Abdülkadir Hamidî Çelebi
Abdülkadir Hamidî Çelebi | |
|---|---|
| Ölüm | 1548 Bursa |
| Meslek | Müderris, Kadı, Şeyhülislam, Şair |
| Ebeveyn(ler) | Mehmed Efendi |
Abdülkadir Hamidî Çelebi (?, Isparta - 1548, Bursa), Osmanlı Devleti'nin 12. şeyhülislamı, şair.
Kanuni Sultan Süleyman döneminde 1522 yılından itibaren 14 yıl Anadolu Kazaskerliği görevinde bulundu. Kasım 1542'de şeyhülislam olduktan birkaç ay sonra hastalığı nedeniyle bu görevi bırakmak zorunda kaldı. Bu görevde çok kısa kalmasından ötürü "şeyhülislam" olarak değil, daha ziyade "Kazasker Kadri Efendi" unvanıyla anılır. Kadirî mahlasını kullanarak şiirler yazmıştır.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Osmanlı Devleti'nin Hamîd sancağına bağlı Isparta'da doğdu. Doğum tarihi bilinmez. Babası Hamidli Mehmed Efendi adında bir kişi idi. Nesebi, Şeyh Kutbeddin-i Irakî'ye dayanır.[1] Asıl adı Abdülkadir idi. Doğduğu yerden ötürü "Hamîdî" veya "Isparta Çelebisi" olarak tanınmıştır. Mevlevî tarikatından olması sebebiyle "Çelebi" unvanını almıştır.[2]
Bursa Sultan Medresesi'nde Mevlâna Rükneddin Efendi'nin öğrencisi oldu.[3] İcazetini aldıktan sonra Kanûnî Sultan Süleyman'ın yakını olan Mustafa Ağa'ya özel dersler verdi. On beşinci Osmanlı şeyhülislamı olacak Hamit Mahmut Efendi'nin de hocasıdır. Mustafa Ağa'nın da desteği ile İstanbul'da bazı medreselerde müderrislik yaptıktan sonra kadı olmak istedi.[4] Devrin kazaskeri olan Tâcizâde Efendi kendisinin bu konuda ehliyeti olmadığını söyleyerek engel oldu.[1] Kazasker Kemal Paşazâde döneminde Antalya kadılığına atandı.[1] Aynı zamanda şair idi. Türkçe ve Arapça şiirlerinde Kadirî mahlasını kullandı.[5]
Bursa kadılığı ve İstanbul kadılığı yaptıktan sonra 1522'de Anadolu Kazaskeri oldu ve 14 sene bu görevde kaldı. 1537 yılında görevinden azledildi. Korfu seferinden dönerken Kanuni Sultan Süleyman ve Rumeli Kazaskeri Çivizade Muhyiddin Efendi ile bir sohbet esnasında iki kazaskerin padişaha Maktul İbrahim Paşa'nın katli sebebini sordukları ve bunu kendisine bir sır olarak saklıyan Kanuni'nin sinirlenerek her ikisin ide azlettiği anlatılır.[6] Görevinden azledildikten sonra hac ziyareti yaptı.[4] Konya Bedesteni'ni, çevresindeki Kazasker çeşmeleri ile çok sayıda dükkân ve oda yaptırdı.[4]
Kasım 1542'de Çivizade Muhyiddin Mehmed Efendi'nin yerine şeyhülislâm oldu. Hastalığı sebebiyle üç ay sonra Ocak 1543'te şeyhülislamlık görevini bıraktı.[3] Ölümüne kadar hayatını Bursa'da geçirdi. Bursa'da bir mescit ile bir medrese yaptırdı.
1548'de Bursa'da öldü. Naaşı kendi yaptırdığı mescidin avlusuna defnedildi. Fetvalarından oluşan Fetevâ-yı Kadriyye isimli bir kitabı ile bir risalesi vardır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Yılmaz, Kadri Hüsnü. "KÂDİRÎ, Abdülkadir Hamîdî Efendi". teis.yesevi.edu.tr. Erişim tarihi: 23 Eylül 2025.
- ^ "Abdülkadir Çelebi Efendi (Hamidi)". İstanbul Ansiklopedisi. 27 Mayıs 2024. 4 Ağustos 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2025.
- ^ a b İpşirli, Mehmet (1988). "Abdülkadir Hamîdî Çelebi". TDV İslâm Ansiklopedisi. 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2025.
- ^ a b c Uz, Mehtmet Ali. "Kadri Efendi". www.konyapedia.com. 19 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2025.
- ^ TDV, İslam Ansiklopedisi, cilt: 1, sayfa: 240
- ^ İpşirli, Mehmet (20 Aralık 1997). "Osmanlı Devleti'nde Kazaskerlik (XVII. yüzyıla kadar)". Belleten. 61 (232): 597-700. doi:10.37879/belleten.1997.597. ISSN 0041-4255.
| Önce gelen: Çivizade Muhittin Mehmet Efendi |
Osmanlı Şeyhülislamı 1542 - 1543 |
Sonra gelen: Fenarîzade Muhyiddin Çelebi |
