |
| Babası | Yavuz Sultan Selim |
| Annesi | II. Ayşe Hatun |
| Dini | İslam |
Şah Sultan veya Şahıhuban Sultan (Osmanlı Türkçesi: شاہ سلطان; ö. 1572), Yavuz Sultan Selim ve II. Ayşe Hâtûn'ın kızı, Kanuni Sultan Süleyman’ın kız kardeşi olarak bilinmektedir. Çocukluğunu ağabeyi Kanuni ile birlikte Manisa’da geçirdiği iddia edilmektedir.
Ailesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Validesi II. Ayşe Hatun, babası Yavuz Sultan Selim'dir. Ağabeyi Kanuni Sultan Süleyman; kız kardeşleri Beyhan Sultan, Hatice Sultan ve Fatma Sultan'dır.
Evliliği
[değiştir | kaynağı değiştir]Şah Sultan, sonradan 1539 yılında sadrazamlık makamına gelecek Lütfi Paşa ile 1523’te evlenmiştir. Kocası Lütfi Paşa'nın çok sert ve katı yürekli bir adam olduğu belirtilmektedir. Anlaşamadıkları için 1541’de boşanmışlar neticesinde kocası sadrazamlık makamını kaybetmiştir. Bir iddia kocası ile boşanma nedeninin kocasının zina yapan bir kadının uzvunu dağlatması neticesi böyle bir cezanın islamiyette varlığı konusunda eşiyle olan tartışması neticesi meydana geldiği yönündedir. Bu iddiaya göre Lütfi Paşa bu duruma karşı çıkan karısını dövmüştür; bunun üzerine Şah Sultan uşaklarını çağırıp kocasını dövdürmüş ve ardından kardeşi Kanuni'ye başvurup eşinden boşanmış ve eşini sadrazamlıktan azlettirmiştir.[2] 19 yıl süren bu evlilikten Esmihan adında bir kızı dünyaya gelmiştir.
Meşru olmayan ceza
[değiştir | kaynağı değiştir]İslam, fuhuş gibi suçlar söz konusu olsa bile, cinsel organların sakatlanması gibi cezaları meşru görmez. İslam hukukunda, Kur’an ve Sünnet tarafından belirlenmiş özel yargı süreçleri ve hudud (ceza) sınırları vardır. Fuhuş suçu, eğer kesin delillerle (örneğin dört güvenilir şahidin tanıklığıyla) ispatlanırsa, bağlama ve yoruma göre dayak (celde) ya da ev hapsi gibi cezalar uygulanabilir — ancak asla organ sakatlama söz konusu olamaz. Cinsel organların sakatlanması gibi fiiller, İslam ahlakı, adalet ve insan onuruna yönelik ağır ihlaller olarak kabul edilir. Tarihsel anlatım doğruysa, böyle bir eylem İslam hukukunun meşru bir uygulaması değil, kişisel bir yetki suistimali olarak değerlendirilir.
Dinine bağlılığı ve ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Şah Sultan’ın Sümbüli tarikatına mensup olduğu ve Koca Mustafa Paşa Sümbüliye zaviyesi Şeyhi Merkez Musa Muslihiddin El-Germiyani’ ye intisap ettiği bilinmektedir. Kimi kaynaklarda da onun hem Mevlevi, hem de Merkez Efendi'nin müridesi olduğu söylenmektedir.[3][4] 1572 yılında ölmüştür. 1556 yılında Mimar Sinan tarafından yaptırılan Şah Sultan Camii onun adına yaptırılan önemli eserlerden biridir.
Mezarı
[değiştir | kaynağı değiştir]Şah Sultan'ın kabrinin bulunduğu haberi halka 16 Mart 2013 tarihinde Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç tarafından, Ayşe Hafsa Valide Sultanı Anma Programı'nda duyurulmuştur.
2013 yılının mart ayında İl Özel İdaresi ile Fatih Belediyesi Yavuz Sultan Selim Camii avlusu içerisinde bulunan Ayşe Hafsa Sultan'ın bulunduğu türbede restorasyon çalışmalarına başlamıştı. Restorasyon sırasında Ayşe Hafsa Sultan'ın kabrinin hemen yanında yeni bir kabir bulundu. Bilim insanları, yapılan araştırmalarda, bu kabrin 1572 yılında vefat eden ve üvey annesi Ayşe Hafsa Sultan'ın hemen yanına defnedilen Kanuni Sultan Süleyman'ın üvey kız kardeşi Şah Sultan'a ait olduğunu belirledi.[5]
Popüler kültürdeki yeri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 2003 yapımı Hürrem Sultan adlı televizyon dizisinde Yeliz Doğramacılar tarafından canlandırılmıştır.
- 2011-2014 yılları arasında yayınlanan Muhteşem Yüzyıl adlı dizide Deniz Çakır tarafından canlandırılmıştır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Necdet Sakaoğlu, Bu Mülkün Kadın Sultanları, Oğlak Yayınları, 4. baskı, s. 154
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2013.