2009
| Binyıllar: | 3. binyıl |
|---|---|
| Yüzyıllar: | |
| Onyıllar: | |
| Yıllar: |
| Miladi | 2009 MMIX |
| Ab urbe condita | 2762 |
| Asur | 6759 |
| Bahâî | 165 – 166 |
| Bengal | 1416 |
| Berberi | 2959 |
| Birmanya | 1371 |
| Bizans | 7517 – 7518 |
| Budist | 2553 |
| Discordian | 3175 |
| Ermeni | 1458 ԹՎ ՌՆԾԸ |
| Etiyopya | 2001 – 2002 |
| Fransız cumhuriyetçi | 217 – 218 |
| Hicrî | 1430 – 1431 |
| Hint | |
| - Kali Yuga | 5110 – 5111 |
| - Shaka Samvat | 1931 – 1932 |
| - Vikram Samvat | 2065 – 2066 |
| Holosen takvimi | 12009 |
| İbrani | 5769 – 5770 |
| İran | 1387 – 1 BP – MÖ 1388 BP |
| Juche | 98 |
| Kıpti | 1725 – 1726 |
| Kore | 4342 |
| Tayland güneş | 2552 |
| Unix zaman | 1230768000 – 1262303999 |
2009 (MMIX) perşembe günü başlayan yıl. 21. yüzyılın ve 3. binyılın 9. yılı.
2009; Uluslararası Astronomi Yılı,[1][2] Uluslararası Doğal Elyaf Yılı,[3] Uluslararası Uzlaşma Yılı ve Goril Yılı (UNEP ve UNESCO) ilan edilmiştir.
Olaylar
[değiştir | kaynağı değiştir]Ocak
[değiştir | kaynağı değiştir]
Gazze Savaşı sırasında İsrail tarafından yapılan beyaz fosfor bombardımanı 
Barack Obama'nın başkanlığa geçişi - Avusturya, Japonya, Meksika, Türkiye ve Uganda, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ndeki koltuklarını devraldı.
- Paraguay'ın başkenti Asunción, Amerika Kültür Başkenti, Litvanya'nın başkenti Vilnius ile Linz ise Avrupa Kültür Başkenti oldu.
- Slovakya, ulusal para birimi olarak Slovak korunası'nın yerine Euro kullanmaya başladı.[4]
- Tayland'ın başkenti Bangkok'taki Santika Club'ta yangın meydana geldi. 66 kişi öldü, 222 kişi yaralandı.
- Türkiye'de Yeni Türk lirası'nın kullanımı sona erdi.[5]
- 3 Ocak - Kripto para birimi ve merkezi olmayan ödeme sistemi Bitcoin'in blok zincirinin ilk bloğu ("Genesis"), Satoshi Nakamoto olarak bilinen sistemin yaratıcısı tarafından oluşturuldu.[6]
- 15 Ocak - US Airways'in 1549 sefer sayılı uçuşu: US Airways'in 1549 sefer sayılı uçuşunu yapan uçak Hudson Nehri'nde indi. Uçaktaki 155 kişinin tamamı kurtarıldığı için "Hudson'daki Mucize" olarak bilinmekte.
- 18 Ocak - Gazze Savaşı: Hamas, İsrail Savunma Güçlerinin ateşkes teklifini kabul ederek çatışmayı sona erdireceğini duyurdu.
- 20 Ocak
- İzlanda'daki bir protesto hareketi, 2009 İzlanda mali kriz protestolarının başlamasıyla büyüdü.
- Barack Obama, Amerika Birleşik Devletleri'nin 44. Başkanı olarak yemin etti ve göreve gelen ilk Afrikalı-Amerikalı oldu.[7]
- 21 Ocak - İsrail Gazze Şeridi'nden çekildi ve Hamas ile üç haftalık savaşı resmen sona erdirdi.[8] Ancak iki tarafın aralıklı hava saldırıları ilerleyen haftalarda da devam etti.[9][10][11]
- 26 Ocak
- Uluslararası Ceza Mahkemesinde ilk duruşma başladı. Eski Kongolu Yurtseverler Birliği lideri Thomas Lubanga Dyilo, çocuk askerleri öldürmek, yağmalamak ve tecavüz etmek için eğitmekle suçlandı.
- İzlanda hükûmeti ve bankacılık sistemi çöktü. Başbakan Geir Haarde görevinden istifa etti.[12]
- Saros döngüsü 131'in 50. güneş tutulması, Hint Okyanusu üzerinde halka şeklinde bir güneş tutulması meydana geldi.
- 28 Ocak - WikiLeaks, 2008 Peru petrol skandalına karışan politikacı ve iş insanlarının ele geçirilen 86 telefon kaydını yayınladı.
Şubat
[değiştir | kaynağı değiştir]
- 1 Şubat
- Moskova Patriği Kirill, selefi II. Aleksi'nin 2008 yılında ölümünün ardından Rus Ortodoks Kilisesi Patriği olarak tahta çıktı.[13]
- Jóhanna Sigurðardóttir, İzlanda'nın yeni Başbakanı olarak atandı ve dünyanın ilk açık lezbiyen hükûmet başkanı oldu.[14]
- 25 Şubat
- Bangladeşli sınır güvenlik kuvveti Bangladeş Sınır Muafızları (BDR) askerleri ayaklandı ve komutan subayları ve ailelerini gücün başkenti Dakka'daki karargahında rehin aldı. İsyancılar tarafından 57 subay ve 17 sivil öldürüldü.
- İstanbul - Amsterdam seferini yapan Tekirdağ isimli uçak Türk Hava Yolları'nın 1951 sefer sayılı uçuşu gerçekleştirirken, Hollanda'ya yapacağı inişe saniyeler kala tarlaya inerek üç parçaya ayrıldı.
- 26 Şubat - Eski Sırbistan cumhurbaşkanı Milan Milutinović, Kosova Savaşı sırasındaki savaş suçlarıyla ilgili olarak Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından beraat ettirildi.[15]
Mart
[değiştir | kaynağı değiştir]
- 2 Mart - Gine-Bissau Devlet başkanı João Bernardo Vieira, başkent Bissau'daki evine düzenlenen silahlı saldırı sırasında öldürüldü.[16]
- 4 Mart - Uluslararası Ceza Mahkemesi, Sudan Devlet başkanı Ömer el-Beşir için Darfur'daki savaş suçları ve İnsanlığa karşı suçlardan tutuklama emri çıkardı. El Beşir, 2002 yılındaki kuruluşundan bu yana ICC tarafından suçlanan ilk devlet başkanıdır.[17]
- 7 Mart - NASA'nın Samanyolu galaksisindeki güneş dışı gezegenleri arayacak bir uzay fotometresi olan Kepler Görevi, Cape Canaveral Hava Kuvvetleri Üssü, Florida, Amerika Birleşik Devletleri'nde başlatıldı.
- 17 Mart - Madagaskar Devlet başkanı Marc Ravalomanana, Antananarivo'da bir aydır süren huzursuzluğun ardından bir darbeyle devrildi.[18]
- 22 Mart - Dünya Su Forumu İstanbul'da gerçekleşti.
- 29 Mart
- Türkiye'de yerel seçimler gerçekleşti.
- 60. FIA Formula 1 Dünya Şampiyonası Avustralya'nın Melbourne kentinde düzenlendi.
Nisan
[değiştir | kaynağı değiştir]
- 1 Nisan - Arnavutluk ve Hırvatistan NATO'ya kabul edildi.[19]
- 5 Nisan - Kuzey Kore, Kwangmyŏngsŏng-2 uydusunu taşıdığını söylediği Tonghae Uydu Fırlatma Yerinden bir roket fırlattı. Bu, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin acil bir toplanmasına neden oldu.[20]
- 6 Nisan - 2009 L'Aquila depremi: İtalya, L'Aquila yakınlarında meydana gelen depremde 308 kişi öldü ve 1500'den fazla kişi yaralandı.[21]
- 19 Nisan - Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde VIII. dönem milletvekili seçimleri yapıldı. Oyların %43.97'sini alan Ulusal Birlik Partisi 26 milletvekili, %29.34'ünü alan Cumhuriyetçi Türk Partisi 15 milletvekili çıkardı. Bu sonuca göre UBP tek başına hükûmeti kuracak çoğunluğa sahip oldu.
- 21 Nisan - UNESCO, Dünya Dijital Kütüphanesi'ni başlattı.[22]
Mayıs
[değiştir | kaynağı değiştir]
- 11-24 Mayıs - Atlantis Uzay Mekiği, 11 Mayıs'ta Hubble Uzay Teleskobu'nu yenilemek için fırlatıldı ve 24 Mayıs'ta Edwards Hava Kuvvetleri Üssü'ne indi.[23]
- 12-16 Mayıs - 2009 Eurovision Şarkı Yarışması, Rusya'nın başkenti Moskova'da gerçekleşti. Yarışmayı Norveçli Alexander Rybak'ın "Fairytale" şarkısı kazandı.
- 18 Mayıs - Çeyrek asırdan fazla süren çatışmanın ardından, Sri Lanka İç Savaşı, Tamil İlam Kurtuluş Kaplanları'nın askeri yenilgisiyle sona erdi.[24]
- 25 Mayıs - Kuzey Kore, Kuzey Hamgyong Eyaletinde ikinci bir başarılı nükleer test gerçekleştirdiğini açıkladı. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi testi kınadı.
- 20 Mayıs - UEFA Kupası final maçı Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadyumu'nda oynandı. SV Werder Bremen'i uzatmalarda 2-1 yenen Shakhtar Donetsk UEFA Kupası'nı ilk kez kazandı.
- 27 Mayıs - UEFA Şampiyonlar Ligi finali Olimpiyat Stadyumu'nda oynandı. Manchester United'ı 2-0 yenen Barcelona, kupayı 3. kez kazandı.
Haziran
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
- 1 Haziran - Brezilya, Rio de Janeiro'dan Paris'e giden Air France'ın 447 sefer sayılı uçağı Atlas Okyanusu'na düştü. Kazada 228 kişi öldü.
- 11 Haziran - Yaygın olarak "domuz gribi" olarak adlandırılan H1N1 influenza suşunun salgını, küresel bir pandemi olarak kabul edildi.[25]
- 13 Haziran - Mahmud Ahmedinejad'ın yeniden cumhurbaşkanı seçildiği tartışmalı bir cumhurbaşkanlığı seçiminin ardından İran'da kitlesel protestolar patlak verdi.
- 18 Haziran - NASA, 1998'de Lunar Prospector'dan bu yana ilk Amerikan ay görevi olan Ay Keşif Gezgini / LCROSS sondalarını Ay'a fırlattı.
- 21 Haziran - Grönland, Danimarka'ya bağlı özerk bir bölge haline geldi.
- 25 Haziran - Amerikalı şarkıcı Michael Jackson 50 yaşında öldü. Dünyanın her yerinden milyonlarca kişi Pop Kralı'nın ölümünün yasını tutmak için toplandı.
- 28 Haziran - Honduras Ordusu, Honduras Devlet başkanı Manuel Zelaya'yı dünya çapında kınanan bir darbeyle[26] devirdi.[27]
- 30 Haziran - Yemenia'nın 626 sefer sayılı uçuşunu yapan uçak, Komorlar'ın başkenti Moroni kıyılarında düştü. 1 mürettebat hariç 153 yolcu ve mürettebatlar öldü.[28]
Temmuz
[değiştir | kaynağı değiştir]- 5 Temmuz - Temmuz 2009 Urumçi başkaldırıları: Urumçi, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde meydana gelen olaylarda Çin kaynaklarında göre 197 kişi öldü.
- 13 Temmuz - Hazar ile Kafkaslar'daki doğalgazı Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşıyacak olan Nabucco Doğalgaz Boru Hattı Projesi için imzalar Ankara'da atıldı.
- 15 Temmuz - Caspian Airlines'ın 7908 sefer sayılı uçuşunu yapan uçak İran'ın Kazvin şehri yakınlarında düştü. uçaktaki 168 kişinin tamamı öldü.
- 16 Temmuz - İzlanda'nın ulusal parlamentosu Alþingi, Avrupa Birliği'ne katılmak için oy kullandı.[29]
- 17 Temmuz - Endonezya'nın başkenti Cakarta'da JW Marriott ve Ritz-Carlton otelleri'nde iki bomba patladı, 9 kişi (2 intihar bombacısı dahil) öldü ve 53 kişi yaralandı.[30]
- 22 Temmuz - 21. yüzyılın en uzun toplam güneş tutulması, 6 dakika 38.86 saniyeye kadar (6 dakika 39 saniyeden 0.14 saniye daha kısa) Asya ve Pasifik Okyanusu'nun bazı kısımlarında meydana geldi.
- 26 Temmuz - Boko Haram, Nijerya'nın Bauchi Eyaletinde bir ayaklanma başlattı ve hızla ülkenin kuzey kesimine yayıldı.[31]
Ağustos
[değiştir | kaynağı değiştir]- 3 Ağustos - Bolivya, yerli halkın kendi kendini yönetme hakkını ilan eden ilk Güney Amerika ülkesi oldu.[32]
- 7 Ağustos - Morakot Tayfunu Tayvan'ı vurdu, 673 kişiyi öldürdü ve yarım asırda adadaki en kötü sel felaketi nedeniyle 1.000'den fazla kişiyi karaya oturdu.[33]
- 14 Ağustos - Birleşik Krallık, hükûmetin yolsuzluğuna dair kanıtlar bulan bir soruşturmanın ardından Turks ve Caicos Adaları'na doğrudan yönetim dayattı.[34]
Eylül
[değiştir | kaynağı değiştir]- 21 Eylül - Çin, grip salgını sırasında dünyada 2009/H1N1 aşısı için bir şirket tarafından tamamlanmış bir klinik denemeyi başaran ilk ülke oldu.
- 22 Eylül - WikiLeaks, İzlanda Mali Krizinden önce Kaupthing Bank'a ait belgelerin içeriğini ifşa etti. Bu belgeler, banka sahiplerine şüpheli miktarlarda borç verildiğini ve borçların silindiğini gösteriyordu.[35]
- 28 Eylül - 28 Eylül Stadyumu'nda, 28 Eylül'den bir yıl önceki bir darbeyle iktidara gelen hükûmete karşı düzenlenen protesto sırasında Gine ordusu tarafından en az 157 gösterici öldürüldü.[36]
- 29 Eylül - Samoa'da 8.1 Mw büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Depremde 192 kişi öldü.[37]
- 30 Eylül - Sumatra, Endonezya'da 7.6 Mw büyüklüğünde deprem meydana geldi. 1.115 kişi öldü.[38]
Ekim
[değiştir | kaynağı değiştir]
- 1 Ekim - Paleontologlar bir Ardipithecus ramidus fosili iskeletinin keşfini duyurdular ve bu iskeleti bir insan atasının şimdiye kadar bulunan en eski kalıntıları olarak kabul ettiler.[39]
- 2 Ekim
- İrlanda, AB'nin Lizbon Antlaşması ile ilgili ikinci bir referandum düzenledi. Değişiklik, geçen yıl düzenlenen Lizbon I referandumunda reddedilen İrlandalı seçmenler tarafından onaylandı.[40][41][42]
- Uluslararası Olimpiyat Komitesi, Rio de Janeiro'ya 2016 Yaz Olimpiyatları'na ev sahipliği yapma hakkı verdi.[43]
- 20 Ekim
- Susilo Bambang Yudhoyono, Endonezya cumhurbaşkanı olarak ikinci dönem için göreve başladı.
- WikiLeaks, İngiliz Ulusal Partisi olarak bilinen radikal bir siyasi grubun üyelik listesini sızdırdı.[44]
- 22 Ekim - Microsoft, Windows 7'yi piyasaya sürdü.[45]
- 25 Ekim - Irak'ın başkenti Bağdat'ta iki intihar saldırısı meydana geldi. 155 kişi öldü, 721 kişi yaralandı.[46]
- 27 Ekim - League Of Legends adlı oyun Kuzey Amerika ve Avrupada piyasaya sürüldü.[47]
- 29 Ekim - Grand Theft Auto: The Ballad of Gay Tony, dünya çapında Xbox 360, Xbox One, Windows ve PlayStation 3 için piyasaya sürüldü.
Kasım
[değiştir | kaynağı değiştir]- 3 Kasım
- Çekya, Avrupa Birliği'nin Lizbon Antlaşması'nı imzalayan son üye devleti oldu. Böylece bu belgenin Avrupa hukukuna girmesine izin verildi.[48]
- Belçika başbakanı Herman Van Rompuy, Avrupa Konseyi'nin ilk daimi Başkanı olarak tayin edildi.[49]
- 10 Kasım - Call of Duty: Modern Warfare 2 yayınlandı.[50]
- 13 Kasım - LCROSS Ay çarpmasından elde edilen verileri analiz eden NASA, Ay'ın Cabeus kraterinde "önemli" miktarda su bulduğunu duyurdu.[51][52]
- 23 Kasım - Filipinler'de Gazetecileri Koruma Komitesi'nin gazetecilere yönelik tarihteki en ölümcül saldırı olarak adlandırdığı Maguindanao eyaletinde en az 58 kişi kaçırıldı ve öldürüldü.[53]
Aralık
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
- 1 Aralık - Lizbon Antlaşması yürürlüğe girdi.[54]
- 7-18 Aralık - Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi çerçevesine düzenlenen 2009 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı, Danimarka'nın başkenti Kopenhag'da gerçekleşti.
- 8 Aralık - Irak'ın başkenti Bağdat'ta meydana gelen patlamalarda 127 kişi öldü, 448'den fazla kişi yaralandı.[55]
- 15 Aralık - Boeing 787 Dreamliner ilk uçuşuşunu gerçekleştirdi.
- 16 Aralık - Gökbilimciler, üzerinde suyun var olabileceği bilinen ilk ötegezegen olan GJ 1214 b'yi keşfettiler.[56]
- 18 Aralık - Avatar vizyona girdi. Film daha sonra en yüksek hasılat yapan filmler listesine girdi.[57]
- 25 Aralık - Northwest Airlines'ın 253 sayılı uçuşu sırasında Nijeryalı bir terörist uçakta bombalı saldırı girişiminde bulundu.[58]
Tarihi bilinmeyen
[değiştir | kaynağı değiştir]- 2009 domuz gribi salgını Meksika'dan başlayarak önce Amerika Birleşik Devletleri'ne, sonra da tüm dünyaya yayıldı.[59]
Doğumlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- 6 Nisan - Valentina Tronel, Fransız şarkıcı, 2020 Eurovision Çocuk Şarkı Yarışması birincisi
Ölümler
[değiştir | kaynağı değiştir]Ocak
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
- 1 Ocak
- Nizar Rayan, Filistinli asker ve siyasi lider (d. 1959)
- Johannes Mario Simmel, Avusturyalı yazar (d. 1924)
- Helen Suzman, Güney Afrikalı aktivist ve siyasetçi (d. 1917)
- 3 Ocak - Pat Hingle, Amerikalı oyuncu (d. 1924)
- 12 Ocak
- Claude Berri, Fransız yapımcı (d. 1934)
- Arne Næss, Norveçli filozof (d. 1912)
- 14 Ocak - Ricardo Montalbán, Meksika doğumlu Amerikalı oyuncu (d. 1920)
- 16 Ocak - Andrew Wyeth, Amerikalı ressam (d. 1917)
- 20 Ocak - Stéphanos II Ghattas, Mısır İskenderiye Patriği (d. 1920)
- 27 Ocak
- John Updike, Amerikalı yazar (d. 1932)
- Ramaswamy Venkataraman, 8. Hindistan devlet başkanı (d. 1910)
Şubat
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
- 4 Şubat - Lux Interior, Amerikalı şarkıcı (d. 1946)
- 12 Şubat - Giacomo Bulgarelli, İtalyan futbolcu (d. 1940)
- 13 Şubat - Bahtiyar Vahapzade, Azerbaycanlı şair (d. 1925)
- 17 Şubat - Gazanfer Özcan, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (d. 1931)
- 18 Şubat - Kamila Skolimowska, Polonyalı çekiç atıcı (d. 1982)
- 19 Şubat - Armen Haknazaryan, Ermeni mimarlık doktoru (d. 1941)
- 26 Şubat - Wendy Richard, İngiliz oyuncu (d. 1943)
- 27 Şubat - Manea Mănescu, 50. Romanya Başbakanı (d. 1916)
Mart
[değiştir | kaynağı değiştir]
- 2 Mart - João Bernardo Vieira, 2. Guinea-Bissau Devlet Başkanı (d. 1939)
- 3 Mart - Sydney Chaplin, Amerikalı oyuncu (d. 1926)
- 5 Mart - Valeri Broşin, Türkmen futbolcu ve teknik direktör (d. 1962)
- 13 Mart - Test, Kanadalı profesyonel güreşçi ve oyuncu (d. 1975)
- 18 Mart - Natasha Richardson, İngiliz oyuncu (d. 1963)
- 20 Mart - Abdüllatif Filali, 13. Fas Başbakanı (d. 1928)
- 22 Mart - Jade Goody, İngiliz televizyon kişisi (d. 1981)
- 27 Mart - Muhsin Yazıcıoğlu, Türk siyasetçi (d. 1954)
- 28 Mart - Janet Jagan, 6. Guyana Başbakanı ve 6. Guyana Devlet Başkanı (d. 1920)
- 29 Mart
- Andy Hallett, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (d. 1975)
- Maurice Jarre, Fransız besteci ve orkestra şefi (d. 1924)
- 30 Mayıs - Raúl Alfonsín, 49. Arjantin Devlet Başkanı (d. 1927)
Nisan
[değiştir | kaynağı değiştir]- 12 Nisan
- Marilyn Chambers, Amerikalı pornografik film oyuncusu (d. 1952)
- John Maddox, Galli bilim insanı ve gazeteci (d. 1925)
- 14 Nisan - Maurice Druon, Fransız romancı (d. 1918)
- 19 Nisan - J. G. Ballard, İngiliz romancı (d. 1930)
- 22 Nisan - Jack Cardiff, İngiliz görüntü yönetmeni (d. 1914)
- 25 Nisan - Beatrice Arthur, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (d. 1922)
Mayıs
[değiştir | kaynağı değiştir]
- 4 Mayıs - Dom DeLuise, Amerikalı oyuncu ve komedyen (d. 1933)
- 13 Mayıs - Achille Compagnoni, İtalyan dağcı (d. 1914)
- 17 Mayıs - Mario Benedetti, Uruguaylı yazar (d. 1920)
- 18 Mayıs
- Wayne Allwine, Amerikalı ses oyuncusu (d. 1947)
- Velupillai Prabhakaran, Sri Lankalı militan (d. 1954)
- Türkân Saylan, Türk tıp doktoru, yazar ve ÇYDD genel başkanı (d. 1935)
- 19 Mayıs - Robert F. Furchgott, Amerikalı bilim insanı (d. 1916)
- 20 Mayıs - Lucy Gordon, İngiliz model ve oyuncu (d. 1980)
- 23 Mayıs
- Roh Moo-hyun, 16. Güney Kore Başbakanı (d. 1946)
- Bozkurt Ergör, Türk dağcı (d. 1927)
- 27 Mayıs - Clive Granger, İngiliz ekonomist (d. 1934)
- 30 Mayıs
- Luis Cabral, 1. Guinea-Bissau Devlet Başkanı (d. 1931)
- Efraim Katzir, 4. İsrail Cumhurbaşkanı (d. 1916)
- 31 Mayıs - Millvina Dean, İngiliz aktivist, Titanic'ten kurtulan kişi (d. 1912)
Haziran
[değiştir | kaynağı değiştir]
- 1 Haziran - Fatma Ceren Necipoğlu, Türk arp sanatçısı (d. 1972)
- 2 Haziran - David Eddings, Amerikalı yazar (d. 1931)
- 3 Haziran - David Carradine, Amerikalı oyuncu (d. 1936)
- 6 Haziran - Jean Dausset, Nobel Ödüllü Fransız immünolog (d. 1916)
- 8 Haziran - Omar Bongo, 2. Gabon Devlet Başkanı (d. 1935)
- 12 Haziran - Félix Malloum, 3. Çad Devlet Başkanı (d. 1932)
- 13 Haziran - Fethî Yeken, Lübnanlı İslam âlimi, yazar ve siyasetçi (d. 1933)
- 17 Haziran - Ralf Dahrendorf, Alman politikacı (d. 1929)
- 20 Haziran - Godfrey Rampling, İngiliz atlet ve subay (d. 1909)
- 23 Haziran - İsmet Güney, Kıbrıslı ressam, karikatürist, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti bayrağı'nın tasarımcısı (d. 1932)
- 25 Haziran
- Farrah Fawcett, Amerikalı oyuncu (d. 1947)
- Michael Jackson, Amerikalı şarkıcı, şarkı yazarı ve dansçı (d. 1958)
- 27 Haziran - Gale Storm, Amerikalı oyuncu (d. 1922)
- 30 Haziran - Pina Bausch, Alman koreograf (d. 1940)
Temmuz
[değiştir | kaynağı değiştir]
- 1 Temmuz
- Karl Malden, Amerikalı oyuncu (d. 1912)
- Mollie Sugden, İngiliz komedyen ve oyuncu (d. 1922)
- 2 Temmuz - Bruno de Leusse, Fransız diplomat (d. 1916)
- 4 Temmuz - Brenda Joyce, Amerikalı oyuncu (d. 1917)
- 16 Temmuz - Robert McNamara, 8. Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanı (d. 1916)
- 17 Temmuz
- Meir Amit, İsrailli politikacı ve general (d. 1921)
- Walter Cronkite, Amerikalı haber spikeri (d. 1916)
- Leszek Kołakowski, Polonyalı filozof (d. 1927)
- 18 Temmuz - Yasmine Belmadi, Fransız oyuncu (d. 1976)
- 19 Temmuz - Frank McCourt, Amerikalı yazar (d. 1930)
- 26 Temmuz - Merce Cunningham, Amerikalı koreograf (d. 1919)
- 30 Temmuz - Mohammed Yusuf, Boko Haram'ın kurucusu, Nijeryalı İslamcı militan lider (d. 1970)
- 31 Temmuz - Bobby Robson, İngiliz futbolcu ve teknik direktör (d. 1933)
Ağustos
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1 Ağustos - Maria Corazon Aquino, 11. Filipinler Devlet Başkanı (d. 1933)
- 8 Ağustos - Dani Jarque, İspanyol futbolcu (d. 1983)
- 13 Ağustos - Les Paul, Amerikalı müzisyen ve mucit (d. 1915)
- 18 Ağustos - Kim Dae-jung, 15. Güney Kore Cumhurbaşkanı (d. 1924)
- 25 Ağustos - Edward Kennedy, Amerikalı politikacı (d. 1932)
- 27 Ağustos - Sergey Mihalkov, Rus yazar (d. 1913)
Eylül
[değiştir | kaynağı değiştir]
- 8 Eylül - Aage Niels Bohr, Nobel Ödüllü Danimarkalı fizikçi (d. 1922)
- 11 Eylül
- Juan Almeida Bosque, Kübalı devrimci ve politikacı (d. 1927)
- Jim Carroll, Amerikalı yazar, şair ve müzisyen (d. 1949)
- 12 Eylül
- Norman Borlaug, Nobel Ödüllü Amerikalı ziraat mühendisi (d. 1914)
- Jack Kramer, Amerikalı tenisçi (d. 1921)
- 14 Eylül - Patrick Swayze, Amerikalı oyuncu ve dansçı (d. 1952)
- 16 Eylül - Mary Travers, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı (d. 1936)
- 23 Eylül - Ertuğrul Osman Osmanoğlu, 43. Osmanlı Hanedanı reisi (d. 1912)
- 29 Eylül - Pavel Popoviç, Sovyet kozmonot (d. 1930)
Ekim
[değiştir | kaynağı değiştir]- 4 Ekim
- Günther Rall, Alman savaş pilotu (d. 1918)
- Mercedes Sosa, Arjantinli şarkıcı (d. 1935)
- 5 Ekim - Israel Gelfand, Sovyet matematikçi (d. 1913)
- 10 Ekim - Stephen Gately, İrlandalı şarkıcı (d. 1976)
- 14 Ekim - Lou Albano, Amerikalı profesyonel güreşçi ve oyuncu (d. 1933)
- 30 Ekim - Claude Lévi-Strauss, Fransız antropolog (d. 1908)
Kasım
[değiştir | kaynağı değiştir]
- 2 Kasım - Amir Pnueli, İsrailli bilgisayar bilimcisi (d. 1941)
- 8 Kasım - Vitali Ginzburg, Nobel Ödüllü Rus fizikçi (d. 1916)
- 10 Kasım
- Robert Enke, Alman futbolcu (d. 1977)
- John Allen Muhammad, Amerikalı katil (d. 1960)
- 15 Kasım - Pierre Harmel, 39. Belçika Başbakanı (d. 1911)
- 16 Kasım - Antonio de Nigris, Meksikalı futbolcu (d. 1978)
- 18 Kasım - Jeanne-Claude, Fransız sanatçı (d. 1935)
- 21 Kasım - Konstantin Feoktistov, Sovyet kozmonot (d. 1926)
- 24 Kasım - Samak Sundaravej, 25. Tayland Başbakanı (d. 1935)
- 29 Kasım - Konstantin Feoktistov, Sovyet kozmonot (d. 1926)
- 30 Kasım - Milorad Pavić, Sırp yazar (d. 1929)
Aralık
[değiştir | kaynağı değiştir]
- 2 Aralık - Eric Woolfson, İskoç şarkıcı ve klavyeci (d. 1945)
- 4 Aralık - Umaga, Samoa asıllı Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1973)
- 5 Aralık - Alfred Hrdlicka, Avusturyalı sanatçı (d. 1928)
- 13 Aralık - Paul Samuelson, Nobel Ödüllü Amerikalı ekonomist (d. 1915)
- 14 Aralık - Alan A'Court, İngiliz futbolcu (d. 1934)
- 16 Aralık - Roy E. Disney, Amerikalı iş insanı (d. 1930)
- 17 Aralık
- Emin el-Hafız, Suriyeli politikacı ve Suriye Cumhurbaşkanı (d. 1921)
- Jennifer Jones, Amerikalı oyuncu (d. 1919)
- Michel Leblond, Fransız futbolcu (d. 1932)
- 19 Aralık
- Hüseyin Ali Muntazeri, İranlı bilgin ve insan hakları aktivisti (d. 1922)
- Kim Peek, Amerikalı bilgin (d. 1951)
- 20 Aralık - Brittany Murphy, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (d. 1977)
- 21 Aralık - Edwin G. Krebs, Nobel Ödüllü Amerikalı biyolog (d. 1918)
- 24 Aralık - Rafael Caldera, 54. ve 60. Venezuela Devlet Başkanı (d. 1916)
- 27 Aralık - Takashi Takabayashi, Japon futbolcu (d. 1931)
- 28 Aralık - The Rev, Amerikalı müzisyen (d. 1981)
- 30 Aralık - Abdurrahman Vahid, 4. Endonezya Cumhurbaşkanı (d. 1940)
Nobel Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Kimya - Ada Yonath, Venkatraman Ramakrishnan ve Thomas A. Steitz[60]
- Ekonomi - Elinor Ostrom ve Oliver E. Williamson[61]
- Edebiyat - Herta Müller
- Barış - Barack Obama
- Fizik - Charles K. Kao, Willard Boyle ve George E. Smith[62]
- Fizyoloji veya Tıp - Elizabeth Blackburn, Carol W. Greider ve Jack W. Szostak[63]
İngilizce yeni kelimeler
[değiştir | kaynağı değiştir]- alt-right
- anti-vaxxer (aşı karşıtı)
- copernicium
- subtweet[64]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "International Astronomical Union | IAU". iau.org. 26 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "International Year of Astronomy 2009". astronomy2009.org. 10 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "International Year of National Fibres, 2009 A/RES/61/189". www.un.org. 18 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "The Euro area is now the EU16 after Slovak changeover - EU News". euroalert.net. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "YTL'den TL'ye geçiş uygulaması başladı". CNN Türk. 9 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ Davis, Joshua. "The Crypto-Currency". The New Yorker (İngilizce). 24 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ Davis, Michael E. Ruane and Aaron C. (22 Ocak 2009). "D.C.'s Inauguration Head Count: 1.8 Million" (İngilizce). ISSN 0190-8286. 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "Last Israeli troops 'leave Gaza'" (İngilizce). 21 Ocak 2009. 25 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "'Five rockets' fired into Israel" (İngilizce). 28 Şubat 2009. 28 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "Kassam rocket strikes Eshkol Region". The Jerusalem Post | JPost.com (İngilizce). 4 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "At least six Gaza rockets hit southern Israel". Haaretz.com (İngilizce). 4 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "Icelandic PM becomes world's first leader to step down over banking system crisis". the Guardian (İngilizce). 27 Ocak 2009. 5 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "Russian Church enthrones leader" (İngilizce). 1 Şubat 2009. 23 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "First gay PM for Iceland cabinet" (İngilizce). 1 Şubat 2009. 24 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "Ex-Serbian president acquitted of Kosovo war crimes | Reuters". web.archive.org. 1 Mart 2009. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "President of Guinea-Bissau assassinated - CNN.com". edition.cnn.com. 4 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "VIDEO: ICC issues arrest warrant for Bashir". Reuters (İngilizce). 5 Mart 2009. 12 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "Madagascar president forced out" (İngilizce). 17 Mart 2009. 20 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "Albania, Croatia become NATO members". NBC News (İngilizce). 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "No accord at U.N. talks on N. Korea - CNN.com". edition.cnn.com. 8 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "Italy earthquake deaths soar - PM" (İngilizce). 7 Nisan 2009. 17 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ Cody, Edward (21 Nisan 2009). "U.N. Launches World Digital Library" (İngilizce). ISSN 0190-8286. 13 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "NASA - STS-125". www.nasa.gov (İngilizce). 15 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ JUN. "Sri Lanka's long war reaches end, Tigers defeated" (İngilizce). ISSN 1486-8008. 15 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "WHO | World now at the start of 2009 influenza pandemic". WHO. 18 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2021.
- ^ "Honduran leader forced into exile" (İngilizce). 28 Haziran 2009. 3 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2021.
- ^ "World Bulletin [ OAS condemns Honduras coup, demands return of Zelaya ]". web.archive.org. 2 Temmuz 2009. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2021.
- ^ "Girl survives Yemen plane crash" (İngilizce). 1 Temmuz 2009. 3 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2021.
- ^ "Iceland's parliament votes to join EU - Yahoo! News". web.archive.org. 28 Temmuz 2009. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ Onishi, Norimitsu (17 Temmuz 2009). "Indonesia Bombings Signal Militants' Resilience". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 27 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ Abegunrin, Olayiwola (8 Temmuz 2014). Africa in the New World Order: Peace and Security Challenges in the Twenty-First Century (İngilizce). Lexington Books. ISBN 978-0-7391-9352-5. 30 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "Evo inicia la implementación de la autonomía indígena con fiesta". www.webcitation.org. 7 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ "Taiwan president under fire for go it alone handling of typhoon accepts US aid". www.telegraph.co.uk. 19 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ "UK imposes Turks and Caicos rule" (İngilizce). 14 Ağustos 2009. 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ "Miklar hreyfingar rétt fyrir hrun | Ríkisútvarpið vefur". web.archive.org. 9 Ağustos 2011. 2 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ Nossiter, Adam (29 Eylül 2009). "Guinea's Capital Fades Into a Ghost Town After Soldiers' Rampage". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 26 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ "Samoa quake 'triggered tsunami'" (İngilizce). 28 Eylül 2006. 23 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ "Indonesia quake deaths pass 1,000" (İngilizce). 1 Ekim 2009. 13 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ Hanson, Brooks (2 Ekim 2009). "Light on the Origin of Man". Science (İngilizce). 326 (5949): 60-61. doi:10.1126/science.326.5949.60-a. ISSN 0036-8075. PMID 19797652. 27 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi12 Haziran 2021.
- ^ "Ireland votes Yes to Lisbon Treaty" (İngilizce). 3 Ekim 2009. 27 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi12 Haziran 2021.
- ^ "Lisbon II referendum set for 2 October" (İngilizce). 8 Temmuz 2009. 29 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi12 Haziran 2021.
- ^ "Irish treaty vote set for October" (İngilizce). 8 Temmuz 2009. 11 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ "Rio to stage 2016 Olympic Games" (İngilizce). 2 Ekim 2009. 13 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ "BNP membership list appears on Wikileaks". the Guardian (İngilizce). 20 Ekim 2009. 30 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ "Confirmed: Windows 7 Launches October 22". PCWorld (İngilizce). 2 Haziran 2009. 8 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ "Baghdad bomb fatalities pass 150" (İngilizce). 26 Ekim 2009. 6 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ "LoL 10 Year Anniversary — From Clash of Fates to Rise of the Elements - Millenium". web.archive.org. 8 Ekim 2020. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2023.
- ^ "Czechs sign EU Lisbon Treaty as last obstacle falls - CNN.com". edition.cnn.com (İngilizce). 5 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "Tony Blair Has Dropped Out Of The Race To Be EU President As Herman Van Rompuy Gets The Nod | World News | Sky News". web.archive.org. 22 Kasım 2009. 22 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "Call of Duty: Afganistan'da ABD askeri olmak". soL. 22 Kasım 2009. 24 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "NASA - NASA's LCROSS Impacts Confirm Water in Lunar Crater". www.nasa.gov (İngilizce). 15 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "NASA finds 'significant' water on moon - CNN.com". edition.cnn.com (İngilizce). 15 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "INQUIRER Politics". web.archive.org. 2 Aralık 2009. 2 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "EU reform treaty passes last test" (İngilizce). 3 Kasım 2009. 12 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "More than 120 killed in Baghdad bombings". www.telegraph.co.uk. 11 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "'Waterworld' planet six times the size of Earth discovered - Telegraph". web.archive.org. 4 Ağustos 2010. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "Avatar fırtınası Londra'dan başladı". Hürriyet. 12 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ O’Connor, Anahad; Schmitt, Eric (25 Aralık 2009). "Terror Attempt Seen as Man Tries to Ignite Device on Jet". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 29 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "Hurriyet / 14 Aralık. 2009 Pazartesi". 19 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2009.
- ^ "The Nobel Prize in Chemistry 2009". Nobel Foundation. 10 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2009.
- ^ "All Laureates in Economic Sciences". Nobel Foundation. 31 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2010.
- ^ "The Nobel Prize in Physics 2009". Nobel Foundation. 8 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2009.
- ^ Ritter, Malcolm (5 Ekim 2009). "3 Americans share Nobel medicine prize". Associated Press. 11 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2009.
- ^ "Time Traveler by Merriam-Webster: Words from 2009". merriam-webster.com. 6 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2018.
